MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ ÖĞRETİM YILI ÖDEV SORULARI

Transkript

1 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ ÖĞRETİM YILI ÖDEV SORULARI ÖDEV TESLİM TARİHİ: 29 Aralık 2015 salı (Son Hafta) Ders Saatlerinde (ij öğrenci no.nuzun son iki rakamıdır, mesela öğrencinin numartasında son iki rakam 48 ise ve soruda 1ij.000 verilmişse, miktar dir). Ödev toplam 10 sorudan oluşmaktadır. Her soru 10 puandır. SORU-1: a) %10 faizli bir banka hesabından 2 yılda bir çekilen para miktarını bulunuz? A = 28ij TL/yıl 0 6 b) Bir firma, bir kredi kuruluşundan yıllık % 20 faizle ve üç aylık periyotlarda geri ödeme koşuluyla 2ij.000 TL borç alarak, kredi sözleşmesi yapmıştır. Borcun vadesi 5 yıldır. Bu hesaba göre, firma borcunu 5. yılın sonunda ödediği toplam parayı hesaplayınız? c) (b) şıkkında bahsedilen kredi anlaşmasına göre dönemsel ödeme tutarını hesaplayınız? SORU-2: Bir yol müteahhidi 4 yıl sürecek duble yol inşaatları için kullanabileceği iki adet asfalt dökme makinesine ihtiyaç duymaktadır; iki alternatif söz konusudur: ya yeni bir makine satın alacak veya kiralayacaktır. Yol inşaatında asfalt dökme makinesinin kullanımı 8 ay/yıl dır. Bu süreden sonra asfalt makinesi boşta duracaktır. Bu boş süre zarfında makinelerin operatörleri benzer işlerde istihdam edileceğinden dolayı boşta kalmayacak ve asfalt makinesinin operatör gideri hesaplanırken, operatörün sadece asfalt makinesi ile çalıştığı süre hesaba katılacaktır. Asfalt makinesi ayda 22 gün çalışacaktır. Faiz oranı, i = % 10 alınacaktır. Asfalt Makinelerinin (2 adet) Satın Alınmaları Durumunda (her bir makine için): Satın Alma Maliyeti: 1ij.000 Bakım-Onarım Maliyeti: İlk yıl için 2.ij0 dur. (mesela öğrenci no.da son iki rakam 36 ise miktar dir) Ayrıca bu maliyet her sene için 200 artmaktadır. Yakıt ve yağ gideri: 150 /gün Operatör ücreti : 30 /gün Asfalt makinesinin 4. yıl sonundaki hurda değeri = dur. Asfalt Makinelerinin Kiralanmaları Durumunda (her bir makine için): Aylık kira: 3.5ij Yakıt ve yağ gideri: 200 /gün Operatör ücreti : 35 /gün Asfalt makinesi satın mı alınmalı, kiralanmalı mı? (hesap yapıldıktan sonra cevap verilmelidir)

2 SORU-3: Bir ambar binası 1ij.000 TL a inşa edilmiştir. Ekonomik ömrü 40 yıl olarak düşünülen bu binanın hiçbir hurda değeri olmayacağı varsayılmaktadır. Ambardaki malzeme tedarikini kolaylaştırmak için TL lık mekanik bir ekipman montajı yapılmıştır. Bu mekanik ekipmanın tahmini ömrü 20 yıl ve bu ömür sonundaki hurda değeri ise TL olacaktır. Bu ekipman 20 yıl sonra yenilenecektir. Ambar sahibi bugünkü değerle yaptığı tüm masrafları 15 yıl içinde ve yıllık %10 artış gösteren bir kira ile amorti etmeyi hesaplamaktadır. Buna göre bu ambarın ilk yılki kira bedelini hesaplayınız. SORU-4: Hidrolik olarak çalıştırılabilecek bir ekipman 2ij.000 TL a imal edilebilmektedir. Bu ekipmanın 5 yılsonundaki hurda değeri 50,000 TL olacaktır. Ekipmanın yıllık bakım masrafı TL/yıl ve işletme maliyeti ise 50 TL/saat olacaktır. Bu ekipmana alternatif olarak mekanik çalışan bir ekipman 6i,j00 TL a üretilebilmektedir. Bu ekipmanın hiçbir hurda değeri olmayacak ve hizmet süresi 5 yıl olacaktır. Bu ekipmanın bakım işletme maliyetleri 120 TL/saat olacaktır. faiz oranı, i=%10 olduğuna göre her iki makinanın 5 yıl sonundaki maliyetini karşılaştırınız. SORU-5: Bir imalat firmasının yeni ürünüyle ilgili verileri aşağıdaki gibidir: Satış Fiyatı Ekipman maliyeti (Sabit gider) Bakım ve Onarım Maliyetleri Ham madde ve makine kullanım maliyeti Üretim Zamanı 10 birim Yıllık üretim kapasitesi 13,00 TL/birim 2ij.000 TL 25 TL/İşletim Saati 45 TL/İşletim Saati 1 saat birim/yıl (a) Firmanın kâr edebilmesi için kaç birim üretim yapması gerekir (BBN analizi) (b) BB Noktasındaki toplam hasılatı hesaplayınız? (c) Eğer değişken gider maliyetleri yukarıda belirtildiği gibi başlar ve her yıl % 15 artarsa başa baş noktası miktarı nasıl değişir? (Not: satış fiyatı sabittir. faiz oranı %10 dur. ) SORU-6: Bir fabrika sahasına ulaşım sağlayabilmek için bir tasarımcı ana demiryolu hattı geçişinde problem yaşamaktadır. Bu geçiş için tasarımcı ya köprü geçişi veya alt geçiş tasarlamak durumundadır. Bu iki alternatifin yaklaşık maliyet ve ekonomik ömürleri aşağıdaki gibidir: KÖRÜ ALTGEÇİT 1. Yapının ilk yatırım bedeli 7ij 000TL 5ij 000TL 2. Toprak işleri ilk maliyeti 4ij 000TL 3ij 000TL 3. Yıllık bakım ve onarım TL TL 4. Yüzey suyu pompalama yıllık maliyeti TL 5. Yapı ekonomik ömrü 60 yıl 40 yıl Yıllık Faiz oranını %10 olması halinde Şimdiki Değer Yöntemine göre hasap yaparak alternatifleri kıyaslayınız.

3 SORU-7: Bir sulama projesinde nehir deplasmanı (güzergâh değişimi) için aşağıda belirtilen iki alternatif hazırlanmıştır: Alternatif 1: Açık Kanal ve Tünel Kapital Yatırım Maliyeti = 2 ij0 000 TL Yıllık Bakım Maliyeti = TL/yıl Alternatif 2: Boru ve Açık Kanal Kapital Maliyeti = 1 ij0 000 TL Bakım Maliyeti = TL/yıl ile her 10 yılda bir ana yenileme maliyeti TL olacaktır. Yukarıdaki her iki alternatif de istenen hizmeti sunabilecek niteliktedir. bugünkü değer esasına göre bu iki alternatifi kıyaslayınız. aranın piyasada kâr etme oranı, i = %12 alınacaktır. SORU-8: Yüksek mukavemetli beton üretmek için kullanılan katkı malzemeleri üretim tesisinin maliyeti 3.ij0.000 TL olmuştur. Bu kapital yatırımında ortalama TL/yıl bir gelir elde edilmektedir. Üretim tesisinin genişlemesi düşünülmüştür. Eğer, genişleme hâlihazır tesis alanında inşa edilecekse kapital yatırımında ilave TL artış olacaktır. Fakat bir yıl süren yapım sonucunda gelirler tesisin işletmeye alınmasının ilk 4 yılında TL/yıl artış gösterecektir. Daha sonra yıllık TL artacak ve bu artış 15 yıl devam edecektir. 15 yıl sonundan itibaren de hep sabit kalacaktır. Veya Tesisin genişletilmesi 5 yıl geciktirilerek yapılan genişletme çalışmalarına kapital yatırımında ilave TL artış olacaktır. Bir yıl süren yapım sonucunda ek tesis üretime alındıktan sonra net gelirin her yıl %2 artacağı beklenmektedir. Tesisin kullanım ömrü 50 yıl olduğuna göre Yukarıda sunulan; tesisin aynen kalması, hemen geliştirilmesi veya 5 yıl sonra geliştirilmesi tekliflerini, i = %10 kâr oranı kullanarak analiz ediniz; bugünkü değer analizine göre hangi seçeneğin tercih edilmesi gerektiğini açıklayınız. SORU-9: Yatırdığı kapitaline en az %10 kâr oranı isteyen bir şirket, sizden 3 alternatif (A, B ve C) arasında bir değerlendirme yapılmasını istemektedir. Yatırım alternatiflerinin tahmini detayları aşağıdaki gibidir: ROJE A ROJE B ROJE C İlk Maliyet (TL) 1ij 000 2ij 000 3ij 000 Hurda Değer (TL) Yıllık Net Gelirler (TL) Ekonomik Ömür (yıl) Hangi yatırım yapılmalıdır? Neden? Analizle cevaplandırılacaktır.

4 SORU-10: Şehir lanlama çalışmaları kapsamında sıkışık trafiğe çözüm olacak iki alternatif üzerinde durulmaktadır. Birincisi, mevcut yolun genişletilip yenilenmesi, diğeri ise mevcut yolun olduğu gibi bırakılıp, semt çevresinde yeni bir yol ihdas edilmesidir. roblemle ilgili veriler aşağıdadır: Mevcut Yol Yeni Yol Yenileme Maliyeti : 4 ij0 000 TL İnşaat Maliyeti : 22 ij0 000 TL Bakım Onarım Maliyeti : TL (Her yıl) Bakım Onarım Maliyeti : TL (5 yılda bir) Yol Uzunluğu : 11 km Yol Uzunluğu : 15 km Her iki yolun değerlendirmesi için 15 yıllık bir periyot ve faiz oranı olarak i = %10 kullanılacaktır. Yol Kullanımıyla İlgili Veriler Araç Sınıfı Günlük Araç Sayısı Ortalama Maliyet Ort. Zaman Tasarrufu Ağır Taşıtlar TL / km 20 dakika Minibüsler TL / km 30 dakika Binek Otomobilleri TL / km 15 dakika Motosikletler 500 0,5 TL / km 5 dakika Not: Her iki alternatifinde yapılması tabloda verilen zaman tasarrufunu sağlanması için yeterlidir. Yeni yol yapılması durumunda araçların %50 si yeni yoldan geçeceği var sayılmıştır. Ayrıca ticari araç saatlik tasarrufu (kazancı) 20 TL/saat ve ticari olmayan (özel) araç tasarrufu 5 TL/saat ise ve Ağır Taşıtlar ile Minibüslerin tamamı ticari, Binek otomobillerinin %30 u ticari ve motosikletlerin ise tamamının ise özel araçlar olduğu varsayıldığında, Mevcut Yol ile Yeni Yol alternatiflerinin a) Her iki durum için roje Yapım maliyetini hesaplayınız. b) Yapılmaması durumunda kamu zararını hesaplayınız. c) Kamuya sağlayacağı tasarruf açısından iki ihtimali karşılaştırınız. SORU-11: Bir gömlek şirketi firma değeri 18.ij0.000 TL olup ticaret yapmaktadır.net mali borcu ise TL dir. Ödenmiş sermaye ise TL dir. Buna göre 1 TL nominal hisse değeri nedir? SORU-12: A firmasının; Halka arz tarihi: Nisan 2011, Hisse senedi fiyat aralığı: 4,80 8,00 TL, Nihai arz fiyatı: 7, 50 TL, iyasa Değeri: 158,7 mn TL ve NAD: 21ij mn TL ise D/NAD çarpan aralığı aşağıdakilerden hangisidir? SORU-13: X holdinge ait Mali borçlar: 457 Milyon TL, İştiraklerden alacaklar: 25 Milyon TL, İştirak portföyü: 13ij Milyon TL olduğuna göre bu holdingin Net Aktif Değeri hesaplayınız. SORU-14: Barış inşaat, bir projede iki tip konut üretmektedir. Bu konutlardan Tİ A TL/adet satış fiyatı ile Tİ B TL/adet satış fiyatı ile satılacaktır. İşletmenin pazarlama bölümünde yaptığı

5 araştırmalar sonucunda, dönem içinde Tİ A dan 300 adet ve Tİ B den 75 adet konut satılabileceği ortaya çıkmıştır. Tİ A nın maliyeti TL, Tİ B nin maliyeti TL sabit maliyet ise 1.ij0.000 TL olduğuna göre; a) İşletmenin başabaş noktası satış tutarı ve A tipi-b tipi konut adedini hesaplayınız b) İşletmenin Gelir vergisi oranı %20 ve vergi sonrası lira kâr elde etmesi için kaç adet Tİ A ve Tİ B konut satması gerekir hesaplayınız SORU-15: Bir bisküvi fabrikasında 4 farlı ürün üretilmektedir. A B C D Satış fiyatı 1 TL 0,5 TL 2 TL 3 TL Birim maliyet 0,5 TL/Adet 0,3 TL/Adet 1,2 TL/Adet 1,5 TL/Adet Üretim ve sipariş adet/yıl adet/yıl adet/yıl adet/yıl kapasitesi Sabit maliyet 1.ij0.000 TL Buna göre; a) Fabrikanın 4 ürüne göre BBN analizini yapınız b) Fabrikanın her bir ürün için BBN analizini yapınız c) Fabrikanın 4 ürüne göre TL net kar edebileceği ürün adetlerini bulunuz (t = % 20 olduğuna göre) d) Fabrikanın her bir ürün üretiminde BBN çalışma kapasitesini belirleyiniz. Yrd. Doç. Dr. Tahir AKGÜL