İş Değerlendirmenin Tanımı

Transkript

1 İŞ DEĞERLENDİRME

2 İş Değerlendirmenin Tanımı İş değerlendirme, bir iş yerinde mevcut işler arasındaki değer farklılıklarını ortaya çıkaran bir karşılaştırma yöntemidir. Böylece işlerin önem sırasını belirleyen bir gruplama yapılarak, iş yapısı oluşturulur. Personeli, yalnızca ücretin miktarı değil, ücretin adil olma özelliği güdüler. Adil bir ücret yapısı kurulmaz ise, işletmede sürekli çatışma yaşanabilir. İşletmede dengeli ve eşit bir ücret yapısının oluşturulması iş değerlendirme ile sağlanır.

3 İş Değerlendirmenin Tanımı İş değerlendirme, bir işletmedeki işlerin beceri, çaba, eğitim, sorumluluk ve iş koşulları gibi faktörler açısından birbirine oranla taşıdıkları değerlerin, ücret tespitine esas olmak üzere derecelendirilmesi ve ortaya konulmasıdır. Eşit işe eşit ücret prensibinin benimsendiği günümüzde de, işlerin objektif bir şekilde değerlendirilerek ücretlendirilmesi, hem çalışan hem de işletme açısından oldukça büyük öneme sahiptir.

4 İş Değerlendirmenin Tanımı İş değerlendirme ücretlendirme sürecinde önemli bir yere sahiptir.

5 İş Değerlendirmenin Amaçları İş değerlendirme, bir işin diğer işlere göre değerini belirlemek için biçimsel ve sistematik olarak karşılaştırılmasını içerir. İşin göreceli değeri, görülmesi aracılığı ile organizasyon amaçlarına yapılan katkıyı gösterir. Doğal olarak organizasyon amaçlarına en fazla katkı sağlayan iş, diğer işlere göre daha önemlidir ve daha fazla ücrete layıktır. İş değerlendirme personeli değil işi değerlendirir. İş değerlendirmenin temelinde işlerin içerikleri açısından karşılaştırılması yatmaktadır. Bu karşılaştırma, toplam ücreti değil, ana (kök) ücreti ve kök ücret farklılıklarını dengeli biçimde belirlemek için harekete geçiş noktasıdır.

6 İş Değerlendirmenin Amaçları İş değerlendirme çalışmalarının amaçları: İşler arasındaki ücret farklılıklarını ve ücret ilişkilerini sağlıklı bir temele oturtmak, Ücret dengesizliklerini araştırmak, bulmak gerekli ayarlamaları yapmak, ücret adaletini sağlamak, Özendirici ücret sistemlerinin kurulabilmesi ve uygulanabilmesi için gerekli alt yapıyı oluşturmak, Devamlı ve sistemli bir şekilde uygulanabilen bir ücret politikasının yerleştirilmesine yardımcı olmak, İşveren ile işçi ve sendikalar arasında ücretler konusunda asgari müşterek kurulmasına yardımcı olmak,

7 İş Değerlendirmenin Amaçları Personelin işe alınması, seçimi ve miktarında etkili olan norm kadro çalışmalarına yardımcı olmak, Personelin terfi ve nakil işlemlerinin daha objektif olarak yapılmasını sağlamak, İş güvenliği ve işçi sağlığı tedbirlerinin daha etkili ve sistemli bir şekilde alınmasını sağlamak, Kuruluşun gelişen şartlara adaptasyonu amacıyla yapılan reorganizasyon ve modernizasyon çalışmalarının yapılmasına yardımcı olmak, İş etüdü, işbasitleştirme çalışmalarının yapılmasına yardımcı olmak.

8 İş Değerlendirmenin İlkeleri İş değerlendirmede iki temel ilkeye dayanır: İş değerlendirme işçiyi değil işi değerlendirir: Çalışanın kişisel yetenekleri ve performansı kesinlikle göz önüne alınmaz, işin çalışandan beklentileri esas alınır. İşçinin kişisel özellikleri iş değerlendirme kapsamına girmez. Eşit işe eşit ücret: İş değerlendirme aynı yada benzer işlerin aynı ücret farklı işlerin ise farklı ücret almalarını amaçlar. Böylelikle ücretler arasındaki dengesizliklerin giderilmesi sağlanmış olur.

9 İş Değerlendirme Süreci İş Değerlendirme süreci şu adımlardan oluşur:

10 İş Değerlendirme Süreci İş analizi verileri: İş analizi çalışmaları esas olarak, insan kaynakları ile ilgili bütün süreçlerde olduğu gibi, iş değerlendirme çalışmalarına da temel veriler sağlamaktadır. Bu bağlamda, bir işin ne olduğu, neden ve nasıl yapıldığı ve o işin yerine getirilmesi için ne gibi bilgi, yetenek, ustalık ve sorumluluğun gerektiği iş analizi ile belirlenir.

11 İş Değerlendirme Süreci Değerlemeci, faktör ve kapsam belirleme: İş değerlendirme yapacak olan kişi bu konuda uzman, ücret yönetimi ve istatistiksel uygulamalarda bilgi sahibi olmalıdır. Diğer taraftan, değerlendirme sürecinde kullanılacak, değerlendirme faktörlerinin de belirlenmesi gerekir. Belirlenecek faktörler deneyim, beceri, ustalık, çaba, sorumluluk ve çalışma ortamı gibi faktörlerdir. İşletmede hangi işlerin değerlendirme kapsamına alınacağı da önceden belirlenmesi gereken bir konudur.

12 İş Değerlendirme Süreci Yöntem seçimi: Literatürde iş değerlendirme amacıyla kullanılan dört yöntem bulunmaktadır. Yapılan işin özelliğine ve işletme yapısına bağlı olarak en uygun yöntem seçilmelidir. Uygulama: İş değerlemesi süreci ile ilgili olarak buraya kadar açıklanan aşamaların uygulanmasına geçilir. Seçilen yönteme bağlı olarak ilgili adımlar uygulanır ve böylece işlerin nispi değerleri belirlenir. Ücret yapısı: Asıl hedef işletmede eşit işe eşit ücret ilkesini uygulanabilir kılmaktır. Bu bağlamda, iş değerlendirme ile işletme içi adalet sağlanarak, dengeli bir ücret yapısının oluşumuna önemli bir katkı sağlanmış olur.