PAZARLAMA İLKELERİ M A K R O P A Z A R L A M A Ç E V R E S I

Transkript

1 PAZARLAMA İLKELERİ M A K R O P A Z A R L A M A Ç E V R E S I

2 Pazarlama Çevresi

3 Makro çevre, pazarlama kararlarını zorlaştıran çok sayıdaki gelişme ve değişimleri içerir. Altı başlık altında toplanabilecek makro çevre pek çok alt faktörün etkisinde belirsizlikler oluşturur ve bu durum pazarlama yönetimlerinin işini bir hayli zorlaştırır. Hükümetlerin politikaları, sosyal hayatın daha fazla dinamikleşmesi, insanların iş dışındaki boş zamanlarını değerlendirme biçimlerinin değişmesi, alışveriş kültürünün farklılaşması, teknolojik yenilikler sonucu çok sayıda fonksiyonel ürünün pazara sunulabilir hale gelmesi gibi yüzlerce, belki binlerce faktör, bugünden geleceğe pazarda ve tüketici davranışlarında oluşabilecek değişimleri tahmin etmeyi güçleştirmektedir. Uzak Pazarlama Çevresi (Makro)

4 Rakipler, tedarikçiler ve aracı işletmelerin davranışlarındaki değişimleri öngörmenin gittikçe zor hale gelmesi de hesaba katıldığında, pazarlama çevresinin ne denli önemli olduğu anlaşılmaktadır. Pazarlama çevresindeki gelişme ve değişimleri izlemenin zorluğuna rağmen pazarlama yönetimlerinin bu izlemeden kaçınamayacakları gerçeği, konunun önemini gözler önüne sermektedir. Çünkü pazarlama programı ya da yeni bir ürünün başarısı ancak makro çevredeki gelişmelere paralel olmasına bağlıdır. Uzak Pazarlama Çevresi (Makro)

5 İşletmeler için fırsat veya tehdit unsuru olan makro çevre faktörleri denetlenemeyen faktörler olarak kabul edilmektedir. Bir işletmenin teknolojik yeniliklere adaptasyon yeteneğinin olması, sektörde ortaya çıkabilecek yeniliklere uyum bakımından onun için bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Uzak Pazarlama Çevresi (Makro)

6 Buna karşılık üretim koşulları olumsuzluklar içeren ve tüketicinin korunmasına ilişkin bir yasal düzenleme karşısında önlem almada yetersiz kalabilecek bir işletme açısından ise böyle bir yasal düzenlemenin gerçekleşmesi tehdit oluşturur. Dolayısıyla, işletmelerin makro çevre ile rekabet çevresindeki gelişme ve değişmelere kendileri açısından fırsatlar ve tehditler bağlamında yaklaşmaları gerekir. Uzak Pazarlama Çevresi (Makro)

7 Makro Çevre Faktörleri: 1. Demografik faktörler 2. Ekonomik faktörler 3. Sosyal ve kültürel faktörler 4. Teknolojik faktörler 5. Doğal faktörler 6. Politik ve hukuki faktörler Uzak Pazarlama Çevresi (Makro)

8 Demografi, nüfusa bağlı değişimleri içermektedir. Demografik faktörlerle ilgili pazarlama yönetimlerinin üzerinde durmaları gereken belli başlı hususlar şu şekilde sıralanabilir: Nüfus artış oranı Nüfusun cinsiyet, yaş, ikamet yerlerine göre dağılımı İşsizlik oranları İç ve dış göçler Nüfusun etnik dağılımı Eğitim düzeyi 1. Demografik Faktörler

9 Nüfus artış oranı, belirli bir bölge ya da ülkede nüfusun yıllık net değişimini ifade eder. Nüfus artışı doğum ve ölüm arasındaki farklarla birlikte kısa veya uzun süreli göçlerden oluşur. Sağlıklı yaşam koşullarının gelişmesi ve ortalama ömrün uzaması da nüfus artışını etkiler. Bu faktör doğrudan mal ve hizmetlere olan talebi etkileyeceğinden, pazarlama açısından önemlidir. Nüfus artışında bebeklerin, yaşlıların ve farklı bölge ya da ülkelerden göçlerin etkisine bağlı olarak talep yapısında değişiklikler ortaya çıkabilir. Bu durum pazarlama yönetimlerinin dikkate almaları gereken önemli fırsat ve tehditleri beraberinde getirebilir. 1. Demografik Faktörler

10 Nüfusun dağılımı, cinsiyet, yaş grupları ve ikamet yerleri gibi faktörler açısından önemlidir. Farklı bölgelerde ve farklı dönemlerde yeni doğan bebeklerin cinsiyetlerinin dağılımı değişebilir. Savaş vb. nedenlerle bazı bölgelerde cinsiyet dağılımı beklenmedik şekilde farklılaşabilir. Hayat standartları iyileştikçe yaşlı nüfus oranı artabilir. Nüfus artış oranının yüksek olduğu ülkelerde çocuk ve genç nüfus oranı fazla olabilir. Nüfusun şehir ve kırsal kesimlere dağılımı da önemlidir. Bütün bunlar talebi etkileyen ve dolayısıyla pazarlama yönetimlerinin izlemeleri gereken faktörlerdir. 1. Demografik Faktörler

11 İşsizlik oranı, çalışabilir durumda olup da iş arayan ancak bulamayanların, çalışabilir nüfusa oranlanması ile hesaplanır. İşsizliğin yaş gruplarına, bölgelere ve cinsiyetlere göre dağılımı da talebi etkiler. Dolayısıyla bu faktörlerin izlenmesi de pazarlama yönetimleri açısından önemlidir. 1. Demografik Faktörler

12 İç ve dış göçler, Bir ülke içindeki kırsal kesimden şehirlere, şehirden kırsal kesime veya bir şehirden diğerine belirli bir dönemdeki nüfus hareketleri ile farklı ülkelerden bir ülkeye olan yerleşme amacıyla olan nüfus hareketlerini kapsar. Bu yönüyle iç ve dış göçler hem miktar hem de nitelik olarak talebi farklılaştırır. Kırsal kesimden İstanbul, Gaziantep, Mersin, Adana vb. illerin göç almaları, Amerika Birleşik Devletleri ne her yıl değişik ülkelerden farklı amaçlarla dış göçlerin olması, pazarlama yönetimlerine yeni fırsatlar sunabileceği gibi, bazı işletmeler açısından tehditler de oluşturabilir. 1. Demografik Faktörler

13 Nüfusun etnik dağılımı, kültürler arası etkileşimin artması ve globalleşmenin bir sonucu olarak daha fazla gündeme gelen bir olgudur. Gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülkede etnik çeşitliliğin arttığı gözlenmektedir. Bu durum, farklı tüketim alışkanlıkları, hayat tarzları ve farklı istekler anlamına gelmektedir. Pazarlama yönetimlerine düşen, farklı taleplerin dikkate alınmasıdır. Etnik dağılımın artması bezen tüketicilerde bazı firma ya da ürünlerin boykot edilmesine yol açabilmektedir. Bu yüzden, etnik çeşitliliğe bağlı olarak pazarlama yönetimlerinin daha dikkatli davranmaları kaçınılmaz hale gelmektedir. 1. Demografik Faktörler

14 Eğitim düzeyi, bireylerin tüketici olarak tercihlerini, ihtiyaç ve isteklerini, satın alma alışkanlıklarını etkileyeceğinden, pazarlama yönetimlerinin üzerinde durmaları gereken bir başka önemli faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin; Türkiye de nüfusun genç yapısına karşılık, Japonya nın nüfusunun orta yaş ve üstü ağırlıklı olması pazarlanacak mamullerin çeşitlerini ve miktarlarını etkilemektedir. 1. Demografik Faktörler

15 Talebi etkileyen önemli hususlardan biri de tüketicilerin gelirleridir. Tüketici gelirleri ekonomik faktörlerdeki değişimden etkilenir. Bu yüzden ekonomik faktörlerin analizi gerekir. Pazarlama yönetimlerinin izlemeleri ve analiz etmeleri gereken belli başlı ekonomik kriterler şu şekilde sıralanabilir: Enflasyon oranı Faiz oranları Gayrisafi milli hasıla ve kişi başına milli gelir Milli gelirin dağılımı Harcanabilir gelir ve isteğe bağlı (keyfe göre) harcanabilir gelir Ücret artış oranları Döviz fiyatları 2. Ekonomik Faktörler

16 Enflasyon oranı, bir ekonomideki fiyatlar genel seviyesindeki aylık ve yıllık değişimleri gösterir. Tüketicilerin önemli ölçüde kullanmakta olduğu belirli ürün grupları dikkate alınarak aylık fiyat değişimleri izlenerek bir önceki aya göre ürün grupları bazında toplam değişim belirlenir. Enflasyon oranının yüksek olması tüketicinin satın alma gücü ve talebini olumsuz etkileyen bir duruma işaret ederken, bazı ürünlerde talebin artmasına veya öne alınmasına da neden olabilir. Enflasyon oranının düşük olması ise bazı ürünlerde satın alma kararının geciktirilmesine yol açabilir. Bu durumda enflasyon oranının pazarlama kararlan üzerinde ciddi etkileri olduğu rahatlıkla söylenebilir. 2. Ekonomik Faktörler

17 Faiz oranları, fiyatlar genel seviyesindeki değişimler yanında ekonomi politikalarına paralel olarak artar ya da azalabilir. Hem kredi hem de mevduat faiz oranlarının pazarlama yönetimleri, tarafından izlenmesi gerekir. Mevduat faiz oranlarının artması tüketicilerde tasarruf eğilimini arttırır ve dolayısıyla tüketim harcamalarını azaltırken, kredi faiz oranlarının artması ise yatırımları azaltabilir ve dolayısıyla işletmelerin taleplerini kısabilir. Öte yandan kredi faizlerinin artması kredi ile çalışan firmaların ürün fiyatlarını olumsuz etkiler. 2. Ekonomik Faktörler

18 Gayrisafi milli hasıla, bir ekonomide bir yıl boyunca üretilen katma değeri ifade eder. Kişi başına milli gelir ise, gayrisafi milli hasılanın o yıldaki nüfusa bölünmesi sonucu oluşan parasal büyüklüktür. Her iki rakam da belli bir yıl baz alınarak Amerikan Doları cinsinden hesaplanmaktadır. Bu anlamda hem imalat ve ticaret ve hem de hizmet sektörlerinin toplamından elde edilen hasılanın artması ya da azalması rakamların büyüklüklerini etkiler. Ülkemiz açısından bakıldığında son üç yıla kadar özellikle 1975 yılından 2000'li yılların başlarına kadar yüksek enflasyon ve istikrarsızlık gibi nedenlerle gayrisafi milli hasıla ile kişi başına milli gelirde istenen artış sağlanamamıştır yılından itibaren kişi başına milli gelirde belirgin artışlar olmuş ve 2005 yılı sonunda bu rakam 5000 $'a ulaşmıştır. 2. Ekonomik Faktörler

19 Kişi başına milli gelir önemli bir faktör olmakla beraber, karar vermek için tek başına yeterli bir kriter değildir. Milli gelirin dağılımı da önemlidir. Gelir gruplarına göre ve bölgelere göre milli gelirin dağılımı, talebi etkilemesi bakımından pazarlama yönetimlerince dikkate alınmalıdır. 2. Ekonomik Faktörler

20 Milli gelir rakamından daha önemlisi harcanabilir gelir ile isteğe bağlı (keyfe göre) harcanabilir gelir rakamlarıdır. Harcanabilir gelir, bireyin elde ettiği gelirden vergi vb. zorunlu kesintiler düştükten sonra elinde kalan tutarı ifade eder. Pazarlama yönetimleri bireyin harcanabilir gelirlerine bağlı olarak talep oluşturmaya çalışırlar. Diğer taraftan, hedef pazar özellikle lüks sayılabilecek örneğin tatil, eğlence, lüks otomobil, yazlık vb. ürünlerde isteğe bağlı (keyfe göre) harcanabilir gelir rakamı önemlidir. Bu rakam, tüketici bireyin ya da hanenin harcanabilir gelirinden kira, ısınma, aydınlatma, su, yeme içme, giyinme vb. zorunlu harcamaları düştükten sonra kalan kısmını ifade etmektedir. Özellikle düşük gelirli birey ya da hanelerde bu rakamın ya hiç olmadığı veya çok düşük düzeyde kalması doğaldır. Hatta bazı tüketici veya hanelerde böyle bir rakam kalmaması yanında borçlanma sorunları da olabilir. 2. Ekonomik Faktörler

21 Ücret artış oranları, bölgeden bölgeye ve sektörden sektöre değişebilir. Ücretlerde, bir yıldaki ortalama artışı gösterir. Ücret artışlarının enflasyon oranından fazla olması bazı ürünlere olan talebi artırabilir. Bazı tüketicilerde ise tasarruf eğilimi artabilir. 2. Ekonomik Faktörler

22 Döviz fiyatlan da ekonomik kriter olarak izlenmelidir. Özellikle enflasyonun yüksek olduğu ve bazı dövizlerin yatırım aracı olarak kullanıldığı ekonomilerde veya zaman dilimlerinde pazarlama yönetimlerinin döviz fiyatlarındaki değişimi daha dikkatli izlemeleri gerekir. Benzer şekilde, ithalat ve ihracat işlemleri bakımından döviz fiyatlarındaki değişimlerin izlenmesi zorunludur. 2. Ekonomik Faktörler

23 Markanın çok daha önemli olduğu, hayat tarzlarının tüketim kalıplarını değiştirdiği bir dünyada yaşıyoruz. Dolayısıyla, günümüz tüketicisinin tatmin edilmesi daha zor olmaktadır. Pazarlama yönetimlerinin bu durumda üzerinde durmaları gereken sosyo-kültürel faktörler şu başlıklar altında toplanabilir: Hayat tarzı Tüketim kalıpları Çalışma hayatında kadınların daha fazla yer almaları Kültürel etkileşimin artması Aile yapısındaki değişim 3. Sosyal ve Kültürel Faktörler

24 Hayat tarzı, insanların neler yaptıklarını, bunları niçin yaptıklarını, bunları yapmanın kendileri ve başkaları için ne anlama geldiğini anlatmaya yardımcı olan ve insanları birbirinden farklı kılan davranış kalıplarıdır. Dolayısıyla insanlar hayat tarzlarına uygun tüketim tercihlerinde bulunurlar. Yeme içme, giyinme, eğlenme vb. tüketimleri hayat tarzına göre şekillenir. Bu durumda pazarlama yönetimlerinin hedef pazarlarındaki hayat tarzlarını ve bunlardaki değişimi izlemeleri kaçınılmazdır. Bazı durumlarda ise pazarlama çabalarının da etkisiyle insanlara hayat tarzı önerileri yapılması veya hayat tarzlarının değişimine zorlanmaları da mümkündür. 3. Sosyal ve Kültürel Faktörler

25 Tüketim kalıpları, satın alınacak ürün tercihinden, ürünün nereden satın alınacağı, ne miktarda satın alınacağı, nasıl, nerede ve ne zaman tüketileceği vb. soruların cevabını bize verir. Örneğin, bazı insanlar gıda alışverişlerini marketlerden çok miktarda yapmayı tercih ederken, bazıları az miktarda sık aralıklarla satın almayı tercih eder. Bazı insanları güvendikleri bir mağazayı sürekli tercih ederken, diğer bazıları sık sık mağaza alternatifleri aramak isteyebilir. Tüketim kalıpları bu anlamda insanların hayat tarzlarının ve alışkanlıklarının etkisiyle oluşur. 3. Sosyal ve Kültürel Faktörler

26 Günümüzde kadınlar çalışma hayatında daha çok yer almaktadırlar. Bu durum pazarlama yönetimlerine önemli fırsatlar sunmaktadır. Çalışan bayanların kişisel bakım ürünleri ile giyim kuşam ürünlerine daha fazla harcamada bulunmaları yanında, çocuk bakımı, ev temizliği vb. hizmetlere olan talep de artabilmektedir. Bu durum aynı zamanda hane gelirinin artması yönüyle de pazarlama yönetimleri açısından önemlidir. 3. Sosyal ve Kültürel Faktörler

27 Kültürel, etkileşim, farklı kültürlerden insanların globalleşmenin de bir sonucu olarak daha fazla karşılaşması ile oluşmaktadır. Günümüz dünyasında kaçınılmaz bir durum olarak karşımızda olan kültürel etkileşim sonucunda, hayat tarzlarında benzeşmeler artmakta, tüketim kalıplan, alışveriş alışkanlıkları ve hatta alışveriş mekanları birbirinin aynıları olmaya başlamaktadır. Bazı yerel farklılıklar sürmekle birlikte bunlar bir hayli azalmakta ve belki de bu yönüyle uluslararası bağlamda pazarlama yönetimlerinin işini kolaylaşmaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde birbirine benzer blue-jeans giyinmiş insanlar, McDonald's fast foodlar, benzer alışveriş merkezleri, süpermarketler, oteller vb. kültürel etkileşim sonucu pazarlama yönetimlerinin sunum benzerliğinin bir sonucu olarak karşımızda durmaktadır. 3. Sosyal ve Kültürel Faktörler

28 Pazarlama yönetimleri açısından sosyo-kültürel faktörlerdeki değişimin izlenmesinde aile yapısındaki değişim de oldukça önemlidir. Çünkü aile tüketici bireyin oluşumu ve gelişimde belirleyicidir. Bebeklik ve çocukluktan itibaren birey tüketim kalıpları, alışveriş alışkanlıkları ve hayat tarzının oluşumunda öncelikle ailesinden etkilenir. Zamanla aile dışındaki okul, arkadaşlar, iş ve sosyal çevrenin etkisi artar, ancak ailenin etkisi hiçbir zaman sıfırlanmaz. 3. Sosyal ve Kültürel Faktörler

29 Bu etikete tepki yağıyor Endonezya da bir spor giyim firması ürettiği elbiselerin etiketlerine, Giysinizi eşinize yıkatın. Çünkü bu onun görevi yazısı eklemesi ülkede büyük tartışma yarattı. Haberin sosyal medyada tepki toplaması üzerine bir açıklama yapan Salvo Sport adlı firma yöneticileri bu uyarıyı erkeklerin çamaşır yıkamasını bilmemesi ve çamaşır makinelerinin elbiseye zarar vermesi üzerine yaptıklarını vurgulayarak yanlış anlamadan dolayı tüketicilerden özür diledi. Firmanın özrünün kabahatinden daha büyük olduğunu ileri süren feminist dernekleri ve çok sayıdaki kadın kuruluşu, erkeklerden ilgili firmanın ürünlerini boykot etmelerini istedi. Kadın erkek eşitsizliğinin en az görüldüğü tekstil ve moda sektöründe böyle bir hatanın yapılmasının affedilemeyeceğini savunan tekstil kuruluşları, söz konusu etiketin derhal kaldırılmasını istediler.

30 4. Teknolojik Faktörler Günümüz dünyasının en önemli özelliklerinden birisi de teknolojideki baş döndürücü gelişmelerdir. Satın alınan bir cep telefonu, bilgisayar ya da bir imalat makinesinin sahip olduğu teknolojinin hızla eskimesi, yerine dana gelişmiş teknolojinin ortaya çıkması ve buna paralel olarak çok sayıda yeni ürün ve süreçlerin devreye girmesi, pazarlama çabalarında daha dikkatli davranmayı gerektirmektedir. Özellikle bilgisayarların ve fonksiyonlarının küçülerek her yerde hazır ve nazır bulunması ve bu şekilde verilere çok rahatlıkla ulaşılabilir hale gelmesi, bir yandan tüketici davranışlarını değiştirirken buna bağlı olarak da pazarlama stratejilerinin belirlenmesini etkilemektedir. Dolayısıyla pazarlama yönetimleri teknolojik gelişmelerle ilgili en azından şu hususlarda pazardaki değişimleri izlemek durumundadırlar: Teknolojik değişimin hızı Yeni ürünler Patent sayıları Ar-Ge harcamaları

31 Teknolojik değişim hızı, belirli bir sektördeki üretim, satış vb. konularda kullanılan temel teknolojinin değişim süresini ifade eder. Poşet makineleri imalatında kullanılan teknolojinin değişmesi, cam eşya üretiminde kullanılan sürecin değişmesi ya da uçak biletlerinin satışına ilişkin on-line bilet satış teknolojisinin geliştirilmesi gibi hususlar, teknolojik değişim hızının farklılaşabileceğini göstermektedir. Genel olarak, yatırım maliyetlerinin yüksek olduğu, kimya, petrol, otomotiv gibi sektörlerde teknolojik değişim hızının bilgisayar, cep telefonu gibi elektronik sektörüne oranla nispeten daha yavaş olduğu söylenebilir. 4. Teknolojik Faktörler

32 Satın aldığı global markalarla dünyanın 3. büyük bisküvi ve 10. büyük çikolata üreticisi haline gelen Yıldız Holding, 77 fabrika ve 48 bin çalışana ulaştı. Ülker, Kellogs ile aralarındaki ciro farkının 200 milyon lira kadar olduğunu anlattı. United Biscuits'in finansmanı için sağladıkları kredi maliyetinin kur artışı nedeniyle arttığına da dikkat çeken Ülker, gelirlerinin 10 milyar liralık kısmının dolar cinsinden olması nedeniyle bu durumun dengelendiğini kaydetti. Ar-Ge'ye büyük önem verdiklerini, geçen yıl 250 yeni ürün geliştirdiklerini anlatan Ülker "1 milyar liralık ciro yeni ürünlerden geldi" dedi. Ülker "Her yıl binlerce tüketicimizi dinleyip 300 kişilik Ar-Ge ekibimizle yüzlerce ürün geliştirip 4 milyar tüketiciye ulaşıyoruz" dedi.

33 Yeni ürün, daha sonra ilgili bölümde de belirtildiği üzere, firma, hedef pazar ve icat anlamında yenilik içerebilir. Bir ürünün yeni olarak tanımlanabilmesi için en azından fonksiyon ya da yararlarının değişmesi veya bunlara bir eklemede bulunulması gerekir. Geçmişe göre bugün pazara çok daha fazla sayıda yeni ürünler sunulmakta ancak bunların çok az bir kısmı başarılı olabilmektedir. Buna rağmen tüketicilerin yeni ürün beklentileri her geçen gün artmaktadır. Dolayısıyla, pazarlama yönetimleri bir taraftan talebe uygun yeni ürünleri pazara sunmak, diğer taraftan ise pazarda talep bulacak yeni ürünler geliştirme çabalarına hız vermek durumundadırlar. 4. Teknolojik Faktörler

34 Patent, bir ürünü geliştiren ya da icat eden kişi ya da işletmenin ilgili kurumlara başvurması sonucunda, bu ürünün mucidi veya geliştiricisini tescil anlamında verilen belgedir. Türk Patent Enstitüsü kendisine yapılan müracaatları değerlemek suretiyle bu belgeyi vermektedir. 4. Teknolojik Faktörler

35 Hem işletmeler ve hem de ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ölçülürken, araştırma geliştirmeye yapılan harcamalar önemli bir kriter olarak dikkate alınmaktadır. Ar-Ge harcamaları, işletmelerin yenilik ve yeni ürünlere ne kadar açık olduklarının bir ifadesi olarak da değerlendirilebilir. Türkiye'de gerek işletmelerin gerekse ülkenin bu konudaki performansı, son yıllarda kısmen gelişmekle birlikte yeterli düzeyde değildir. Bilginin önemli bir stratejik rekabet aracı haline gelmiş olması, işletme yönetimlerini ar-ge harcamalarına daha fazla kaynak ayırmaya zorlamaktadır. 4. Teknolojik Faktörler

36 Ambalaj ve ürün atıklarının ciddi olarak sorun haline gelmiş olması, çöp üreten bir tüketim tarzının yaygınlaşması ve teknolojik ilerlemelerin beraberinde ekolojik tahrip oluşturması dikkate alındığında, ekolojik sorunlarla baş etme gereği ortaya çıkmıştır. Üretim süreçlerinin hızlandırılması ve maliyetlerin azaltılması beraberinde bazı canlıların, havanın ve suyun kirletilmesini getiriyorsa, kişisel bakım ürünleri kullanımının yaygınlaşmasıyla gelecek nesillerin sağlığını tehdit edecek iklim değişiklikleri söz konusu oluyorsa, bazı ihtiyaçları karşılama adına doğanın dengesi bozuluyorsa, ister istemez pazarlama yönetimlerinin bu konulara yoğunlaşması da gerekmektedir. Aksi halde, bugünden yarına sağlıksız bir tüketici kitlesi ile karşı karşıya kalınacak ve sağlık harcamalarına ayrılacak kaynakların artmasıyla diğer ihtiyaçların karşılanamaması gündeme gelecektir. Bir adım daha öteye geçildiğinde, pazarlama yönetimleri belki de ürünlerini pazarlayabilecekleri yeterli sayıda sağlıklı tüketiciler bulamayabileceklerdir. 5. Doğal (Ekolojik) Faktörler

37 Bu ve benzeri gelişmeler pazarlama yönetimlerini yenilikler yapmaya itmekte ve daha az atık oluşturmak amacıyla küçültülmüş ambalajlar, yüksek enerjili ampuller, daha az çevre kirliliği oluşturan yakıtlar, deterjanlar, organik tarım ürünleri vb. ürünlerle problemlerden fırsatlar üretmeye yöneltmektedir. 5. Doğal (Ekolojik) Faktörler

38

39 İşletmelerin pazarlama kararları, politik ve hukuki çevredeki gelişmelerden çok etkilenmektedir. Bu çevre, mevcut organizasyonlar ile bireyleri etkileyen ve sınırlayan kanunlardan, devlet dairelerinden oluşmaktadır. 6. Politik ve Hukuki Faktörler

40 İş hayatını düzenleyen kanunlar 3 ana amaca hizmet etmektedir. Bunlar: 1. İşletmeleri haksız rekabetten korumak 2. Tüketicileri haksız iş uygulamalarından korumak 3. Toplumu güvenli olmayan iş tutumu ve davranışlardan korumaktır. 6. Politik ve Hukuki Faktörler

41 İşletmelerin rekabeti, müşterileri ve toplumu koruyucu bu kanunlar hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Özellikle günümüzde elektronik cihazlar aracılığıyla yapılan alışverişlerin sayısı gittikçe arttığından dolayı işletmelerin faaliyetlerini ahlaki esaslar dahilinde yürütebilmeleri için yeni standartlar ile ilgili düzenlemeler önem kazanmaktadır. 6. Politik ve Hukuki Faktörler

42 Son yıllarda ise özel çıkar gruplarının sayısı ve önemi gittikçe artmaktadır. İş hayatına etki eden en önemli kuvvet ise tüketici hareketidir. Tüketici hareketi, satıcılar karşısında tüketicilerin hak ve güçlerini artırmak için vatandaşların ve hükümetin organize olmuş bir hareketidir. Tüketici hareketine karşı pek çok işletme, politikalarını formüle etmek ve müşterilerinin şikayetlerini dinleyip, cevaplandırmak üzere bünyelerinde müşteri ilişkileri bölümü kurmuşlardır. Kanunlar ve tüketici hareketi gibi baskı gruplarının gittikçe artması işletmelerin özellikle pazarlama faaliyetlerinde dikkatli hareket etmelerini gerektirmektedir 6. Politik ve Hukuki Faktörler

43

44 Sosis ve sucukta 'yüzde 100' dönemi Sucuk, salam ve sosis gibi ürünlerde kırmızı ve beyaz et bugünden itibaren karıştırılamayacak. Buna uymayan üreticilere idari yaptırım uygulanacak. Tebliğle döner de artık günlük olacak.

45 Bugünden itibaren yasak Tüketicinin korunması maksadıyla Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın getirdiği değişiklik bugün yürürlüğe girdi. Bugünden (13 Mart 2015) itibaren kasaplar ve marketler ambalajsız tavuk eti satamayacak. 13 Şubat 2015'te yayınlanan, et ve et ürünleri satışına yeni kurallar getiren tebliğe göre, tüketici talep ederse tavuk parçalara ayrılabilecek. Ayrıca perakende işletmelerde kıyma, hazırlanmış kırmızı et karışımları ve hazırlanmış kanatlı et karışımları üretimi yapılamayacak, bunlar hazır halde satışa sunulamayacak. Tüketici talep ederse kıyma çekilebilecek. Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Sadettin Korkut, yüksek teknolojide üretim yapan ambalaj sektörünün tüketicinin korunmasına katkı sağlayacağını söyledi. parçalara ayrılabilecek. GÜVEN DE ARTACAK Ambalajlı et ürünlerinin, üretici şirket tarafından garanti altına alındığını belirten ASD Başkanı, "Aksi halde market ya da kasaba güvenmek zorundayız" dedi.

46