Veri Toplama Teknikleri

Transkript

1

2 A. Gözlem Yoluyla Veri Toplama Teknikleri B. Soruşturma Yoluyla

3 Nicel Veri Toplama Teknikleri Yazılı Soruşturma Tekniği Anket, Başarı Testi Yapılandırılmış Gözlem Önceden hazırlanmış göstergeler ve semboller kullanılır Yapılandırılmış Görüşme Tamamen kapalı uçlu sorulardan oluşan sözlü soruşturma Belge İnceleme Meta-Analiz Gözlem ve görüşme teknikleri daha çok nitel veya karma çalışmalarda tercih edilir.

4 Yazılı Soruşturma Tekniği Yazı yoluyla soruşturma ile katılımcılardan veri toplama Test, Anket vb. Herhangi bir konuda durum saptaması yapmak amacıyla oluşturulan veri toplama aracı Bilgi, görüş, algı, tutum, inanç vs. Yapılandırılmış görüşme tanımına yakın bir yöntemdir. Anket türleri Yüzyüze görüşme yoluyla Telefon yoluyla Posta (e-posta) yoluyla İnternet ortamında

5 Yazılı Soruşturma Tekniği Anket: Herhangi bir konuda bireylerin görüşlerini ve tercihlerini ortaya çıkarmak için hazırlanan veri toplama aracı Sınıflama düzeyinde kategoriler kullanılır. Anket maddeleri birbirinden bağımsız olabilir. Elde edilen toplam puanın bir anlamı yoktur Başarı Testi: Akademik başarı vb. bireylerin bilişsel niteliklerini ölçme amaçlı çoktan seçmeli sorulardan oluşan ölçme aracı Başarı, yetenek, zeka testleri Her sorunun bilimsel olarak doğru kabul edilen cevabı olmalıdır. Elde edilen puanlar anlamlıdır. Ölçek: Kişisel özellikler, ilgi, tutum, inanış gibi psikolojik yapıları (bilişel, duyuşsal veya davranışsal eğilimleri) ölçmek için geliştirilen ve birbiri ile aynı amaçlı maddelerden oluşan ölçme aracı Alt ölçeklerden veya ölçeğin tümünden elde edilen puanlar anlamlıdır.

6 Anketlerde Kullanılan Soru Türleri Kapalı Uçlu Soru: En az iki hazır seçenekten birini seçerek cevaplanan soru Anketlerde genelde kapalı uçlu sorular tercih edilir. Cevaplaması hızlı ve Analizi kolay Veriler seçeneklerle sınırlı Açık Uçlu Soru: Katılımcının kendi ifadeleri yoluyla istediği biçimde cevapladığı soru Daha çok nitel araştırmalarda tercih edilir. Cevaplaması uzun ve Analizi zor Derinlemesine bilgi içeren veriler Aynı maddede iki soru türü birlikte kullanılabilir. Pilot çalışmada seçeneklerden birisi açık uçlu (diğer: ) bırakılarak frekans analizi sonucunda kapalı uçlu seçenekleri hazırlanabilir.

7 Anketlerde Kullanılan Soru Türleri Sıralama Soruları Önem derecesine göre sıra değerleri atama Derecelendirme soruları Likert tipi sorular NOT: Anket geliştirme süreci ve soru türleri için ders sayfasında linki eklenen Büyüköztürk (2005) makalesini inceleyiniz.

8 Anket Tekniği Avantajları

9 Anket Tekniği Sınırlılıkları

10 Ödev Araştırma probleminiz ile ilgili akademik dergilerde yayınlanmış 5 adet makale bularak makalelerin kısa özetini çıkarınız. Makale Künyesi (Başlık, Yazarlar ve Dergi) Araştırma Problemi ve Alt Problemler Araştırma Hipotezleri (Varsa) Çalışma Yapılan Grup (Örneklem) Veri Toplama Yöntemleri ve Araçları Veri toplama aracı olarak kullanılan anket, ölçek veya testin (varsa) bir örneğini de ödevinize ekleyiniz. Araştırma Modeli Bulgular ve Sonuçlar

11

12 Ölçme Aracı Tasarımı Ölçme Aracı Düzenleme Mevcut bir ölçme aracı üzerinde yeni değişiklikler yapma Ölçme Aracı Uyarlama Mevcut bir ölçme aracını farklı bir bağlamda kullanmak için yapılan işlemler Yabancı dilde hazırlanmış ölçme araçlarını Türkçe ye çevirme Ölçme Aracı Geliştirme Araştırmacı tarafından yeni bir ölçme aracı geliştirilmesi

13 Nicel Ölçme Aracı Geliştirme Süreci Nicel Ölçme Aracı Uyarlama Süreci İki yönlü çeviriler Uzman görüşü Dil eşdeğerliği araştırması

14 Nicel Araştırma Ölçme Aracı Geliştirme Taslak Formunun Hazırlanması 1. Ölçülmesi hedeflenen nitelik detaylı olarak tanımlanır. İşlevsel Tanım 2. Ölçülecek davranışlar evreni belirlenir. Çalışma evreni ve örneklem özellikleri bilinmeli 3. Davranışlar evreninden ölçülecek davranışlar örneklemi seçilir. Ekonomiklik ilkesi gereği kritik davranışlar seçilir. 4. Ölçülecek davranışlara göre madde türü ve madde sayısı belirlenir. Çok uzun ölçme araçları katılımcıları olumsuz etkileyebilir. 5. Maddelerin seçenekleri belirlenir.

15 Nicel Araştırma Ölçme Aracı Geliştirme 6. Uzman görüşü ile düzeltmeler yapılır. Uzmanlar arasında en az %70 uyum sağlanmalıdır Uzman Değerlendirme Formu (Büyüköztürk, s. 134) 7. Pilot uygulama için Ön Uygulama Formu hazırlanır. 8. Ön Uygulama Formu ile pilot uygulama yapılarak madde analizi yapılır. Güvenirlik ve geçerlik ölçütlerini sağlamayan maddeler elenir. Pilot uygulama sonuçları beklentilerin aksine ise ilk aşamaya tekrar dönülür. 9. Nihai ölçme aracı oluşturulur. Pilot çalışma verileri ile her davranışı ölçen maddelerden en iyileri alınarak geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı elde edilir. 10. Nihai ölçme aracı hedef grup üzerinde uygulanır. Hedef grup verileri ile madde analizi yapılarak testin geçerliği ve güvenirliği kontrol edilir.

16 Ölçme Aracının Bölümleri ve Formatı 1. Kapak Mektubu (Cover Letter): Araştırmacıların kimliği ve anketin amacı yalın ifadelerle açıklanır. Çalışmanın herhangi bir riski olup olmadığı açıklanır. Gönüllülük esası yazılı olarak belirtilmelidir. Kimlikle ilgili bilgilerin gizli kalacağı teminatı verilmelidir. Araştırmaya katılımı güdüleyici öğelere (varsa ödül) yer verilir. Katılımcılara yazılı olarak teşekkür edilir. 2. Yönerge: Ölçme aracının nasıl doldurulacağı ve cevap seçeneklerinin ne anlama geldiği net ve yalın biçimde açıklanır. 3. Anket Formu: Cevaplamanın kolay olmasını sağlayacak şekilde sıralanmış açık ve kapalı uçlu sorular Katılımcının kimlik bilgisi gerekiyorsa istenebilir. Ad-soyad yerine kişiye özel kodlar oluşturulabilir.

17 Ölçme Aracı Madde Yazımı Ölçme aracını olabildiğince kısa ve öz tutunuz. Cevap kategorilerini mantıksal olarak düzenleyiniz Kişisel ve gizlilik gerektiren hassas soruları ölçme aracının sonuna yerleştiriniz. Psikolojik özellikler (tutum, kaygı) ölçülmek isteniyorsa olumlu ve olumsuz sorulara yer veriniz Açık uçlu sorulardan kaçınınız. Orta noktası (nötr/tarafsız) olan ölçekleri dikkatli kullanınız

18 Anket Maddeleri Yazımında Yaygın Hatalar Anket Maddesi Sayısı Maddelerin Seçenek Sayısı Aynı maddede birden fazla soru cümlesi kullanma

19 Anket Maddeleri Yazımında Yaygın Hatalar Madde içerikleri Yönlendirici (ön kabullü) sorular Cevap seçeneklerinin uygunluğu

20 Anket Tekniği için Tavsiyeler Asıl çalışma öncesinde pilot çalışmalar yoluyla anketin geçerli ve güvenilir olduğu kontrol edilmeli Hiçbir şekilde ankete katılım zorunlu tutulmamalı Cevapların samimiyeti için güven sağlayıcı tedbirler alınmalı Göze hoş gelecek ve olabildiğince kısa bir format tercih edilmeli. Hedef kitle için anlaşılır uygun bir dil kullanılmalı

21 Anket Tekniği için Tavsiyeler Ankete kolay sorularla başlanıp, güven telkini sonrasında daha önemli ve hassas sorular sorulabilir. Kişisel bilgiler duruma göre en başta veya en sonda istenebilir. Anket maddeleri yazarken titizlik gösterilmeli Aynı maddede iki farklı şey sorulmamalı Posta (e-posta) yoluyla gönderilerde hatırlatma notları gönderme ankete katılım oranını yükseltir. Katılımcılara hediye verme ankete katılım oranını yükseltir.