Çocuk Hekimleri için Akıl Defteri / Radyolojik Değerlendirmeler*

Transkript

1 1 Hazırlayan: Mustafa Hacımustafaoğlu, Bursa * Bu sayfaya, konusunda uzman akademisyenlerin Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları radyolojisi ile ilgili ve kısa klinik bilgileri de içeren konusunda klinik açıdan önemli kısa yazıları alınmaktadır. Bu bölümdeki yazılarla ilgili eleştiri, görüş, kendi klinik deneyimleriniz ile ilgili ek görüşlerinizi Journal of Pediatric Infection (Çocuk Enfeksiyon Dergisi) editörlüğüne iletebilirsiniz. İletişim için: Journal of Pediatric Infection (Çocuk Enfeksiyon Dergisi) Editörlüğü Adres: Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, Görükle-Bursa Telefon: Fax: mkemal@uludag.edu.tr, vildancesu@gmail.com. Not: Bu bölümdeki yazıların sorumluluğu yazarına aittir. Ayrıca bu bölümdeki bulgular kısa kaynak göstererek (örneğin; J Pediatr Inf 2008; 2: 133 gibi) sunu ve eğitimlerde kullanılabilir.

2 2 Radyolojik Değerlendirme Kısa klinik bilgi: 5.5 aylık erkek bebek, takipne, orta derecede dispne, hışıltı, öksürük, hafif ateş ile başvurdu. Ateşi 38.7 C, akciğerlerinde yaygın sibilan ronkus ve yer yer krepitasyon saptandı. Akut bronşiyolit ve pnömoni (viral?) tanısı ile yatırıldı (Resim 1) ve tedavi başlandı. Bir hafta sonra klinik durumunda gelişine göre anlamlı düzelme görüldü. Taburculuk öncesi akciğer grafisi Resim 2 de görülmektedir. Hacımustafaoğlu M. Çelebi S, Bolca N. Akıl Defteri/Radyolojik Değerlendirme. J Pediatr Inf 2009; 3: 39. Yazışma Adresi/Correspondence Address: Dr. Mustafa Hacımustafaoğlu, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa, Türkiye Tel.: Faks: E-posta: mkemal@uludag.edu.tr Anahtar kelimeler: Hışıltı, öksürük, akut bronşiyolit, pönmoni.

3 3 Komplike ampiyem Kısa klinik bilgi: KS, 4y, E bir haftadır ateş yüksekliği, düzelmeyen solunum sıkıntısı, giderek artan öksürük var. Gittikler doktor tarafından 4 gün kadar önce ÜSYE tanısıyla oral ampisilin sulbaktam almış. Şikayetleri gerilememiş ve 1 gün önce de sağ tarafının üzerine yatamama ve solunum sıkıntısı gelişince başvurdukları dış merkezde yapılan tetkiklerinde para pnömonik efüzyon saptanan hastadan 100cc sıvı boşaltılmış. Torasentez sonrası şikayetleri biraz gerileyen hasta ileri tetkik ve tedavisinin planlanması amacıyla kliniğimize sevk edildi. FM de; Genel durum orta-kötü, dispneik, halsiz, orofarenks hiperemik, kulak zarları hiperemik ve bombe, retrofarengeal akıntı var skolyoz (hasta sağa doğru eğik duruyor), sağ yan ve yüzüstü yatışta rahat ediyor, ortopneik, takipneik (DSS; 48), sağ akciğer orta ve alt zonlarda matite ve solunum sesleri alınamıyor. Başvuruda yapılan laboratuvar tetkiklerinde; BK; , Hb: 9.9, Hct: 30.7, CRP: 375 mg/l, Sed: 61mm/sa, PY: %68 PNL, %12 çomak, TG: (+), Plevral Sıvı; Alb: 2.7, T. prot: 4.7, Glu: 2mg/dl, LDH: 9537, Kültür; daha sonra Streptococcus pneumoniae (penisilin duyarlı) ürediği öğrenildi. Toraks US: Sağ plevral aralıkta lokule yoğun sıvı ve komşu akciğer alanında atelektazi izlendi, sol plevral aralıkta sıvı izlenmedi. Klinik gidiş: İlk değerlendirme sonrası çocuk cerrahisine danışılan hastaya toraks tüpü takıldı ve 500cc pürülan vasıflı sıvı drene edildi. 5. gün halen ateşlerinin devam etmesi üzerine tedavi değişikliği yapıldı ve toraks BT çekildi. 2 gün sonra ateşleri geçti, tedavi 2 haftalık parenteral tedaviyi takiben ayaktan 4 haftaya tamamlanmak üzere hasta taburcu edildi. (Resim 1a ve 1b, 2, 3a ve 3b, 4a ve 4b )

4 4 Hacımustafaoğlu M. Çelebi S, Bolca N. Akıl Defteri/Radyolojik Değerlendirme. J Pediatr Inf 2009; 3: Yazışma Adresi / Correspondence Address: Dr. Mustafa HacımustafaoğluUludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa, Türkiye Tel.: Faks: E- posta: mkemal@uludag.edu. Anahtar kelimeler: Ampiyem, ÜSYE, Streptococcus pneumoniae.

5 5 Ösefagus Divertikülü Yukarıdaki grafilerde yenidoğan döneminde ösefagus atrezisi nedeniyle torakoskopik cerrahi yöntemiyle bir yıl kadar önce (3 günlükken) opere edilen bir yaşındaki bebekte operasyon komplikasyonu olarak gelişen pulsiyon ösefagus divertikülü görülmektedir. Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları nedeniyle yatışları olan ayrıca hipogamaglobulenimisi de olan olguda bu görünüm akciğer apsesi, nekrotizan pnömoni, pnömatosel ve diğer kistik yapılarla karışabilir.öyküde ciddi ösefagus operasyonu olması, lezyonun ösefagus komşuluğunda görülmesi, görüntünün aktif akciğer enfeksiyonunun etkin tedavisi ile değişiklik göstermemesi ösefagus divertikülünü destekler bulgulardan sayılabilir. Akciğer grafileri yatarak (Resim 1a), 10 günlük pnömoni tedavisi sonrası ayakta (Resim 1b; ayakta önarka, Resim 1c; ayakta sol yan grafi) çekilmiştir. Akciğer grafilerinde (Resim 1a, 1b, 1c) sağ para trakeal (para ösefagial) bölgede yaklaşık 3cm çapında kalın duvarlı ve ayakta çekilen akciğer grafilerinde (Resim 1b ve 1c) seviye veren, radyolojik olarak aktif dönemdeki apseyi düşündüren görünüm vardır.ancak hastanın klinik ve laboratuar olarak düzelme sonrası çekilen grafilerde hava-sıvı seviyesi görünümü; bu tip bir öyküsü olan hastada içinde gıda kalıntısı olan ösefagus divertikülünü destekleyebilir.hastanın dış merkezde çekilen akciğer tomografisinde (Resim 2); bifurkasyo altında ve ösefagusa komşu ve içinde hava-sıvı seviyesi gözlenen benzer görünüm vardır.hastanın baryumlu ösefagus-mide-duedonum grafilerinde (Resim 3) kontast maddenin ösefagusla bağlantılı olarak divertikülü doldurduğu, divertikül içindeki gıdaya bağlı materyallerin dolma defekti şeklinde görüldüğü ve tanının ösefagus divertikülü olduğunu kesinleştiren bir görünüm verdiği görülmektedir.

6 6 Gürpınar A, Doğruyol H, Hacımustafaoğlu M. Akıl Defteri/Radyolojik Değerlendirme. J Pediatr Inf 2009; 3: Yazışma Adresi / Correspondence Address: Dr. Mustafa Hacımustafaoğlu Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa, Türkiye Tel.: Faks: E-posta: mkemal@uludag.edu.tr Anahtar kelimeler: Ösefagus divertikülü, akciğer enfeksiyonu, para ösefagial. Primer tüberküloz radyolojik görünüm (Primary tuberculosis radiologic appearance) Kısa klinik bilgi: YO 10 yaş erkek. Bir ay önce öksürük ve balgam yakınması ile çocuk hastanesine başvuran hastaya sefazolin ve klaritromisin başlanmış.tedaviye yanıt vermeyen olgu tarafımıza sevk edildi.son iki ay içinde 2-3 kilo kaybolan hastada sık enfeksiyon öyküsü yok, gece terlemesi var, ateş yok, öksürük ve balgam çıkarma devam ediyor. Hastada yapılan tetkiklerde PPD 30 ml endurasyon (bir aşılı) sedimantasyon 20 ml/saat, beyaz küre 9030, hemoglobin 13.3 saptandı. Radyolojik yorum (Resim A, B, C, D): Ranke kompleksi (Resim A). Göğüs PA röntgenografisinde sağ akciğer alt zonda, kalsifikasyon odakları içeren nodüler bir yapı (Ghon odağı, ok başı) görülüyor.ayrıca sağ hilar bölgede de bir başka kalsifikasyon odağı (ok) dikkati çekiyor. Mediasten penceresinde elde edilen toraks BT kesitlerinde (Resim B ve C) sağ akciğer orta lob içinde kalsifiye parankimal lezyon, Ghon odağı (Resim B, ok) ve kalsifiye hiler lenf nodu (Resim C, ok) izleniyor. Bu iki lezyon birlikte Ranke kompleksini oluşturuyor (Resim D). Parankim penceresinde elde edilen toraks BT kesitinde, sağ akciğer orta lobda subplevral alana yerleşik kalsifiye lezyon ile sağ hilustaki kalsifiye lenf nodu arasında, lenfatik yollarda fibrozisi temsil ettiği düşünülen çizgisel opasiteler (oklar) görülüyor. Genel radyolojik bilgi: Çocukların primer tüberkülozunda, %83-96 oranında mediastinal ve/veya hilar lenf nodu büyümesi olur. Olguların yarısından çoğunda adenopatiye, ipsilateral parankimal konsolidasyon veya atelektazi eşlik eder. Parankimal patoloji genellikle akciğerin daha iyi havalanan alt veya orta loblarında ve daha az oranda da üst lobların anterior segmentlerinde akciğer periferine (subplevral alana) yerleşiktir. Lenfadenopati ve parankimal patoloji sekel bırakmadan iyileşebilir ya da fibrotik doku ve kalsifikasyondan oluşan rezidüel bir kitle şeklinde kalabilir.akciğer parankimindeki kalsifiye skara Ghon odağı adı verilir ve olguların %15-17 sinde görülür.ghon odağı kalsifiye hilar veya mediastinal kalsifiye lenf nodları ile birlikte Ranke kompleksini oluşturur.

7 7 Yazıcı Z, Çelebi S, Hacımustafaoğlu M. Akıl Defteri/Radyolojik Değerlendirme. J Pediatr Inf 2009; 3: Yazışma Adresi / Correspondence Address: Dr. Mustafa Hacımustafaoğlu, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa, Türkiye Tel.: Faks: E-posta: mkemal@uludag.edu.tr Anahtar Kelimeler: Primer tüberküloz, öksürük, akciğer.