Sadece bir hastalık veya sakatlığın olmayışı değil, aynı zamanda bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir huzur ve iyilik halidir.

Transkript

1 Dünya Sağlık Teşkilatının (WHO) Sağlık Tanımı; Sadece bir hastalık veya sakatlığın olmayışı değil, aynı zamanda bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir huzur ve iyilik halidir.

2 İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ İş Güvenliğinin Tanımı: İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli nedenlerden dolayı sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. Günümüzde İSG işletmelerde yönetim, verimlilik, devamlılık, rekabet gibi kavramlarla da ilişkilendirilmeye başlanmıştır. İSG nin önündeki engelleri aşmada öne sürülen önemli yaklaşımlardan biri; İSG ni, yönetimler için bir maliyet unsuru olma düşüncesinden çıkarıp bir verimlilik unsuruna dönüştürmektir. Bu, işletmeler için rekabet gücü demektir. Çok disiplinli (multidisipliner) bir bilim dalıdır İlgili tarafların katkısı ile gelişir (çalışanlar, devlet ve işverenler ve örgütleri) Düzeltmekten ziyade koruyucudur

3 İSG NİN KONUSU Çeşitli teknik, tıbbi, hukuki, yönetsel, beşeri ve psikolojik unsurlar İSG konusu içine girmektedir. İşyerindeki donanım ve üretim teknolojisi, ergonomik koşullar, personelin beceri düzeyi ve yaşı, ilgili mevzuat, işyerindeki organizasyon yapısı, işçilerin sağlık kontrolleri ve işe uygunluğu, tıbbi hizmetler ve organizasyonu. Ortam özellikleri (gürültü, toz, ısı, aydınlatma, havalandırma, temizlik vb.), işe alım süreçleri, ücretler, sosyal hizmetler, çalışma saatleri. gibi pek çok konu İSG ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkilidir.

4 İş Güvenliğinin Önemi: İş güvenliği kavramında, çalışanların can güvenliği, sağlıkları, makine araç ve gerecin, işyerinin, çevrenin, üretilen malın güvenliği yer almaktadır. Bu kapsamdan, iş dünyasında çalışan çok sayıda insan, büyük miktarlar tutan malzeme, makine, araç ve gereçler, parasal değer, çevre, ekoloji, iş dünyası ile ilgisi olmayan milyonlarca insanın hayatı ve mutluluğu anlaşıldığına göre iş güvenliğinin önemi kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.

5 İSG ÜLKEMİZ İÇİN NEDEN ÖNEMLİ? Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta, her 6 saatte de bir işçimiz hayatını kaybetmektedir. Evlerinden çıkan ve çocuklarının geçimlerini sağlamak için çalışmaya giden 4 işçimiz akşamları evine dönememektedir. İstatistikler her 2,5 saatte 1 işçinin iş göremez hale geldiğini açıklamaktadır. Ölümlü iş kazaları istatistiklerinde Avrupa'da ilk sırayı, dünyada ise 3. sırayı almaktayız

6 İSG NİN EKONOMİK BOYUTU İş kazaları ve meslek hastalıklarının sosyal güvenlik sistemimizde yarattığı kayıp yıllık 4 MİLYAR TL dir. TÜİK in GSMH rakamlarına göre toplam kayıp yılda yaklaşık 35 milyar TL yi bulmaktadır

7 İSG NIN İŞLETMELER AÇISINDAN ÖNEMİ İşletmeler, sistemli ve planlı bir şekilde İSG çalışmaları yapmadığı takdirde aşağıdaki maliyetlerle karşılaşabilir: 1) İşçilerin işgünü kayıpları artar. 2) Bakım onarım masrafları artar. 3) Hammadde-malzeme kayıpları artar. 4) Sağlık harcamaları artar, ayrıca SSK nın rücu davalarına muhatap olunabilir. 5) Mağdurlara ödenecek maddi-manevi tazminatlar söz konusu olur. 6) Mahkeme masrafları artar. 7) İş göremeyen işçinin yerine alınan işçiler için eğitim, sigorta masrafları artar. 8) İş durdurulabilir veya işyeri kapatılabilir. 9) Para ve hapis cezaları söz konusu olabilir. 10) Siparişler gecikebilir ve işletme pazar kaybına uğrayabilir.

8 İSG ÇALIŞMALARININ AMACI:

9 İSG NIN AMAÇLARI Çalışanları Korumak: Çalışanları iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı koruyarak ruh ve beden bütünlüklerinin sağlanması Üretim Güvenliğini Sağlamak: İş gücü ve iş günü kayıplarını azaltmak, üretimi korumak daha sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının işçiye verdiği güvenle iş veriminde artış sağlamak. İşletme Güvenliğini Sağlamak: İşletmeyi tehlikeye düşürebilecek durumları ortadan kaldırılmak Ekolojik Çevreye Zarar Vermemek: Doğaya verilecek zararların önüne geçerek doğadaki canlıların yaşamalarını sürdürmesine engel teşkil edecek problemleri oluşturmamak. İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel prensibi çalışanların toplu olarak korunmasını sağlamaktır.

10 Kaza: Kasıt söz konusu olmaksızın meydana gelen, beklenmedik ve sonucu istenmeyen bir olay. Olayların planlandığı akışta yürümemesi, kişilerin yaralanmaları, sakat kalmaları ve ölmelerine sebebiyet veren olay. Kazanın oluşumunu dik duran domino taşları denilmektedir. Bu modele göre, kaza zinciri faktörleri: 1. İnsanın Doğa l Yapısı 2. Kişisel eksiklikler 3. Güvensiz hareket ve şartlar 4. Kaza 5. Zarar (ölüm veya yaralanma)

11 İŞ KAZASI NEDİR? İş kazası, bir yaralanma veya ölümle sonuçlanan, üretimle ilgili olan ve istenmeyen bir olaydır. Uluslar Arası Çalışma Örgütüne (ILO) Göre; Önceden planlanmamış Bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan Etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) Göre; Önceden planlanmamış Çoğu kişisel yaralanmalara Makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına Üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay

12 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanununa Göre; İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olay Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa Göre; 5510 saylı kanunda belirtilen beş durumda meydana gelen, sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır

13 5510 SAYILI SOSYAL SIGORTALAR VE GENEL SAĞLıK SIGORTASı KANUNU MADDE 13 TEKI BEŞ DURUM; 1) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, 2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında. 3) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda. 4) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda. 5) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında. - BİR KAZANIN İŞ KAZASI OLARAK NİTELENMESİ, KAZAYA UĞRAYANIN HAKLARININ İŞ YASALARI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİNİ SAĞLAR.

14 İŞ KAZASıNı MEYDANA GETIREN NEDENLER % 79.5 Güvensiz hareketler (Tehlikeli Hareketler) % 19,5 Güvensiz şartlar (Tehlikeli Durum ) % 1 Nedeni bulunamayan faktörlerden dolayı meydana gelmektedir. Güvensiz Hareketler Sorumsuz biçimde görev verilmeden ya da uyarılara aldırmadan güvensiz çalışmak, Tehlikeli hızda çalışma ya da alet kullanma, Güvenlik donanımını kullanılmaz duruma sokma, Tehlikeli cihazlar kullanmak ya da donanımı güvensiz biçimde yönetmek, Güvensiz yükleme, istif, karıştırma, yerleşme vb. davranışlar, Güvensiz durum ya da duruşlar, Hareketli ya da tehlikeli yerlerde çalışmak, Şaşırmak, kızgınlık, suistimal, irkilme gibi davranışlar, Güvenliği önemsememek ya da kişisel koruyucu malzemeyi kullanmamaktır.

15 Güvensiz Hareketler İnsandan Kaynaklanmaktadır!

16 GÜVENSIZ HAREKETLERIN NEDENLERI Eğitim, bilgi ve tecrübe eksikliği, Fiziksel yetenek uyumsuzluğu, İş veya vardiya değişimine uyum sağlayamama, Yorgunluk, Ayrıca; Tembellik, dikkatsizlik, acelecilik, bencillik, umursamazlık, korku, çekingenlik, endişe, sabırsızlık, heyecan, vb.

17 GÜVENSİZ ŞARTLAR İşyerinde kötü koruyucu yapılmış olması, Koruyucunun hiç yapılmamış olması, Kusurlu, pürüzlü, sivri, kaygan, eskimiş, çatlak aletler, Güvensiz yapılmış makine, alet, tesis ve benzerleri, Güvensiz düzen, yetersiz bakım, tıkanıklıklar, kapanmış geçitler, Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıran ışık kaynakları, Güvenli iş elbisesi ya da gözlük, eldiven ve maske vermemek, yorucu yüksek topuk ve benzeri şeyler, Yetersiz havalandırma, çevre, hava kaynakları vb. Güvensiz yöntemler ve mekanik, kimyevî, elektriksel, nükleer koşullar.

18 İş Kazaları : %98 önlenebilir % 50 kolaylıkla önlenebilir!!! %2 önlenemez,

19 ULUSLAR ARASI TEŞKİLATLARIN KAYNAKLARINA GÖRE DÜNYADA HER YIL YAKLAŞIK 270 MİLYON insan iş kazası geçirmekte 160 MİLYON insan meslek hastalıklarının sonucunda ortaya çıkan zarara maruz kalmakta insan iş kazası ve meslek hastalığı sonucu yaşamını yitirmektedir AVRUPA BİRLİĞİ 5500 kişinin hayatını kaybetmekte kişinin sürekli çalışamaz duruma düşmekte 149 milyon iş günü ve 20 milyar EURO maddi kaybın meydana gelmektedir

20 TÜRKİYEDE İŞ KAZASI VE ÖLÜMLERİ 2014 yılında iş kazalarında ölen işçi sayısı, 2013 yılına göre arttı Geçen yıl 1235 işçi hayatını kaybederken bu yıl 1886 kişi iş kazalarında can verdi. Soma, Torunlar, Ermenek, Yalvaç, Yığılca faciaları 2014 yılındaki iş kazalarından birkaçı

21 İŞ KAZALARININ TEMEL NEDENLERİ: 4M

22 Man (İnsan) 1)Psikolojik Nedenler: Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış v.b. 2)Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, uykusuzluk, alkol, hastalık v.b. 3)İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim v.b Machine (Makine) 1)Hatalı makine ve ekipman yerleşimi, 2)Eksik veya kusurlu koruyucular, 3)Yetersiz standardizasyon, 4)Yetersiz kontrol ve bakım, 5)Yetersiz mühendislik hizmetleri v.b.

23 Media (Ortam - Çevre) 1)Yetersiz çalışma bilgisi, 2)Uygun olmayan çalışma metodu, 3)Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı v.b.

24 Management (Yönetim) 1)Yetersiz yönetim organizasyonu, 2)Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar, 3)Yetersiz güvenlik yönetim planı, 4)Eğitim ve öğretim yetersizliği, 5)Uygun olmayan nezaret, yönetim ve rehberlik, 6)Uygun olmayan personel istihdamı, 7)Yetersiz sağlık kontrolleri v.b.

25 İŞ KAZASıNıN ZARARLARı Görünen ( Doğrudan ) Zararlar: Meydana gelen bir iş kazası sonucunda yaralanma, ölüm ve malzeme kaybı ile ilgili tüm giderler, doğrudan zararları ihtiva etmektedir. Makine-teçhizat hasarı, Tazminat ödemeleri, İlk yardım masrafları, Diğer tıbbî masraflar Doktor masrafları, İlâç masrafları, Tedavi masrafları Sosyal yardım ödenekleridir.

26 İŞ KAZASıNıN ZARARLARı Görünmeyen (Dolaylı) Zararlar: Maliyet yönüyle hesaplama zorluğu olan iş kazası sonucunda ilk anda hissedilemeyen ancak zaman içerisinde maddî ve manevî yükümlülükler sebebiyle iş yerinde ve toplum içinde etkisini gösteren zararlar olarak ifade edilir. Bunlar; Kaybolan iş günü, Kaybolan iş gücü, Üretim kayıpları, Toplumun uğradığı zararlardır.

27 ÇEŞITLI MESLEK ALANLARıNDAKI TIPIK İŞ KAZALARı En riskli sektörler metal, inşaat, kimya ve tarım olarak belirlenmiştir. Elektrik-Elektronik Meslekleri : Bu meslek gruplarında görülebilen iş kazaları şöyle sıralanabilir; Elektrik akımının bulunduğu sırada, iletkendeki sıyrık kısmın vücuda teması, Topraklamasız aletlerde meydana gelen kısa devre sebebiyle gövdeye elektrik akımının geçmesi, Nemli yerde kısa devre sebebiyle elektrik akımının çevreye yayılması, Sıcak havyanın vücuda teması, Elektronik devre montajı sırasında elektrik akımına kapılması, Cihazın taşınması sırasında cihazın düşmesi.

28 ÇEŞITLI MESLEK ALANLARıNDAKI TIPIK İŞ KAZALARı Mekanik Meslek Grupları Bu meslek gruplarında görülebilen iş kazaları şöyle sıralanabilir; Parçaların tornaya gevşek bağlanması, Arızalı tezgâhın çalıştırılması, Koruyucusuz makinede çalışılması, Makine üzerinde alet unutulması, Sıcak parçaların elle tutulması, Makinelerde gözlüksüz çalışma, Egzoz gazından zehirlenme, Karasör boyama atölyesinde zehirlenmeler.

29 ÇEŞITLI MESLEK ALANLARıNDAKI TIPIK İŞ KAZALARı Kimya ve Diğer Meslek Grupları Bu meslek gruplarında görülebilen iş kazaları şöyle sıralanabilir; Asit yanıkları, Gaz yanıkları, Fosfor yanıkları, Sindirim ve solunum yolu, kesik veya yara yoluyla etkilenme, Kimyasal maddelerin elle tutulması, Cam araçlarının kırılması ile meydana gelen kesikler, Kimyasal madde ve çözeltilerin tadına bakma isteği.

30 İŞ VERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanununa Göre; Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. Tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek. Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

31 İŞ VERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz

32 ÇALIŞANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanununa Göre; Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.

33 ÇALIŞANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

34 İşveren; İŞ KAZASI BİLDİRİMLERİ İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde. Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

35 YAPTIRIMLAR 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanununa göre işverene iki şekilde yaptırım uygulanabilir: 1)İşin durdurulması (Madde-25) 2)İdari para cezaları ve uygulamaları (Madde-26)

36 İşin Durdurulması YAPTIRIMLAR İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde,risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.

37 YAPTIRIMLAR İdari Para Cezaları Ve Uygulamaları Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeyen iş kazaları için işverene iki bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır İşyerinde yükümlülüklerinin tamamını yerine getirmeyen işverene, yerine getirmediği her yükümlülükten dolayı bin ila on bin Türk Lirası arasında idari para cezaları uygulanır

38 SAĞLIKLI İŞYERİ İÇİN; İş Yerlerinde Tehlikeli Durum ve Tehlikeli Hareketlerin Önlenmesi İŞ KAZASI = TEHLİKELİ DURUM TEHLİKELİ DAVRANIŞ

39 SAĞLIKLI İŞYERİ İÇİN;

45 Sonuç olarak, iş güvenliği konularında yapacağımız tüm çalışmaları, kanunlar istediği için değil, işletmenin ve çalışanların güvenliğini korumak için yapmalıyız...

46 SONUÇ Hayatımızı riske atmamız bizlerin elinde olan ve gözle görülen bir davranış biçimidir. Tehlike bazen insanın gözlemleyemediği kadar masum davranışlardan kaynaklanır ancak bazen de mantığın dışında kahramanlık içgüdüleriyle ortaya çıkar!!! Ademoğlu için hayatından daha değerli olan yoktur. Hayatını riske sokup tehlikeye atan kimseye şaşmışımdır.!!. Bunun sebebi akıl noksanlığı ve düşüncesizliktir İbnu l Cevzî, Saydu l Hâtır isimli kitabında (s. 707)

47