KARAMAN ERMENEK BALKUSAN KÖYÜ

Transkript

1 KARAMAN ERMENEK BALKUSAN KÖYÜ MEHMET BİLDİRİCİ Balkusan köyü Ermenek- Karaman yolu üzerinde Ermenek ten yaklaşık 25 km uzaklıkta ormanlar içinde bir köy. 25 Ağustos 2011 günü benim ricam üzerine Ali Aktürk arabası ile Balkusan köyündeki Türbeyi görmek için götürdüler. Karaman Bey ve babası NÜRE nin türbeleri, Selçuk türbelerine benzemiyordu. Dikdörtgen Bazilika tarzı çatı eğimi yüksekti. Gidince umduğumu bulamadım. Vakıflar tarihi yapıyı kürüyerek bugünün estetiği ile çok güzel bir yapı kondurmuş. Yapıda en önemli belge sonradan buraya ters olarak konmuş kitabe idi. KİTABE Aslı Arapça olan ve yapı üzerinde ters konulmuş kitabenin Türkçesi: Bu kutsal MAMUREYİ, Keykavus oğlu Büyük Sultan MESUT un hükümdarlığı döneminde NURUH (Arapçası Nure) oğlu Kerimüddin KARAMAN yaptı denilmektedir. KİTABENİN YORUMU Kitabe doğru kabul edildiğinde (ki eldeki tek belge) Karamanoğlu Beyliği ve çevre için yazılanlar, bizim öğrendiklerimizle kitabe uyum sağlamıyordu. Önce o yıllarda Ermenek ve çevresinin kısa tarihi şöyledir Haçlı Seferlerine kadar bölge Bizans ın yönetimindedir yılında 1. Haçlı Ordusu bozguna uğratılır. Bu tarihten itibaren Ermenek ve yöresi 1228 yılında Selçuklular tarafından fetih edilene kadar bölge Ermeni Rupenyanlar ın eline geçer. Selçuklu nun son bulması ile Karaman Bey in soyundan gelen Karamanoğulları tarafından 1487 yılına kadar yönetilir. Bu bilgiler ışığında aşağıdaki durumlar sorgulanmalıdır. 1.. Karaman Bey ( ) yıllarında ilk Karamanoğlu Beyi kabul edilmektedir. Kitabe bunu doğrulamamaktadır. Kitabenin Büyük Selçuklu Sultanı Mesut döneminde yazıldığı belirtilmektedir. Bu ise kitabenin en az 1283 veya daha sonrası yazıldığını göstermektedir. Karaman Bey in ölüm tarihi 1262 olduğuna göre ölümünden yıl sonra bu mamureyi nasıl yaptırabilir? 2. Arapça yazılmış kitabede baba adı NÜRE olarak geçmektedir. Mut un Değirmenlik köyündeki türbenin şekli de Balkusan daki eski türbe ile büyük benzerlik göstermektedir. Nüre hakkında anlatılanlar hiçbir belgeye dayanmamaktadır. VAKIFLARIN YAPTIĞI DOĞRUMU DUR? Karaman Bey in içinde yattığı türbe, kitabeden anlaşılacağı gibi bir mamuredir. Yani Külliyedir. Yemek çıkan gelenlerin ve görevlilerin barındığı yer olduğu anlaşılmaktadır. Türk ve Anadolu tarihi için fevkalade önemli bir yapıdır. Aynen korunarak restore edilmesi gerekirdi. Halbuki Vakıf yetkilileri yıkıp tamamen yeni malzemelerle

2 yepyeni bir yapı ortaya çıkarmışlardır. TARİHE ÇOK BÜYÜK BİR SAYGISIZLIK YAPMIŞLARDIR. VAKIFLAR BİLMYEREK KAZIP PEK ÇOK BELGEYİ ORTAYA ÇIKARMIŞTIR Kazı sırasında pek çok yazılı ve resimli taş ortaya çıkarılmıştır. Bunların fotoğrafları aşağıdadır. Taşlardaki yazıların bir kısmında Arap Harfleri ile dikkat çekerken bir kısmında farklı harfler dikkat çekicidir. Bu büyük yapı daha önceden olabilir mi? Bunlar Ermeni harfleri olduğu yapılan araştırmalarımda ortaya çıkmıştır. Yaklaşık 40 yıl önce burayı yönetenler onlardı. Bölgede bu yüzden pek çok Hıristiyan olduğu da yazılmaktadır, mantıkidir. MAMURENİN YAPI TARZI HEP DİKKATİMİ ÇEKMİŞTİ. Karaman Bey in türbesi (eski Mamure) ile babasının Mut Değirmenlikteki türbesi çok benziyor. Selçuklu döneminde şahsen bu tarz bir türbe yoktur. Tüm bunlardan ve kazıda çıkan taşlardaki şekillerden buranın daha önce de bir Manastır veya külliye olabileceğini, Karaman Bey in o tarihlerde bağımsız bir devletin başı olmadığı, ancak Selçuklu yönetiminin bu yöredeki çok etkili bir kişisi olduğunu kabul ediyorum. Soyu hakkında da çeşitli farklı iddialar yer almaktadır. Hangisi doğru kabul edilse de, yaptığı çok büyük hizmetler için büyük saygı duyuyorum. BUNLARI NİYE YAZDIM Tarih yazmak önemli bir iştir. Geriyi ne kadar doğru okuyabilirsek, önümüze o derece bakabiliriz diye düşünüyorum. Ancak tarih adına yazılan ve birbiri ve gerçeklerle tutmaz şeyler önümüze konmaktadır. Her şeyi irdeleyip, tarafsız bir yöntemle yeniden yazmanın zamanı geldiği kanısındayım.

3 Anıtsal türbeyi ziyaret Ramazan Bahar- Abdullah Çıkrık-Mehmet Bildirici-Ali Aktürk- x

4 Yapıdan Görüntüler

5 Yeniden yapılan eskiden tamamen farklı yapı Mezarların planı

6 Yapının eski hali Bütün Yönleri ile Ermenek Halit Bardakçı sayfa 84-84

7 Kazıdan çıkan Ermenice Harfler

8 Kazıdan çıkan taşlar

9 Kazıdan çıkan taşlar

10 Mamureden sökülüp yeniden evlerde kullanılan taşlar

11 Antik bir kolon içi oyulup kullanılıyor

12 SONUÇ VE KANAAT Bu ilginç ve tarihi yapıyı 2011 Ağustos ve 2012 Ekim ayında görmek ve incelemek kısmet oldu. Doğru sonuçlara varabilmek için Selçuklu fethinden öncesini doğru ortaya koymamız gerekir. Yöre uzun uzun yüzyıllar Hıristiyan Bizans ve Ermeni Rubenyanlar tarafından yönetilmiştir. Çevredeki kalıntılar incelendiğinde bu fark edilecektir. Hâlbuki yöre tarihçileri bunu göz ardı etmektedir. Yöre 1098 yılından 1223 yılına kadar Ermeni yönetimi altındadır. Halkı ise Hıristiyanlığı kabul etmiş Isauralılardır. Ermeni nüfus azınlıktadır. Bu kadar sürede hiçbir yapı yapmamış olabilirler mi? Tüm bu araştırmalar sonucu Balkusan daki yapının Selçuklu öncesi Manastır olarak yapıldığı kanısındayım. Selçuklu fethinden sonra Kerimüddin Karaman tarafından Selçuklu adına sahiplenilmiş ve Hıristiyan mimarisine uygun bina (Bazilika tarzında) İslam inancına uygun Külliyeye çevrilmiş, ölümü ile Kerimüddin Karaman (henüz Bey değildir) buraya gömülmüştür. Zamanla manastır, sonra Külliye nin taşları tüm köy evlerinde kullanılmıştır Vakıfların yaptığı ise tarihi değerlere saygı duymayan ve onu bugünün beğenilerine çevirmeye çalışmak olmaktadır.