HAYVANLAR ÂLEMİ. Nicholas Blechman. Hazırlayan Simon Rogers. Çeviren Egemen Özkan

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HAYVANLAR ÂLEMİ. Nicholas Blechman. Hazırlayan Simon Rogers. Çeviren Egemen Özkan"

Murat Aykaç
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HAYVANLAR ÂLEMİ Nicholas Blechman Hazırlayan Simon Rogers Çeviren Egemen Özkan

2 180 HAYVANLAR ÂLEMI Nicholas Blechman

3 8 17 TÜRLER DUYULAR REKORTMENLER YİYECEK VE İÇECEK AİLE DOĞAL YAŞAM ALANLARI YIRTICILAR İNSANIN EN İYİ DOSTU

4 GİRİŞ Büyük mavi balinadan en minik böceğe (ve tabii biz, insanoğluna) kadar hepimiz birbirimize bağlıyız. Çünkü hepimiz 3,4 milyar yıl önce dünyada yaşamış olan küçücük organizmalardan milyonlarca yıl boyunca evrilmiş bulunmaktayız. Günümüzde 1,9 milyon tür hayvan yaşamaktadır ve bilim insanları hâlâ her yıl binlerce yeni hayvan türü keşfetmektedir. Bu türlerin birçoğu şu an insanlar yüzünden tehdit altında olan yağmur ormanlarının derinliklerinde yaşamaktadır ve bazılarının nesli, biz daha onların varlıklarını bile öğrenemeden tükenebilir. Bu hayvanların hepsi doğada kendilerine ait bir yer bulmuş ve evrim süreçleri sonucunda kendilerine özgü bir dış görünüş, renk, üreme biçimi, beslenme şekli ve çeşitli yetenekler geliştirerek bu ortamda hayatta kalmayı başarmışlardır. Bu kitap sizi, infografik tekniği ile dünyanın her yerindeki sıradışı hayvanlarla ve doğada karşımıza çıkan en ilgi çekici olgularla tanıştırıyor. Haydi sayfayı çevirin ve anlatılanları göz açıp kapayıncaya kadar anlayın.

6 TÜRLER Hayvanlar âlemi inanılmaz çeşitlilikte farklı canlıdan oluşur. Hayvanları bitkilerden ayıran özellikler; özgürce dolaşma yetileri, merkezi sinir sistemlerinin olması ve hayatta kalabilmek için diğer canlıları yemeleridir. Hayvanlar iki ana gruba ayrılır: omurgalı hayvanlar ve omurgasız hayvanlar. Omurgalı ve omurgasız hayvanlar; sürüngenler, kuşlar ve memeliler gibi, aynı özelliklere sahip farklı canlı türlerinden oluşan daha küçük alt gruplara bölünebilir. Farklı hayvan türleri milyarlarca yıllık evrim süreçleri sonucunda kendilerine özgü özellikler geliştirmişlerdir. Yani farklı türde hayvanların milyarlarca yıl öncesine dayanan ortak bir başlangıç noktası vardır. Bu kitabın büyük kısmında belirli hayvan türlerinin yetenekleri ele alınmaktadır. Bu bölümde ise hayvanların nasıl ve neden farklı gruplar halinde geliştiği anlatılmaktadır. 9

7 TÜRLERİN KÖKENİ Charles Darwin evrim hakkında bilgi edinmek için hayvanları incelemiştir. Hayatını dünyanın şaşırtıcı çeşitlilikteki hayvan türleri arasındaki farklılıkları gözlemleyerek geçirmiştir. Darwin farklı hayvan türlerinin kendi yaşam alanlarına uyum sağlayabilmeleri için benzersiz özellikler geliştirdiğini tespit etmiştir. Örneğin, kuşların gagaları yedikleri şeylere bağlı olarak farklı şekildedir. Tohum yiyor. Böcek yiyor. Meyve yiyor. BÜYÜK YARIŞ Doğadaki tüm hayvan türleri yavrulayarak genlerini aktarmak ister. Ne var ki, yaban hayatında birçok hayvan yetişkinliğe erişemeden, yani çiftleşip üreyebilecekleri yaşa gelemeden ölür. Dünyada çok sayıda hayvan bulunduğundan, hayatta kalmak için büyük bir yarış vardır. 10 DOĞAL SELEKSİYON Zor koşullara uyum sağlamak, yiyecekleri daha hızlı bulmak veya yırtıcı hayvanlardan daha iyi saklanmak, hayvanların hayatta kalma şansını arttırır. Bu özellikler aynı zamanda bunları yavrusuna aktarmak isteyen karşı cinsin de ilgisini çeker. Bu sürece doğal seleksiyon adı verilir.

BİRİCİK Darwin hayvanların karakteristik özelliklerinin binlerce yıl içinde gelişim gösterdiğini, her türün kendi ortamına, kendine özgü biçimlerde uyum sağladığını fark etmiştir.

8 BİRİCİK Darwin hayvanların karakteristik özelliklerinin binlerce yıl içinde gelişim gösterdiğini, her türün kendi ortamına, kendine özgü biçimlerde uyum sağladığını fark etmiştir. Bu kitap çarpıcı özellikleri olan hayvanlarla doludur. Aşağıda bu hayvanların neden bu benzersiz özellikleri geliştirdiklerine göz atacağız. HIZLI VE ÖFKELİ Çok hızlı ve güçlü olmak yiyecek bulmak için faydalıdır. KENDİNİ SAVUN İyi bir zırha sahip olmak, hayvanları başka hayvanların yiyeceği olmaktan korur. GİZLİ SAKLI Kendini iyi kamufle eden hayvanların, diğerleri tarafından tespit edilme ihtimali azalır. ÜSTÜN Yiyeceklere erişimi kolaylaştıran fiziksel üstünlükler açlıktan ölme riskini azaltır. HAVALI Karşı cinse daha çekici görünmek hayvanların soyunu devam ettirme şansını arttırır. TABANA KUVVET İnsanların ise kendi evrim süreçleri vardır. İlk insana göre gelişerek şu anki yürüyen, konuşan, düşünen hallerine gelmişlerdir. 11

9 SINIFLANDIRMA Hayvanlar âlemi milyonlarca farklı türden oluşur. Bu türler benzer karakter özelliklerine göre farklı gruplara ayrılabilir. SICAKKANLI MEMELİLER vücut sıcaklıklarını ayarlayabilir. KUŞ GİBİ Kuşlar sıcakkanlı omurgalılardır Akciğerleriyle nefes alırlar. Gagaları vardır. Bir çift kanada sahiptirler. Yumurtlayarak ve bu yumurtaların üzerinde kuluçkaya yatarak ürerler. İki ayakları vardır. Uçmalarına veya yüzmelerine yarayan tüyleri vardır. 12

10 KÜRK MANTOLU Memeliler sıcakkanlı omurgalılardır. Birçok memelinin derisini koruyan kürkü veya tüyleri vardır. Memeli hayvanlar karada veya suda yaşayabilir. Akciğerleriyle nefes alırlar, yani yunus gibi suda yaşayan memeliler nefeslerini tutmak ve nefes almak için su yüzüne çıkmak zorundadırlar. Dişiler doğurma yoluyla ürer ve yavrusunu beslemek için süt üretir. Birçoğunun kol, bacak, yüzgeç veya kanat gibi uzuvları vardır. Birçoğunun, diğer uzuvlarının yanı sıra kuyrukları vardır. BİRAZ OMURGALI OL Omurgalı hayvanların omurgaları ve gelişmiş beyinleri vardır, bu da onları gezegenimizdeki en gelişmiş organizma yapar. Omurgalıların hayvanlar âleminin yalnızca %3 ünü oluşturmasına rağmen farklı omurgalı türü vardır. Bunların arasında en zeki olanı ise sizsiniz; yani insanlar! 13

SOĞUKKANLILAR Soğukkanlı hayvanlar, içinde bulundukları ortamın ısısını alırlar. Birçoğunun vücut sıcaklığını artırmak için güneşin altına çıkması gerekir.

11 SOĞUKKANLILAR Soğukkanlı hayvanlar, içinde bulundukları ortamın ısısını alırlar. Birçoğunun vücut sıcaklığını artırmak için güneşin altına çıkması gerekir. YÜZGEÇLİ KARDEŞLER Balıklar sualtı yaşamına uyum sağlamış olan omurgalı hayvanlardır. Birçoğu soğukkanlıdır. Balıkların çoğu su geçirmez pullarla kaplıdır. Genellikle döllenmemiş yumurtalar bırakarak ürerler. Sualtında bir çift solungaç ile nefes alırlar. Yüzgeçleri ve kuyrukları yardımıyla yüzerler. 14

Benzer belgeler

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ e) Memeliler Hayvanlar aleminin en gelişmiş sınıfıdır. Dünyanın her yerinde dağılış göstermişlerdir.