HAVA TRAFİK KURALLARI. Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HAVA TRAFİK KURALLARI. Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN"

Irmak Erim
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HAVA TRAFİK KURALLARI Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN

2 DERSİN İÇERİĞİ Hava Trafik Hizmetlerinin Bölümlerinden; Hava Trafik Kontrol Hizmeti

3 HAVA TRAFİK HİZMETLERİ Uçuş Bilgi Hizmeti Hava Trafik Kontrol Hizmeti Meydan Kontrol Hizmeti Yaklaşma Kontrol Hizmeti Saha Kontrol Hizmeti Uyarı (İkaz) Hizmeti

4 HAVA TRAFİK HİZMETLERİ FIS: Flight Information Service - Uçuş Bilgi Hizmeti FIR: Flight Information Region - Uçuş Bilgi Bölgesi FIC: Flight Information Centre - Uçuş Bilgi Merkezi

5 HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ Hava trafik kontrol hizmeti, uçaklar arasındaki çarpışmaları ve uçaklarla manevra sahası üzerindeki mânialar arasındaki çarpışmaları önlemek ve düzenli ve hızlı bir hava trafik akışı sağlamak amaçlarıyla verilen bir hizmettir. Hava trafik kontrol hizmetinin sunulmasında temel olarak iki faktör etkilidir. Bunlar: 1. Uçuş şartları ve 2. Hava sahası sınıfıdır.

6 HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ Uçuş şartları uçağın uçtuğu meteorolojik şartlara göre belirlenir. Buna göre iki tip uçuş şartı vardır: 1. Görerek Meteorolojik Şartlar (VMC: Vsual Meteorologcal Condtons) 2. Aletli Meteorolojik Şartlar (IMC: Instrument Meteorologcal Condtons)

7 HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ Hava trafik kontrol hizmetinin sunulmasında etkili olan diğer temel faktör hava sahası sınıfıdır. Farklı sınıftaki hava sahalarında farklı şekillerde hava trafik kontrol hizmet verilir. Hava trafik kontrol hizmeti; A,B,C,D ve E sınıfı hava sahası içindeki bütün IFR uçuşlara, B,C ve D sınıfı hava sahası içindeki bütün VFR uçuşlara, Bütün özel VFR uçuşlara, Kontrollü meydanlardaki bütün meydan trafiğine sağlanır.

8 HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ Hava trafik kontrol hizmeti üç tip hizmetten oluşur. Bu hizmetler şunlardır: 1. Meydan Kontrol Hizmet (Aerodrome Control Servce) (TWR: Tower) 2. Yaklaşma Kontrol Hizmet (Approach Control Servce) (APP: Approach) 3. Saha Kontrol Hizmet (Area Control Servce) (ACC: Area Control Centre

9 HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETİ

10 MEYDAN KONTROL HİZMETİ Meydan kontrol hizmeti; meydan trafiği için verilen hava trafik kontrol hizmetidir. Bu hizmet, meydan kontrol kulesi tarafından verilir. Başka bir ifadeyle, meydan kontrol kulesi meydan trafiğine hava trafik kontrol hizmet sağlamak için tesis edilmiş bir ünitedir.

11 MEYDAN KONTROL HİZMETİ SORUMLULUKLARI Meydan kontrol kulesi, meydan üzerindeki ve civarındaki trafiğin emniyetli, düzenli ve hızlı akışını sağlamak için 1. Kontrol kulesinin, meydan trafik paternlerini de kapsayacak şekilde belirlenmesi olan sorumluluk sahası içinde uçan uçaklara, 2. Manevra sahası üzerinde hareket eden uçaklara, 3. İniş ve kalkış yapan uçaklara, 4. Manevra sahası üzerinde hareket eden uçaklarla araçlara, 5. Manevra sahası üzerindeki uçaklarla bu sahadaki mânialar arasındaki çarpışmaları önlemek amacıyla kontrolü altındaki uçaklara bilgiler ve izinler yayınlamakla sorumludur.

MEYDAN KONTROL HİZMETİ Yaklaşma ve saha kontrol hizmetinden farklı olarak meydan kontrol hizmetinde hava trafik kontrolörü sadece gözüyle görebildiği

12 MEYDAN KONTROL HİZMETİ Yaklaşma ve saha kontrol hizmetinden farklı olarak meydan kontrol hizmetinde hava trafik kontrolörü sadece gözüyle görebildiği uçaklara hizmet verebilir. Uçağın radar ekranında olduğu gibi simgesel (etiket) olarak görülmesi yeterli değildir. Uçağın kendisinin cisim olarak görülmesi gerekir.

13 MEYDAN KONTROL HİZMETİ Trafik bakımından kalabalık meydanlarda, meydan kontrol hizmetinin verilmesindeki sorumluluk Hava kontrol pozisyonu (tower) ve Yer hareket kontrol pozisyonu (ground control) olarak paylaştırılabilir.

14 MEYDAN KONTROL HİZMETİ Hava kontrol pozisyonu; 1. Meydan çevresinde meydan turunda olan uçaklara ve 2. Kalkış ve iniş yapan uçaklara meydan kontrol hizmet vermekle sorumludur. Yer hareket kontrol pozisyonu ise, kullanılan (aktif) pist ve bu piste giriş noktaları (bekleme noktaları) hariç; 1. Manevra sahası üzerinde hareket eden uçaklara ve 2. Manevra sahası üzerinde hareket eden araçlara meydan kontrol hizmet vermekle sorumlu olur.

15 Meydan trafiğinin kontrol edilebilmesi için başlıca iki paternin kontrolü gerekir. Bu paternler; Meydan taksi paterni ve Meydan trafik paternidir.

16 MEYDAN KONTROL HİZMETİ Meydan taksi paterni, belirli rüzgâr koşulları süresince manevra sahası üzerindeki uçaklar için belirlenmiş yoldur. Meydan taksi patern şu bölümlerden oluşur. Pist (runway) Apron Taksi yolu (taxiway)

17 MEYDAN KONTROL HİZMETİ Meydan trafik paterni; bir meydanın çevresinde uçan uçakların akışı için belirlenmiş yoldur. Meydan trafik paterni şu bölümlerden oluşur. Rüzgâr üstü bacağı (up wind leg) Rüzgâr yan bacağı (cross wind leg) Rüzgâr altı bacağı (down wind leg) Esas bacak (süzülüş bacağı) (base leg) Son yaklaşma (final approach)

18 YAKLAŞMA KONTROL HİZMETİ Yaklasma Kontrol Hizmeti; iniş veya kalkış yapan kontrollü uçuşlara verilen hava trafik kontrol hizmetidir. Yaklaşma kontrol ofisi, bir veya birden fazla meydana iniş kalkış yapan kontrollü uçuşlara hava trafik kontrol hizmet sağlamak için oluşturulmuş ünitedir.

19 YAKLAŞMA KONTROL SAHASI SORUMLULUKLARI Saha kontrol merkezinden kontrolünü devraldığı uçakları meydan kontrol kulesine ve meydan kontrol kulesinden devraldığı uçakları da saha kontrol merkezine en uygun şekilde sıralayarak devretmekle sorumludur. Yaklasma kontrol ofis uçakları sıralarken, belirli kurallara bağlı kalarak uçaklar arasında belirli ayırmaları sağlamak zorundadır. Yaklaşma kontrolörü gelen ve giden uçakları idare etmekle, tırmanan ve alçalan uçaklar arasında ve bunlarla yoldaki diğer uçaklar arasında standart ayırmaları sağlamak için gerekli tavsiye, talimat ve izinler vermekle sorumludur.

20 YAKLAŞMA KONTROL HİZMETİ Yaklaşma kontrol ofisinin sorumluluk sahası, başka bir ifadeyle uçakları kontrol ettiği hava sahası terminal (kontrol) sahası (TMA: Terminal (Control) Area) olarak adlandırılır. Terminal kontrol sahası genellikle 60 Nm. yarıçaplı dairesel bir alandan oluşur.

21 SAHA KONTROL HİZMETİ Saha kontrol hizmeti; kontrol sahaları içerisindeki kontrollü uçuşlara verilen hava trafik kontrol hizmetidir. Saha kontrol merkez, kontrol sahaları içerisinde kendi sorumluluğu altında bulunan kontrollü uçuşlara hava trafik kontrol hizmet sağlamak üzere tesis edilen ünitedir.

22 SAHA KONTROL HİZMETİ Saha kontrol merkezinin sorumluluk alanı, yan uçaklara hava trafik kontrol hizmet verdiği hava sahası uçuş bilgi bölgesi (FIR: Flght Informaton Regon) olarak adlandırılır. Uçuş bilgi bölgesi içerisindeki hava yollarında uçan uçaklar saha kontrol hizmet alır.

23 SAHA KONTROL MERKEZİ SORUMLULUKLARI Yaklaşma kontrol ofisinden kontrolünü devraldığı uçaklar arasında belirli kurallara bağlı kalarak gerekli ayırmaları sağlamak, Uçaklara uygun uçuş seviyeler tahsis ederek hava trafiğini idare etmek, Transit (overflight) bir uçuş gerçekleştiren uçağın kontrolünü komşu uçuş bilgi bölgesine ya da inişe gelen bir uçak ise kontrolü ilgili yaklaşma kontrol ofisine devretmekle,

24 SAHA KONTROL MERKEZİ SORUMLULUKLARI Bir saha kontrol merkez kendi uçuş bilgi bölgesinde kat edecek transit uçuşlara ve yine Kendi uçuş bilgi bölgesi çevresinde kalan meydanlardan kalkış yaparak tırmanıp yola giren uçaklara ve Uçuş seviyesini terk edip alçalarak bu meydanlara iniş yapacak uçaklara Talimat, tavsiye ve izinler hazırlayıp vermekle sorumludur.

25 KAYNAKLAR Uslu Suat, Cavcar Aydan, Özgür Metin ve Canarslanlar Ali Özcan Hava Trafik Kontrol Hizmetleri T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 3293, Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 2156, Eskişehir,

26 Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle Öğr.Gör. Gülaçtı ŞEN İstanbul Aydın Üniversitesi Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği Bölümü

Benzer belgeler

HAVA TRAFİK KURALLARI. Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN

HAVA TRAFİK KURALLARI. Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN HAVA TRAFİK KURALLARI Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN DERSİN İÇERİĞİ Hava Trafik Hizmetlerinin Bölümlerinden; Uçuş Bilgi Hizmeti HAVA TRAFİK HİZMETLERİ Uçuş Bilgi Hizmeti Hava Trafik Kontrol Hizmeti Meydan Kontrol