SINIRLARIMIZ SINIRLARINIZ SERT Mİ, YUMUŞAK MI?

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SINIRLARIMIZ SINIRLARINIZ SERT Mİ, YUMUŞAK MI?"

Berna Atalar
6 yıl önce
İzleme sayısı:

SINIRLARIMIZ EKİM 2016-İLKOKUL SINIRLARINIZ SERT Mİ, YUMUŞAK MI? Yumuşak sınırlar karmaşık mesajlar iletir, sert sınırlar kural ve beklentilerimizle ilgili net sinyaller gönderir.

1 SINIRLARIMIZ EKİM 2016-İLKOKUL SINIRLARINIZ SERT Mİ, YUMUŞAK MI? Yumuşak sınırlar karmaşık mesajlar iletir, sert sınırlar kural ve beklentilerimizle ilgili net sinyaller gönderir. Günümüzde ebeveynlerin çoğu, çocuklarının yanlış davranışlarını durdurmak için yanlış sinyaller göndermektedir. Dur işaretinin gerçekten durmayı zorunlu kılmadığını, hayır ların aslında evet ya da olabilir anlamına geldiğini göremezler. Dolayısıyla çoğu durumda sorun, sınırlar konusunda net olmayan iletişimden kaynaklanır. Sınırların iki temel biçimi vardır: Sert ve yumuşak. Yumuşak Sınırlar: Hayır Ne Zaman Evet ya da Olabilir Anlamına Gelir? Örneğin 9 yaşındaki Ali oturma odasında oturmuş yüksek sesle televizyon izliyordu. Babası sinirle içeri girip, Ali şunun sesini kıs! dedi ama Ali babasını duymazdan geldi. Biraz sonra babası yine bağırdı. Ali kaç defa söyleyeceğim? Sesini kıs! Sağır mısın? Ali yine duymazdan geldi. İyice sinirlenen babası içeri gelip tv. nin önüne geçti, kumandayı eline alıp, Ya sesini kısarsın ya da kapatırım dedi. Ali sesi kıstı. Ali nin, babasını ilk duymazdan gelişinde bir şey olmadı. Ali istediğini almıştı. İkincisinde de bir şey olmadı. Babası ciddi olduğunu ilk seferde belli edebilseydi, Ali neden ikinci ya da üçüncü tekrarı beklesin ki? Elbette beklemezdi.sözlü mesaj, sesi

2 kısmasını söylerken davranışsal mesaj, bir şey yapmayacağını söylüyordu. Yüksek sesle tv izlemeyi sevseydiniz, hangi mesajı dikkate alırdınız? Sürekli tekrarlayan ve hatırlatan ebeveynler, çocuklarını duymazdan gelmeye alıştırmaktadırlar.çoğu çocuk gibi Ali de bu şekilde mecbur kalmadıkça babasının sözünü dinlemiyor. Eğitim açısından yumuşak sınırlar etkisizdir çünkü temel eğitim amaçlarımızı karşılamazlar. Yanlış davranışa son vermez, kurallarla ve beklentilerimizle ilgili olumlu öğrenmeyi sağlamazlar,yani işe yaramazlar. Daha da kötüsü asıl istenen şeyin tam tersine sebep olurlar. Sınırların zorlanmasına, yanlış davranışın artmasına yol açarlar. Ebeveynler Arasındaki Tutarsızlık Annesi, Oynamaya gitmeden önce odanı topla, Azra derken babası, Bırak gitsin canım, arkadaşları bekliyor der ve kapıyı açıp Azra yı dışarıya gönderir. Azra bu durumdan ne öğrenmiştir? Bu olayda iki kural işlemektedir: Annenin kuralı o işin yapılmasını söyler; babanın kuralı ise yapılmamasını.azra oyuncaklarını toplamadan çıkmak istediği için davranışsal mesaj babanın kuralının geçerli olduğudur. Gelecek sefer Azra ya oyuncaklarını toplaması söylendiğinde ebeveynlerini birbirlerine karşı kullanacak, hangisinin kuralının geçerli olduğunu görmek için sınırları zorlayacaktır. Annesi ondan bir şey yapmasını istediğinde, Babam diyor ki yapmayacakmışım diyecektir. Babası ondan bir şey istediğinde de, Geçen sefer yapmasam da olur,demiştin? diyecek. Her şekilde üç kişi arasında çatışma yaşanacaktır.

3 Son Verme Tekniği Çocuklar ebeveynlerini tartışma ve pazarlığa sürüklemeye çalıştıklarında kullanacağımız yöntem,sona erdirmektir.çocuğunuz sınırları zorlamaya devam ederse sonucu uygularsınız. Bu şekilde durumu sona erdireceksiniz. Şöyle yapmalısınız: Konuşma bitmiştir. Devam edecek olursan katlanacağı sonucu belirteceksiniz. Konuşma bitti.ya söz dinlersin ya da söz dinlemek için on dakika odanda beklersin. Hangisini seçiyorsun? Gibi.(Alternatifler sunma, yargılamadan, incitmeden.) O halde Ne Yapmalı? Kesin (sert) Sınırlar: Hayır, hayır demektir. 1. Mesajı davranış üzerinde yoğunlaştırın. Tavır, duygular ya da çocuğun değerine vurgu yapılmamalıdır. 2. Açık, anlaşılır ve kesin olun. Ne kadar az konuşursanız o kadar net olursunuz. 3. Normal ses tonunuzla konuşun. Yüksek ses yanlış mesaj verebilir: Kontrol kaybı. Çocuğu ikna etmek için bağırmaya gerek yoktur. Davranışlarınız sözlerinizden daha etkili olabilir. 4. Gerekli durumlarda sonuçları belirleyin. Çocuklarınıza katlanacakları sonuçları anlatmanız gerecektir. Bu bir tehtid değildir. Siz inanılırlığınızı korumalı ve çocuklarınızın onaylanabilir seçimler yapmaları için gerekli olan bilgiyi vermelisiniz. 5. Sözlerinizi davranışlarınızla destekleyerek tutarlı olunuz.

4 Kesin ve Yumuşak Sınırların Karşılaştırılması Özellikler Tahmini Sonuçlar Çocukların Öğrendiği Kesin Sınırlar Net, anlaşılır,somut Sözler davranışlarla desteklenir. Onaylanabilir davranış için bilgi verir. Sorumluluk yükler. İşbirliği Sınırları daha az zorlama Kural ve beklentileri net bir şekilde anlama Ebeveynin sözlerini ciddiye alma Hayır, hayır demektir. Kurallara uyman gerekiyor. Kurallar herkes içindir. Davranışlarımdan sorumluyum. Yetişkinler dediklerini yaparlar. Yumuşak Sınırlar Belirsiz, anlaşılmaz. Sözler, davranışlarla desteklenmez. Onaylanabilir davranış için bilgi vermez. Sorumluluk yüklemez. Direniş Sınırları çok zorlama Kural ve beklentilerde belirsizlik Ebeveynin sözlerini dikkate almama Hayır; evet, belki, olabilir demektir. Davranışlarımdan büyükler sorumludur. Yetişkinler dediklerini yapmazlar. Kurallar başkaları içindir. SİZLERDEN GELEBİLECEK ÖRNEK SORULAR Soru: Çocuklarıma hangi tür sınırlar koyduğumu nasıl anlarım? Bunun en iyi göstergesi, çocukların sınırlar karşısında verdikleri tepkidir. Direnerek ve sınırları zorlayarak karşılık veriyorlarsa yumuşak sınırlar kullanıyorsunuz demektir.

5 Soru: Kesin sınırları istikrarlı bir şekilde uygulamaya başladığımda çocukların sınırları zorlama alışkanlıkları ne kadar sürede azalır? Bu çocuğun yaşına ve yumuşak sınırları kullanma sürenize göre değişir. Yaşı küçük olanlar daha kolay alışırlar. Soru: Ebeveynlerin kurallarının esnek ve tartışmaya açık olması gerektiğini savunan kitaplar okudum ama kesin kurallar hiç esnek değil! Ebeveynlerin kuralları, çocukların kapasitelerine ve koşullara göre değişecek şekilde esnek olmalıdır.(alternatif sunarak örneğin.) Ancak sınırlar zorlandığında ya da itaat edilmediğinde esneklik gösterilmemelidir. Kesin sınırlar bu gibi durumlarda yıkılmazlar. Bu bağlamda esneklikleri yoktur ama uygun zamanlarda tartışılma ve gözden geçirilme esneklikleri vardır. Öneri: Çocuklarınıza net mesajlar verme alıştırması yapın. Tepkilerine bakın ve bu mesajlarla ne ölçüde işbirliği yaptıklarını inceleyin. Rehber ve Psikolojik Danışmanlık Birimi Önerilen Kaynak Masallarla Çocuk Eğitimi, Gerlinde Ortner (3-9 yaş arası çocuklar)

Benzer belgeler

ÇOCUKLARA SINIR KOYMA

Bu ayki rehberlik bülteni konumuz Çocuklara Sınır Koyma hakkındadır. Sizlere bu konuda çocuğunuza nasıl yardımcı olabileceğiniz ile ilgili önerilerimiz olacaktır. ÇOCUKLARA SINIR KOYMA Yanlış davranışları