Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler

Transkript

1 Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 5. Sonuçlar ve reform teklifleri 5.1 (Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu) Performans bütçelemeye ilişkin kilit tanımlar 1. Performans bütçeleme uygulaması Türkiye de önümüzdeki yıllarda kilit bir hedef olacağından performans bütçeleme ve performans bilgisinin kilit kavramlarına ve pratik tedbirlere Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanununda ve ya ikincil mevzuatta açıklık getirilmesi avantajlı olacaktır. Bu açıklama örneğin performans bilgisi kapsamının tanımını ve performans bütçelemenin tanımını, bu bilgilerin genel etkilerini vurgulayacak şekilde içerebilir. Bütçeleme süreci ile ilgili dokümanların ve diğer materyallerin halka açıklığı daha sonra bölüm da ele alınacaktır Bütçe dağıtımı ve performans bilgisi arasındaki bağlantı 2. Farklı bütçe ayırma türlerini belirtmek ya da performans bütçeleme uygulamasına teşvik etmek için bütçe yapısını (bileşik ödenekler, toplu ödemeler) değiştirmek gerektiğinde Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ikincil mevzuat buna uygun olarak yeniden gözden geçirilmelidir. 3. Tahsis edilen belirli bazı ödeneklerin ve kaynakların doğrudan performans bilgisi ve sonuçlarına bağlanabileceği birtakım sektörlerin olup olmadığının uzun vadede değerlendirilebilmesi gerekir. Pek çok Avrupa ülkelerinde önceden olduğu gibi örneğin yükseköğretimde durum böyle olabilir. Bununla birlikte, bu tür bir performans bütçeleme

2 harcamalardan sorumlu kurum ya da birimdeki bir rehberliği ve dengeli bir karar alma sürecini gerektirir. Aksi takdirde paranın gerekçelere dayanarak ve doğru harcanmasına ilişkin sorunlar ortaya çıkabilir. Bu model ayrıca KMYK kanunundaki hesap verebilirlik, iç ve dış kontrole ilişkin maddelerde de değişikliğe gidilmesine yol açabilir Bütçe tablosu ve Meclisin Bütçe Sürecindeki Rolü 4. Bütçeleme sürecinde Büyük Millet Meclisi nin rolü güçlendirilmelidir. Bu amaç, Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu 18. maddesinin yeniden düzenlenmesi ile teşvik edilebilir. Böylece Merkezi Hükümet Bütçe Yasa Tasarısı ve Milli Bütçe Tahmin Raporu Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi ne daha erken sunulacaktır. Ayrıca TBMM deki süreç uygulamaları gibi konulara ilişkin diğer bazı tedbirler de göz önünde bulundurulması gerekir Bütçe sınıflandırılması reformu 5. Bütçe sınıflandırması performans bütçeleme hedeflerini kazanmak için uygulamada kullanmayı mümkün kılmak üzere yeniden gözden geçirilmelidir. Bu hedefe en azından belirli bir sektör ya da politikanın kilit performans hedeflerinin söz konusu olduğu ödeneklerde/durumlarda bütçe sınıflandırmasını daha detaylı şekilde birleştirerek ulaşılabilir. 6. Türkiye de bütçenin program odaklı sınıflandırılmasına yönelik bir reformun yararlı olup olmayacağına dair ayrı şekilde değerlendirilmelidir.

3 5.1.5 Performans bütçelemenin denetimi 7. Yeni bağımsız(harici) bir performans denetleme formu yaratılması gerekip gerekmediği buna bağlı olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Bu örneğin; yeni bir kamu performans denetleme birimi kurularak gerçekleştirilebilir Şeffaflık/Halka açıklık 8. Performans sonuçlarının halka nasıl sunulacağı değerlendirilmelidir. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ya da belgelerin halka açıklığına ilişkin genel yasa üzerinde değişikliğe gidilmelidir ki böylece performans bilgisi/ bütçeleme süreci ile ilgili genel olarak hangi belgelerin halka açık olduğu belirgin hale gelir. Elektronik veri tabanlarına ilişkin bilgi edinme yolları materyalleri daha ulaşılabilir kılmak için geliştirilmelidir Risk Yönetimi Bireylerin (Çalışanların) Değerlendirmesi 9. KMYK kanununda kamu çalışanlarının kişisel değerlendirmelerinin performans yönetimi uygulamaya konulduğunda göz önünde bulundurulabilmesi için değişiklik yapılması gerekir. İşgücü tasnifinin metodolojisi de ayrıca geliştirilmelidir. Diğer rehberlik ve kontrol yöntemlerini kullanmak da bunu sağlayabilir. 5.2 Diğer yasamalar 10. Bu kısımda da yasal reformlar gerekebilir. En makul seçenek mutlak surette Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu nda değil, temel yasa üzerinde reform yapmak olabilir.

4 5.3 Kurumsal çerçeve 11. Tek bir bütçe dairesi modeline doğru ilerlemek mali karar verme sistemini kolaylaştıracak ve kaynakların tahsisinin etkinliğini artıracaktır Bütçeleme süreci Süreci kolaylaştırma 12. Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Bütçe Çağrısı ve DPT tarafından hazırlanan Yatırım Genelgesi tek bir teklif/belge olarak birleştirilebilir. Maliye Bakanlığı bu teklifi hazırlayabilir. Yatırım ödenekleri ve diğer ödenekler ayrı şekilde ele alınabilir. Hâlihazırdaki Bütçe Hazırlama Rehberi ve Yatırım Hazırlama Rehberi tek bir rehber olarak birleştirilebilir. 13. Bilgi aktarımında gelecekteki verimliliği artırmak için bilişim teknolojisi ve elektronik araçlar kapsamlı şekilde kullanılmalıdır Performans göstergelerinin geliştirilmesi 14. Bütçeleme süreci boyunca kullanılan performans göstergeleri değerlendirilmeli ve daha çok nitel faktörlere odaklanmalıdır. Verimli ve yüksek kalitede bir performans yönetimi değerlendirmesi elde etmek için göstergelerin sayısı azaltılmalıdır. 15. Performans hedefleri, amaçların çoğuna göre açık, sonuç-odaklı hedefler tayin etmelidir. Bu bakımdan kriterler İngiltere de kullanılan SMART(belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve vadeli) kriterini karşılamalıdır. Performans göstergelerinin aynı standartlara göre hazırlanması gerekir.

5 5.4.3 Performans sözleşmesi sisteminin yaratılması 16. Hükümet kurumlarına rehberlik etme performans dayalıdır. Performans rehberliğinin amacı etkililik ve kalite; verimlilik, ekonomi, üretkenlik ve personel hedefleri arasındaki dengeyi sağlamaktır. Özellikle uzun vadede, kamu kurumlarının ve performans programının sonuçlandığı performans yönetimi/sürecindeki birimlerin daha güçlü ve bağımsız olmalıdır. Performans rehberliğinde, bir bakanlık bütçe esasına göre bir kurum tarafından kullanılmak üzere ödenekleri dağıtır ve bakanlık ve kurumun ortak görüşüne dayanarak performans hedeflerini belirler. Sonuç amaçları / hedefleri, performans sözleşmesi olarak adlandırılan bir performans hedef belgesinde gösterilebilir. Ayrıca, kurumların kendi idaresi altındaki birimleri ile benzer bir performans sözleşmesini müzakere etmeleri de mümkün olabilir. Kurum ya da birimler faaliyetlere ilişkin raporlarında doğru ve adil bir performans görüşü bildirmeli ve bakanlık ya da kurumlar faaliyetlere ilişkin rapor hakkındaki beyanlarında bu konuda geri bildirimde bulunmalıdır. Performans sözleşmesi modelinin örneğin Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu (KMYKK) 9. maddesinde tanımlanması gerekip gerekmediği ise ayrı bir konudur. Hatta uzun vadede kamu idaresi sözleşmelerinin bazı özel alanlarda yapılması gerektiği de düşünülebilir Eğitim 17. Bu nedenle kamu çalışanları için kamu mali yönetiminde daha fazla mesleki eğitime ihtiyaç olması muhtemeldir. Kamu çalışanlarının temel beceri ve yetkinliklerinin yeterince iyi olduğu da önemlidir. (?) tarafından yapılan kamu çalışanları için bir eğitim sistemi modelinin geliştirildiği güncel bir çalışma vardır. Bu eğitim özellikle performans bütçeleme ile ilgili olup eğitimin kendisi bakanlıklar, kurumlar, üniversiteler ya da video kursları ile pek çok farklı şekilde verilebilir.

6 18. Maliye Bakanlığı bütçe uygulama sürecinde çalışan memurların bazıları için "gereksinimlere uygun" eğitim düzenlemiştir. Bu tür eğitim gelecekte de, örneğin performansa dayalı bütçeleme ile ilgili bazı kilit kamu çalışanı grupları için düzenlenebilir. 19. Mali yönetimin eğitimine ek olarak, Avrupa Birliği ile gelişen işbirliği sebebiyle dil eğitimine daha fazla ihtiyaç da kaçınılmazdır.