Bitkilerin Adlandırılması

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bitkilerin Adlandırılması"

Emin Aytaç
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bitkilerin Adlandırılması Bitki isimlerinin bir yerden diğerine değişmemesi, hangi bitkinin söz konusu olduğunun kesin ve emin bir şekilde anlaşılabilmesi ve dünya üzerinde birlik sağlamak için bitkilerde evrensel isimlendirmeye gereksinim duyulmuştur. Bu sebeple her bitkiye özel ve uluslararası bir bilimsel isim verilmektedir. Sistematik botaniğin ilk görevi bitkileri sınıflandırmaktır. Taksonomi bitkilerin tanınması, sınıflandırılması, adlandırılması ile uğraşan bir bilim dalıdır. Sınıflandırmanın amacı, dünya üzerinde yaşamakta olan bitkileri, bunların benzerlik ve ayrılıklarından yararlanarak, gittikçe genişleyen gruplar altında toplayabilmektir. Sınflandırmalarda kullanılan her bir birime kategori denir. Kategoriler küçükten büyüğe doğru hiyerarşik bir sıra, bir sistem oluşturur. Sınıflandırmada temel birim "tür"dür (Yaltırık, 1988).

2 Tür (Species): Birbirine fevkalade benzerlik gösteren ve aralarında döllenerek kendilerine benzer bireyler meydana getirebilen bireyler topluluğudur. Tür adları iki kelimeden oluşur (Örnek: Laurus nobilis). Birincisi (Laurus) cins adı, diğeri ise tür (nobilis) epitetidir. Tür adı küçük harfle yazılır. Tür kendi içinde tür altı kategorilere ayrılır. Alttür (Subspecies): ssp veya subsp. şeklinde kısaltılarak yazılır ve en az bir morfolojik özelliği türden farklılık gösteren ve coğrafi olarak sınırlandırılmış yerel populasyonlardır. Türün alttürleri arasında üreme engeli yoktur. Ancak coğrafi engeller nedeniyle döllenme mümkün olmaz. Varyete: En az bir morfolojik özellik bakımından türden ayrılan, fakat türün yayılış alanında küçük veya büyük gruplar halinde yer alır ve var. olarak yazılır.

3 Cins: Birbirine benzeyen ve ortak birçok karakterleri olan türlerin topluluğudur (Örnek: Quercus-Meşe). Yazılırken ilk harfi mutlaka büyük yazılır. Tek türü olan cinslere monotipik cins denir. Örnek: Ginkgo biloba L. Familya: Ortak özellikleri olan yakın cinslerin topluluğudur (Örnek: Rosaceae). Otör (yazar): Türün ilk tanımını yapan yazarın adıdır (Örnek: Pinus nigra Arnold. Arnold Avusturya lı bir botanikçinin soyadıdır, bu tür için isim babasıdır). Latince cins ve tür adları italik harflerle (italik) yazılır. Kültivar: Doğada veya insan eliyle formu değişmiş veya değiştirilmiş bitkilerdir.

4 Gymnospermlerin Orijini Lycopodium Calamites (Dev boyutlu atkuyrukları) Pteridospermae (Ağaç boylu eğreltiler) Progymnospermler Cordaitinae (mızrak yapraklı gymnospermler) İlksel ve yok olan ilk ağaçlar (Willis ve McElvain, 2002).

5 GYMNOSPERMAE CYCADACEAE GINKGOACEAE PINACEAE ARAUCARIACEAE TAXODIACEAE CUPRESSACEAE TAXACEAE CEPHALOTAXACEAE

6 1. CYCADACEAE Cycas revoluta

7 1. CYCADACEAE Cycas revoluta Egzotiktir. Herdem yeşildir. Gövde sütün şeklinde dallanmaz veya az dallanır. Yapraklar çok büyük, gövdenin ucunda sık olarak yer alır.

8 1. CYCADACEAE Cycas revoluta Kozalak oluşturmaz Sıcak yerleri sever

9 2. GINGOACEAE Ginkgo biloba (Çin Yelpaze Çamı, Mabed Ağacı) Yayılışını Güneydoğu Çin de yapmaktadır. Dünya üzerinde yaşayan en yaşlı tohumlu bitkidir. (Brosse, 1977)

2. GINGOACEAE Ginkgo biloba (Çin Yelpaze Çamı, Mabed Ağacı) Ekzotiktir. Dioiktir. Kışın yapraklarını döker. 30-40 m boylanır.

10 2. GINGOACEAE Ginkgo biloba (Çin Yelpaze Çamı, Mabed Ağacı) Ekzotiktir. Dioiktir. Kışın yapraklarını döker m boylanır. Hem uzun hem de kısa sürgünleri vardır. Yapraklar yelpaze (fil kulağı) şeklindedir. Çatalsı damarlanma yapar, dökülmeden önce sararır.

11 2. GINGOACEAE Ginkgo biloba (Çin Yelpaze Çamı, Mabed Ağacı) Kozalak oluşturmaz. Olgun tohumları sarı renkli ve kötü kokuludur. Tohumun iç kısmı odunlaşmıştır. Bu odunlaşan yapının içi beyazdır ve minerallerce zengindir. Çok değişik toprak ve iklim şartlarına, özellikle gazlara karşı dayanıklıdır.

12 3. PINACEAE 1. ABIES 2. KETELERIA 3. TSUGA 4. PSEUDOTSUGA 5. PICEA 6. LARIX 7. PSEUDOLARIX 8. CEDRUS 9. PINUS 10. CATHAYA 10 cins ve 210 türle temsil edilmektedir. Tropik ormanlardan başlayıp, kuzey kutbuna kadar ormanlar kurar. Monoiktir.

13 3. PINACEAE Sürgünler: Hem uzun hem kısa sürgün taşıyanlar Pinus Cedrus Larix Pseudolarix Cathaya Yalnız uzun sürgün taşıyanlar Abies Picea Tsuga Pseudotsuga Keteleria

14 3. PINACEAE Yapraklar: İğne yapraklıdırlar. Herdemyeşil veya bir kısmı yaprağını döker. Larix, Pseudolarix kışın yaprağını döker.

http://www.geog.qmul.ac.uk/popweb/pinus/pollen.htm 3.

15 3. PINACEAE Erkek çiçekler Küçük bir kozalakçık oluşturmuştur. Tozlaşma, Cedrus cinsi dışında ilkbaharda gerçekleşir. Çiçek tozu torbası sayısı 2 dir. Polenleri birçok cinsinde 2 hava baloncuğu taşır. Larix, Tsuga, Pseudotsuga cinsleri nin polenlerinde hava baloncuğu yoktur.

16 3. PINACEAE Dişi çiçekler Bir brahte, bir karpel ve iki tohum tomurcuğundan oluşmuş olan dişi çiçeklerin bir çoğu bir araya gelerek kozalak oluşturmuşlardır. Brahte ve karpel belirgindir.

17 Kozalağı olgunlaşınca dağılanlar Cedrus, Abies, Pseudolarix 3. PINACEAE

18 3. PINACEAE Brahtesi dışarıdan görünenler Bazı Abies türleri ve Pseudotsuga Kazdağı Göknarı

19 3. PINACEAE Kozalağı 2-3 yılda olgunlaşanlar Pinus Kozalağı 26 ayda olgunlaşanlar Cedrus

20 Pinus pinea 3. PINACEAE Tohum, bir çok cinsinde kanatlıdır. Tsuga canadensis Abies

21 3. PINACEAE Odunları Reçinesiz Abies Cedrus Tsuga Pseudolarix Keteleria Odunları Reçineli Pinus Picea Pseudotsuga Larix Cathaya

Benzer belgeler

Bitki Materyali-I: Gymnospermae. Yrd. Doç Dr. Nurgül KARLIOĞLU Orman Botaniği Anabilim Dalı

Bitki Materyali-I: Gymnospermae Yrd. Doç Dr. Nurgül KARLIOĞLU Orman Botaniği Anabilim Dalı nurgulk@istanbul.edu.tr BİTKİLER ALEMİ CORMOPHYTA (GÖVDELİ BİTKİLER) THALLOPHYTA (GÖVDESİZ BİTLİLER) Pteridophyta