Cilt:2 Sayı:2 Şubat 2015
|
|
- Özgür Tayfur
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Cilt:2 Sayı:2 Şubat 2015
2 1 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni ÇEVİRİ EDİTÖRÜ Uzm. Ecz. Elif SARIGÖL DÜZELTMEN Uzm. Dr. Kubilay ORANSAY Yayın Kurulu Prof. Dr. İrfan ŞENCAN Prof. Dr. Özkan ÜNAL Dr. Ali ALKAN Ecz. Mesil AKSOY Uzm. Ecz. Elif SARIGÖL Dr. Dyt. Pınar GÖBEL Dr. Ecz. Melda KEÇİK Danışma Kurulu Prof. Dr. Ahmet AKICI Prof. Dr. Ayşe GELAL İLETİŞİM ADRESİ: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Söğütözü Mahallesi Sok. No:5 PK Çankaya/ANKARA Tel:+90 (312) F:+90 (0312) Soru ve önerilerinizi e-posta adresine gönderebilirsiniz.
3 2 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni İçindekiler Editörün Önsözü...3 Anksiyetede İlaç Tedavisi Lisa Lampe (Aust Prescr 2013;36:6: ) Çeviren: Uzm. Ecz. Elif SARIGÖL
4 Editörün Önsözü Anksiyete, evrensel bir deneyimdir. Sürekli hale gelmesi, strese yol açan bir tetikleyicinin ortadan kalkmasına karşın hala devam etmesi veya beklenenden farklı bir hale gelmesi ve işlevselliği engellemesi durumlarında, anksiyete bir hastalık/bozukluk haline dönüşmüş olabilir. Anksiyete bozukluğunda, psikolojik ve farmakolojik tedavi stratejilerinin her ikisi de iyi kanıtlara dayanmaktadır. Anksiyete bozukluğu, genel olarak tedaviye, depresyona göre daha yavaş yanıt vermektedir. Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni nin Şubat 2015 sayısında çevirisi yapılmış olan makalede, anksiyete bozukluğunun tedavisinde ilaç dışı ve ilaçlı tedavi yaklaşımları ele alınmıştır. 3
5 4 Anksiyetede İlaç Tedavisi (Australian Prescriber dergisinin izniyle orijinal metinden çevrilmiştir.) Orijinal makaleye aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşılabilir. Lisa Lampe, Drug treatment for anxiety, Aust Prescr 2013;36:6: Özet Anksiyete bozukluğunda farmakoterapinin gerekli görüldüğü durumlarda antidepresanlar, ilk sırada kullanılması tavsiye edilen ilaç grubudur. Selektif serotonin geri alım inhibitörleri anksiyete bozukluklarının tümünde, serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörleri ise anksiyete bozukluklarının çoğunda etkilidir. Bunlar, tedavide ilk sırada tercih edilen ilaçlardır. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) haricinde, antidepresanlarda doz yanıt ilişkisinin bulunduğuna dair kanıt çok azdır ve pek çok hasta standart doza yanıt vermektedir. Anksiyete bozukluğu, depresyona göre genel olarak tedaviye daha yavaş yanıt vermektedir ve hekimlerin tedavi sürecinde hızlı doz artışından kaçınması gerekmektedir. Sonuçlar, farmakoterapiye ek olarak bilişsel davranış terapisi alan hastalarda büyük olasılıkla daha başarılı olmaktadır. Benzodiazepinler, anksiyete bozukluğunda ilk seçenek ilaç tedavisi değildir. Anahtar Kelimeler: Antidepresanlar, Benzodiazepinler, Bilişsel Davranış Terapisi Giriş Anksiyete, evrensel bir deneyimdir. Sürekli hale gelmesi, strese yol açan bir tetikleyicinin ortadan kalkmasına karşın hala devam etmesi veya beklenenden farklı bir hale gelmesi ve işlevselliği engellemesi durumlarında, anksiyete bir hastalık/bozukluk haline dönüşmüş olabilir.
6 5 Anksiyete bozukluğunda, psikolojik ve farmakolojik tedavi stratejilerinin her ikisi de iyi kanıtlara dayanmaktadır. Anksiyete için mevcut ilaç tedavileri, serotonin, noradrenalin ve gama-aminobütirik asit (GABA) nörotransmitter sistemlerini hedef almaktadır. Bu ilaçlar, benzodiazepinler de dahil, neredeyse tüm antidepresan sınıflarını içermektedir (Tablo). Ancak, bazı antidepresan ilaçlar için diğerlerine göre daha çok kanıt bulunmaktadır ve benzodiazepinlerin ilk sırada kullanılmasını engelleyen bir takım dezavantajları vardır. Uygulamaya Genel Bir Bakış Anksiyetenin tedavisinde, basamaklı bir model önerilmektedir. Avustralya 2 ve Birleşik Krallık 3 kılavuzları, başlangıç müdahalesi olarak ilaç dışı yaklaşımları listelemektedir. Bu yaklaşımlar, bireysel olarak rehbersiz veya rehber eşliğinde kendi kendine yardımı ve psikolojik eğitim gruplarını içermektedir. İşlevsel bozukluk belirtilerine sahip ve başlangıç müdahalesine yanıt vermeyen hastalar için çoğunlukla psikolojik müdahale (bilişsel davranış terapisi gibi) veya ilaç tedavisi önerilmektedir. Panik bozukluk ve agorafobi (alan korkusu) hakkındaki Avustralya-Asya Kılavuzları 4 bilişsel davranış terapisini ilk basamak tedavi olarak belirtmektedir. Bu tedavi, tek başına en az farmakoterapi kadar etkili; hatta bazı vakalarda farmakoterapiden daha etkili olabilmektedir. Antidepresanların tek başına kullanımı, sadece bilişsel davranış terapisinden veya antidepresan ve bilişsel davranış terapisinin bir arada olduğu tedaviden daha az etkili olmaktadır. 4-6 Buna ek olarak, bilişsel davranış terapisi büyük olasılıkla daha kalıcı yarar sağlamaktadır. Depresyonun aksine, anksiyetede ortaya çıkan tedavi etkisi, antidepresanın kesilmesinden kısa bir süre sonra kaybolmakta ve anksiyetenin tekrarlaması istisnadan çok, bir kural olmaktadır. Kendi Kendine Yardım Programları Rehbersiz kendi kendine yardım, birkaç çevrimiçi kaynak yolu ile ulaşılabilir durumdadır. Bunlardan bazıları*: (*ÇN: Özgün metinden birebir çeviri yapıldığı için Avustralya daki kaynaklara ilişkin bilgi verilmiştir).
7 6 Swinburne Teknoloji Üniversitesi ndeki (Victoria) Ulusal e- Terapi Merkezi tarafından geliştirilmiştir ve Avustralya Hükümeti Sağlık Bakanlığı tarafından finanse edilmektedir. St. Vincent Hastanesi (Sidney) Anksiyete ve Depresyon Klinik Araştırmalar Birimi nin bir girişimidir. Macquarie Üniversitesi Ruhsal Sağlık Merkezi tarafından geliştirilmiştir. Bu internet temelli programları destekleyen kanıtlar artmaktadır. 7 Etkililikleri, Avustralya Ulusal Üniversitesi ndeki bir ekip tarafından incelenmiştir ( Bir terapist -uzman olması gerekmez- ile iletişimde olunması tedaviyi bırakma oranını azaltmaktadır. Örneğin; Depresyon ve Anksiyete Klinik Araştırma Birimi, uygulama hemşiresi tarafından kullanılabilecek sözel senaryolar sunan bir program hazırlamıştır. Hastaların teknoloji ile araları iyiyse, hafif şiddetten orta şiddete kadar anksiyete bozukluğu olan hastalara, basamaklı tedavi modeli kapsamında, iyi kalitede çevrimiçi anksiyete tedavi programı önerilebilmektedir. Anksiyetede Farmakoterapi Ağır semptomlara sahip, anksiyete yüzünden demoralize olmuş veya eşzamanlı depresyonu olan hastalar, ilaç tedavisinden fayda görebilmektedir. İlaç tedavisinin birkaç günden fazla sürmesi gerektiği durumlarda, bir antidepresan kullanılması gerekmektedir. Kılavuzlar 8, her türlü anksiyete bozukluğu için selektif serotonin geri alım inhibitörlerini (SSRI ları); bazı anksiyete bozukluklarında ise serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörlerini (SNRI ları) birinci sıra tedavi olarak önermektedir (Tablo).
8 Tablo. Anksiyete Bozukluğunda İlaç Tedavisinin Etkililiği İlaç (Günlük doz) Meta analizin veya birden fazla randomize kontrollü araştırmanın tutarlı pozitif bulgularından elde edilen etkililik**** Selektif Serotonin Gerialım İnhibitörleri (SSRI lar) Essitalopram (10-20 mg) Bütün anksiyete bozukluklarında Paroksetin (20-60 mg) Sertralin ( mg, OKB de200 mg a kadar) Fluoksetin (20-40 mg, panik bozuklukta 60 mg a kadar ve OKB de80 mg) Fluvoksamin ( mg) Panik bozukluk/agorafobi, sosyal fobi, OKB**, PTSB*** Panik bozukluk/agorafobi, sosyal fobi, OKB** Sitalopram (20-40 mg) Panik bozukluk/agorafobi, sosyal fobi Serotonin ve Noradrenalin Gerialım İnhibitörleri (SNRI lar) Venlafaksin ( mg, daha yüksek dozlar bazen OKB** hariç bütün anksiyete bozukluklarında uzman doktor uygulamalarında kullanılmaktadır) Duloksetin ( mg) YAB* Benzodiazepinler Alprazolam YAB*, panik bozukluk/agorafobi Klonazepam Panik bozukluk/agorafobi, sosyal fobi Diazepam YAB*, panik bozukluk/agorafobi Lorazepam YAB*, panik bozukluk/agorafobi Trisiklik Antidepresanlar Amitriptilin ( mg) PTSB*** Klomipramin ( mg) OKB**, panik bozukluk/agorafobi İmipramin ( mg) YAB*, panik bozukluk/agorafobi Monoaminoksidaz inhibitörleri Fenelzin (45-90 mg) Panik/agorafobi, sosyal fobi Antipsikotikler Ketiapin ( mg) # YAB* *YAB:Yaygın Anksiyete Bozukluğu **OKB: Obsesif Kompulsif Bozukluk ***PTSB: Post Travmatik Stres Bozukluğu ****Bir antidepresan sınıfının çeşitli üyeleri etkililik göstermiş olsaydı, büyük ihtimalle sınıfın bütün üyeleri etkililik gösterirdi ancak bazı ilaçlar için kısıtlı çalışmalar bulunabilmektedir. Benzodiazepinlerin düşük potensli ve yüksek potensli sınıf üyeleri arasında etkililik farkları bildirilmiştir. Yüksek doz tavsiyelerinin, doz bağımlı QT interval uzaması raporlarına göre gözden geçirildiği belirtilmelidir. Sitalopramın, QT intervali üzerine, essitaloprama göre çok daha büyük bir etkisi vardır. ( Nispeten az sayıda trisiklik antidepresan yoğun olarak çalışılmıştır ve bu sınıfın sosyal fobideki etkisine yönelik bir çalışma bulunmamaktadır. QTc intervali için EKG monitörizasyonu gerekebilir. Elektrolit dengesizliğine veya QT uzamasına neden olduğu bilinen diğer ilaçlar ile kullanımından kaçınılmalıdır. #300 mg doz etkililiği ile ilgili bulgulara dayanan üst limit doz aralığının, plasebo kontrollü çalışmalardaki düşük dozlar ile karşılaştırıldığında güvenilir olmadığı ve daha fazla advers etki ve tedaviyi bırakma ile ilişkili bulunduğu belirlenmiştir. Bir başka güncel çalışmada, 150 mg dozunda ketiapinin yaygın anksiyetede etkili olduğu bulunmuştur. 1 7
9 SSRI veya SNRI Seçimi Klinisyenlerin, en iyi tolere edilebilir profile ve en az ilaç etkileşimi potansiyeline sahip olan ilacı seçmeleri gerekmektedir. Birçok antidepresan, sitokrom P450 enziminin potent inhibitörüdür. 9 Çoklu antidepresan, sarı kantaron (St. John s wort) ve tramadol gibi bazı analjezikleri içeren birden fazla serotonerjik ilacın kombine edilmesi, serotonin sendromu oluşmasına neden olabilmektedir. Serotonerjik bir ilaç ile tedaviye başlandıktan, ilave yapıldıktan veya doz arttırıldıktan hemen sonra, hipertansiyonu, otonomik belirtileri ve hiperrefleksisi olan hastalara, yüksek klinik şüphe ile yaklaşılması gerekmektedir. 10 Yoksunluk sendromu, venlafaksin ve paroksetin gibi bazı antidepresanlarla daha sık görülmektedir. Tedavi Öncesi Danışmanlık Özellikle agorafobi ile birlikte olan veya olmayan genel anksiyete bozukluğu ve panik bozukluk gibi sağlık sorunları olan anksiyeteli pek çok hasta, ilaç tedavisinin fizyolojik etkilerine çok duyarlıdır. Antidepresanların başlanması sırasında yaygın olarak görülen bulantı, baş ağrısı ve sersemlik gibi advers etkiler, ciddi bir fiziksel rahatsızlığın veya yaklaşan mental kontrol kaybının belirtileri olarak yanlış yorumlanabilmektedir. Bu nedenle, SSRI ların başlanması sonrası sıklıkla artan anksiyete, normal fizyolojik etkiler (istenmemesine rağmen), bu advers etkilerin ciddiyetinden veya kalıcılığından kaynaklanan korku sonucu abartılmış anksiyete belirtileri veya daha az yaygın olarak ajitasyon veya akatizi veya akut intihar eğiliminin kombinasyonu olarak yansıyabilmektedir. Pek çok hasta, tedaviye başlamadan yıllar öncesinden beri anksiyete belirtilerine sahiptir ve genellikle tedaviye yanıt beklerken, bu tarz artan sorunları birkaç hafta daha tolere edecektir. Klinik deneyimler, hastaların en çok, hastalıklarının ve tedavilerinin doğası hakkında bilgilere değer verdiklerini ve semptomlarının hızlı bir şekilde düzelmesini beklemediklerini göstermektedir. 8
10 9 Bu faktörlerin bir sonucu olarak hastanın tedaviyi bırakma ihtimalini en aza indirmek için: Hastayı, mevcut olan en düşük dozdaki tabletin yarısı ile tedaviye başlatın. Bu doz ile birkaç günden bir haftaya kadar veya hasta doz yükseltmek için kendine yeterince güvenene kadar devam edin. Dozu artırmadan önce işe yaraması için önerilen en düşük dozu verin (en az dört hafta). Hastayı, ilacı reçete etmeden önce, yaygın ve beklenen advers etkiler hakkında bilgilendirin. Hastayı yakın zamanda tekrar görün ve herhangi bir konuda endişesi olması durumunda, telefon ile ulaşması için cesaretlendirin. Uygun şekilde güven verilmesi yardımcı olabilir. Tedaviye yanıtın beklendiği zaman dilimi hakkında bilgi verin. Ara sıra hastalar, tolere edilemeyen, ısrarcı ve alışılmadık advers etkiler betimlemektedir. Bu gibi vakalarda, başka bir SSRI (veya SNRI) denenmelidir. SSRI lara başlanırken benzodiazepinlerin rutin kullanımı önerilmemektedir ve genellikle yukarıdaki stratejiler kullanıldığında buna ihtiyaç duyulmamaktadır. Doz ve Süre Doz bağımlı ilişki gösteren obsesif kompulsif bozukluk hariç, hastaların yaklaşık %75 i, minimum dozda antidepresan ile başlangıç tedavisine yanıt vermektedir. 8 Ancak, anksiyete için etkinin başlangıcı genellikle depresyondakinden daha yavaştır ve 4-6 hafta sürebilmektedir. Tedavinin ne kadar sürdürülmesi gerektiği hakkında az sayıda çalışma bulunmaktadır. Uygulamada, hastalara ilk aşamada bir yıl antidepresan kullanmaları önerilmektedir (depresyonun ilk dönemi için kılavuzlarda önerilene benzer şekilde). İdeal olarak, hastalar -nüksleri önlemek adına- aynı zamanda bilişsel davranış terapisi de almalıdır. Şiddetli anksiyete veya beraberinde depresyonu olan hastalarda, bilişsel davranış terapisi semptomatik iyileşme oluştuktan sonra tedaviye eklenebilmektedir.
11 10 Diğer antidepresanlar Trisiklik antidepresanlar, panik bozukluklarda; nispeten serotonerjik trisiklik antidepresan olan klomipramin ise obsesif kompulsif bozuklukta etkilidir. Post travmatik stres bozukluklarında kullanımlarına dair kanıtlar da bulunmaktadır. Ancak; trisiklik antidepresanların, seçenekler listesinin en altlarına inmesine neden olan önemli advers etkileri bulunmaktadır. Doz aşımında yüksek toksisite gösterirler, alkolün sedatif etkilerini potansiyalize ederler ve QT intervalini uzatabilmektedirler. Pratisyen hekim trisiklik antidepresan reçetelemeyi düşünüyorsa, öncelikle bir uzman hekimin görüşünü alması tercih edilmektedir. Benzer olarak, geri dönüşsüz monoaminoksidaz inhibitörlerinin panik ve sosyal anksiyete bozukluklarında etkili olduğu gösterilirken, bunlar yüksek risk ve advers etkiye sahiptir ve genel olarak sadece uzman görüşü ile başlanmalıdır. Yaygın görülen advers etkiler bulantı, postüral hipotansiyon, insomnia, antikolinerjik semptomlar ve kilo alımıdır. Tiramin veya dopa içeren yiyeceklerle, sempatomimetik ilaçlarla ve bazı alkollü içeceklerle etkileşebilirler ve hayatı tehdit edici hipertansif krizlere neden olabilirler. Diğer antidepresanlar, opioidler, levodopa ve anestezikleri içeren geniş aralıkta ilaçlarla ciddi etkileşimler olarak hipertansiyon veya hipotansiyon ve hipertermi görülebilir. Hastalar, normal diyetlerinde önemli yer alan, eski kaşar, dinlendirilmiş et veya karaciğer ürünleri ve maya ekstreleri gibi yiyecekleri tüketmekten kaçınmalıdır. Geri dönüşümlü monoaminoksidaz inhibitörü olan moklobemid ile ilgili olarak, anksiyete için yapılan etkililik çalışmalarında tutarsız bulgular elde edilmiştir. Nispeten az sayıda klinik araştırma, mirtazapin kullanımını desteklemektedir. Anksiyeteli hastalarda nispeten sedasyon yapıcı profili nedeni ile verilmesi düşünülebilir, ancak; anksiyete hafiflemiş ve hasta idame sürecine girmiş ise, kilo alımı ve kalıcı sedatif etkiler sorun oluşturabilir. Reboksetin ve agomelatin için güçlü yayınlar bulunmamaktadır.
12 11 Benzodiazepinler Yaygın anksiyete bozukluğunda ve panik bozuklukta benzodiazepinler, sosyal anksiyete bozukluğunda ise yüksek potansiyelli benzodiazepinler, anksiyetenin somatik ve psikolojik semptomlarını azaltır. Ancak, bazı deliller, benzodiazepinlerin hasta fonksiyonlarını benzer derecede iyileştirmediğini göstermektedir. 11 Bilişsel azalmaya neden olmaları ve bağımlılık potansiyelleri nedeni ile benzodiazepinler ilk sıra tedavide değildir. Alprozolam, anksiyolitik etkisinin hızlı başlaması ve kısa yarı ömrü nedeni ile diğer benzodiazepinlere göre çok daha yüksek bağımlılık potansiyeline sahiptir. Diğer benzodiazepinlerin kullanımı azalırken veya sabit kalırken, alprazolamın kullanımı son yıllarda artmıştır. 12 Alprazolam reçetelemeye niyetlenen hekimlerin, krizdeki bir hastayı izleyebilmek için kullanımının birkaç günden bir haftaya kadar çok kısa bir süre ile sınırlı olacağını dikkatle değerlendirmeleri gerekmektedir. Benzodiazepinler kullanılırken yapılması gereken bir diğer değerlendirme de; hastaların sıklıkla, yoksunluk sendromunu, ilacın başlandığı endikasyon olan aksiyetenin geri döndüğü şeklinde yanlış algılamalarıdır. Alprazolam için, ilacın kısa yarı ömürlü olması, bazı düzenli kullanıcıların bir önceki gece alınan dozu takiben sabahları yoksunluk belirtileri yaşamaya başlayabilmeleri anlamına gelebilmektedir, bu da ilaç ihtiyacının devam ettiği şeklinde algılamaya neden olmaktadır. Diğer ilaç ve farmakolojik olmayan yaklaşımlar ile iyileşmenin başarısız olduğu hastalarda, benzodiazepin kullanımının yeri vardır. Diğer ilaçlar Buspironun yaygın anksiyete bozukluğu için etkili olduğunu gösteren bazı kanıtlar vardır, ancak sonuçlar tutarlı değildir. Kullanımı sırasında bulantı yaygın olarak görülmektedir ve günde 3 kez olan dozlam şekli hasta uyuncu açısından uygun değildir.
13 12 Çeşitli randomize kontrollü çalışmalar, sekiz haftanın üzerinde kullanımında, ketiapinin yaygın anksiyete bozukluğu semptomlarını iyileştirmede etkili olduğunu göstermektedir. 1 Ancak, kilo alma riski, metabolik advers etkiler, düşük olasılıklı ama gerçek tardif diskinezi riski ve atipik antipsikotiklerin 13 muhtemel advers kardiyak etkiler ile ilişkili olmaları nedeniyle, antipsikotiklerin uzun süreli kullanımları önerilmemektedir. Pregabalinin, yaygın anksiyete bozukluğunda etkili olduğu gösterilmiştir ve Birleşik Krallık Kılavuzlarında ikinci sıra ilaç tercihi olarak yer almıştır. Ancak, Avustralya da bu endikasyon için geri ödeme sistemine girmemiştir. Beta blokörlerin -sosyal anksiyete bozukluğu da dahil- anksiyete bozukluğunda kullanımını destekleyen az sayıda kanıt bulunmaktadır. Tedaviye Yanıtsızlık Hasta tedaviye yanıt vermiyorsa, atılması gereken ilk adım, tanının ve ilaç tedavisinde herhangi bir değişiklik olup olmadığının (yakın zamanda başlanan veya bırakılan ilaç gibi) gözden geçirilmesidir. Anksiyete bozukluğu olan hastalar, kafeinin anksiyojenik etkilerine kısmen duyarlı olabilmektedirler. Madde istismarı (alkol de dahil) anksiyeteyi alevlendirebilmekte veya oluşmasına neden olabilmektedir. Anksiyete, majör depresyonda sıklıkla görüldüğü için, tanının ajite depresyon* olma olasılığı düşünülmelidir. (*ÇN: Ajite depresyon terimi, bu depresyon tipinin belirtilerini tanımlar; bu depresyon türünde hasta gergin, kaygılı ve huzursuzdur). Kişilik tarzı, anksiyetenin etkili bir nedeni olabilmektedir ve ilaç tedavisine tek başına yanıt vermesi pek mümkün değildir. Örneğin, obsesif kompulsif kişilik tipi olan bireyler (mükemmeliyetçi, aşırı kuralcı, düzene ve kesinliğe ihtiyacı olanlar) normal düzenleri bozulduğunda aşırı huzursuz hale gelebilmektedirler. Bağımlı kişilik tipi olanlar ise, önemli bir ilişkilerini tehdit eden bir durumda, aşırı huzursuzlaşabilmektedirler.
14 13 İkinci olarak, ilaç tedavisine uyumun ve yanıt için yeterli süre geçip geçmediğinin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Hastaya, çevresi ile ilgili herhangi bir kronik endişe kaynağı olup olmadığına dair sorular da sorulmalıdır. Son olarak, bilişsel davranış terapisinin eklenmesi veya değerlendirilmesi veya farkındalık temelli stratejiler gibi diğer ilaç dışı tedavi stratejileri düşünülmelidir. İlaç dozunun artırılması stratejilerinden önce, uzman görüşü alınması önerilmektedir. İntihar Riski ve Anksiyete Anksiyete bozukluğu olan hastaların, intihar düşüncesi geliştirebilmeleri nedeniyle, bu risk her zaman değerlendirilmelidir. Araştırmalar intihara teşebbüs riskinin, eşlik eden depresyon varlığında büyük olasılıkla arttığını göstermektedir. Ajitasyon ve akatizi, SSRI ların potansiyel advers etkileridir ve intihar riskinde artış ile ilişkilendirilebilmektedirler. Sonuç Anksiyete, normal ve kısa süreliden; kalıcı, acı verici ve günlük yaşamı engelleyiciye kadar geniş bir yelpazede görülmektedir. Etkili tedavi yöntemleri bulunmaktadır ve anksiyetenin şiddetine ve eşzamanlı hastalık varlığına bağlı olarak basamaklı bakım modeli desteklenmektedir. Her türlü anksiyete bozukluğunun ilaçlı tedavisi için SSRI lar birinci sırada tercih edilmektedir. SNRI lar da pek çok anksiyete türü için birinci sıra tedavide değerlidir. Tedaviye yanıt tipik olarak depresyonda görülenden daha yavaştır. Benzodiazepinler, kısa süreli kullanımla sınırlandırılmalı veya tedaviye dirençli vakalarda kullanılmak üzere saklanmalıdır. Antidepresanlara başlanırken ek tedavi olarak rutinde benzodiazepinlerin kullanımı gerekmemektedir.
15 14 Kaynaklar 1. Stein DJ, Bandelow B, Merideth C, Olausson B, Szamosi J, Eriksson H. Efficacy and tolerability of extended Release quetiapine fumarate (quetiapine XR) monotherapy in patients with generalised anxiety disorder: an analysis of pooled data from three 8 week placebo-controlled studies. Hum Psychopharmacol 2011;26: Australian Centre for Posttraumatic Mental Health. Australian guidelines for the treatment of adults with acute stress disorder and posttraumatic stress disorder. Melbourne: ACPMH; National Institute for Health and Clinical Excellence. Clinical guidelines CG113. Generalised anxiety disorder and panic disorder (with or without agoraphobia) in adults. London: NICE; Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists. Australian and New Zealand clinical practice guidelines for the treatment of panic disorder and agoraphobia. Aust N Z J Psychiatry 2003;37: Bandelow B, Seidler-Brandler U, Becker A, Wedekind D, Ruther E. Meta-analysis of randomized controlled comparisons of psychopharmacological and psychological treatments for anxiety disorders. World J Biol Psychiatry 2007;8: Watanabe N, Churchill R, Furukawa TA. Combination of psychotherapy and benzodiazepines versus either therapy alone for panic disorder: a systematic review. BMC Psychiatry 2007;7: Lampe LA. Internet-based therapy: too good to be true? Aust N Z J Psychiatry 2011;45: Bandelow B, Sher L, Bunevicius R, Hollander E, Kasper S, Zohar J, et al. Guidelines for the pharmacological treatment of anxiety disorders, obsessive-compulsive disorder and posttraumatic stress disorder in primary care. Int J Psychiatry Clin Pract 2012;16: Snyder BD, Polasek TM, Doogue MP. Drug interactions: principles and practice. Aust Prescr 2012;35: Boyer EW, Shannon M. The serotonin syndrome. N Engl J Med 2005;352: Munjack DJ, Baltazar PL, Bohn PB, Cabe DD, Appleton AA. Clonazepam in the treatment of social phobia: a pilot study. J Clin Psychiatry 1990;51 Suppl:35-40; discussion Moylan S, Giorlando F, Nordfjaern T, Berk M. The role of alprazolam for the treatment of panic disorder in Australia. Aust N Z J Psychiatry 2012;46: Kuehn BM. FDA panel issues mixed decision on quetiapine in depression and anxiety. JAMA 2009;301:
Yaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi
Yaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi Dr. Berker Duman Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD, Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi BD Ankara Üniversitesi Beyin Araştırmaları
DetaylıAnksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar. Doç Dr Selim Tümkaya
Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar Doç Dr Selim Tümkaya ANKSİYETE BOZUKLUKLARI Anksiyete bozukluklarının yaşam boyu prevalansı yaklaşık %29 dur. Kessler ve ark 2005 Uzunlamasına çalışmalar
DetaylıSon 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur.
Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Askerî Harekâtlar Sonrası Ortaya Çıkan Olguların Tedavisi Bir asker, tüfeğini
DetaylıAz sayıda ilaç. Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması. Hastayı bilgilendirme İzleme
Temel farmakoterapi ilkeleri Az sayıda ilaç Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması Psikolojik desteğin de sağlanması Hastayı
DetaylıNöropatik Ağrı Tedavi Algoritması
6. ULUDAĞ NÖROLOJİ GÜNLERİ Mart 2011 - BURSA Nöropatik Ağrı Tedavi Algoritması Dr. Aslı Tuncer Kurne Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Nöropatik Ağrı -Tanım Somatosensorial sistemi
DetaylıSosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ
Sosyal Anksiyete Bozukluðunun Farmakolojik Tedavisi Dr. Ali ÖZGEN*, Prof. Dr. Sunar BÝRSÖZ* Sosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ ortamýnda toplumla iliþkide bulunma yeteneklerini direkt etkileyen
DetaylıDepresyonda Güncel Tedaviler. Doç. Dr. Murat ERKIRAN
Depresyonda Güncel Tedaviler Doç. Dr. Murat ERKIRAN Akış Major depresif bozuklukta yeni antidepresanlar Major depresif bozukluk tedavisi Psikotik özellikli depresyon tedavisi Geliştirme aşamasında olan
DetaylıUyku sorunları: Ruhsal bozukluklardaki önemi. Prof. Dr. Mustafa Tayfun Turan Erciyes ÜTF Psikiyatri AD tayfunturan@hotmail.com
Uyku sorunları: Ruhsal bozukluklardaki önemi Prof. Dr. Mustafa Tayfun Turan Erciyes ÜTF Psikiyatri AD tayfunturan@hotmail.com Müracaat eden herkese muayenede uyku durumu sorulmalı İnsomnia (Uykusuzluk)
DetaylıANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA KOMBİNASYON TEDAVİLERİ. Dr.Nesrin DİLBAZ Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ankara AMATEM
ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA KOMBİNASYON TEDAVİLERİ Dr.Nesrin DİLBAZ Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ankara AMATEM Anksiyete Bozuklukları Spesifik Fobiler Panik bozukluk Agorafobi Sosyal Anksiyete
DetaylıPsikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar
Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;
DetaylıPalyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları
Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Ankara,
DetaylıOKB DE KOMORBİDİTENİN VARLIĞI TEDAVİYİ NASIL ETKİLER? Dr.Abdulkadir Tabo
OKB DE KOMORBİDİTENİN VARLIĞI TEDAVİYİ NASIL ETKİLER? Dr.Abdulkadir Tabo OKB DE KOMORBİDİTE Komorbiditenin değerlendirilmesi klinisyen için çok önemli. Komorbid durumların varlığı hastalığın klinik seyrini,
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ-5. ANTİDEPRESANLAR Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ-5 ANTİDEPRESANLAR Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com DEPRESYONUN NÖROKİMYASI Dopamin Çok az olumlu afekt (mutluluk, neşe, ilgi, haz, uyanıklı,
DetaylıObsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji
DetaylıPsikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar
Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 DSÖ tahminlerine
DetaylıDoğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem. Sıklığı?? Klinik seyir??
Doğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem Sıklığı?? Klinik seyir?? Çocuğun ilk travmatik yaşam olayı emzirme bağlanma olumsuz sağlık koşulları yetersiz bakım Doğum Değişim İyi anne olabilecek
DetaylıAntidepresanlar. Duygu durumu dengeleyici ilaçlar. Timoleptik ilaçlar
Antidepresanlar Duygu durumu dengeleyici ilaçlar Timoleptik ilaçlar Ebru Arıoğlu İnan, PhD Dersin hedefleri: 1. Depresyonu tanımlamak 2. Depresyona bağlı olarak sinir ucunda nörotransmitterlerdeki değişimleri
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ 7. Anksiyete Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ 7 Anksiyete Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com ANKSİYETE Somatik belirtilerin de eşlik ettiği, nedensiz bir tedirginlik
DetaylıProf.Dr.Hüsnü ERKMEN Üsküdar Üniversitesi
Prof.Dr.Hüsnü ERKMEN Üsküdar Üniversitesi Depresyon toplumda çok yaygın bir hastalıktır. Toplumun % 10-20 si yaşam boyu en az bir depresif atak geçirebilir. Bu yaygınlık toplumda ve kişinin hayat kalitesinde
DetaylıSOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞU PROF.DR.HATİCE ÖZYILDIZ GÜZ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİ ABD
SOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞU PROF.DR.HATİCE ÖZYILDIZ GÜZ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİ ABD BECK e göre SAB OLGU 1 34 yaşında, evli, 1 çocuklu, bayan hasta Dershanede İngilizce öğretmeni olarak çalışmakta
DetaylıSon 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.
Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal
DetaylıAnksiyete Bozukluklarına eşlik eden alkol madde kullanım bozukluğu tedavi yaklaşımları
Anksiyete Bozukluklarına eşlik eden alkol madde kullanım bozukluğu tedavi yaklaşımları Figen Karadağ Maltepe Üniversitesi tıp Fakültesi Psikiyatri AD 43000 yetişkin MKB olanları %17.7 sinde herhangi bir
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıSosyal Anksiyete Bozukluğunda Tedavi Başarısı Yanıt ve Yanıtsızlığın Belirleyicileri
Sosyal Anksiyete Bozukluğunda Tedavi Başarısı Yanıt ve Yanıtsızlığın Belirleyicileri Prof.Dr.Hatice Özyıldız Güz Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD Ana Başlıklar SAB tedavisinde yanıta nasıl karar
DetaylıKULLANMA TALİMATI. RASALAS 0.5 mg tablet, 30, 60 ve 90 tabletlik blister ambalajlarda karton kutu içinde hasta kullanımına sunulmaktadır.
KULLANMA TALİMATI RASALAS 0.5 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: 0.5 mg rasajilin (mesilat olarak). Yardımcı maddeler: Laktoz monohidrat, prejelatinize nişasta, mısır nişastası, talk, kolloidal silikon
DetaylıÖzgün Problem Çözme Becerileri
Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ
DetaylıNöroloji servisine yatan hastalarda yüksek oranda psikiyatrik hastalıklar görülür. Prevalans %39-64 arasındadır.
1 2 + Nöroloji servisine yatan hastalarda yüksek oranda psikiyatrik hastalıklar görülür. Prevalans %39-64 arasındadır. + + Üçüncü basamak nöroloji yataklı servisinde psikiyatrik görüşme ile tespit edilen
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD
BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD Çalışmalarda birinci basamak sağlık kurumlarına başvuran hastalardaki psikiyatrik hastalık sıklığı, gerek değerlendirme ölçekleri kullanılarak
DetaylıAçıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı
DetaylıPsikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi
Psikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi Yavuz Ayhan, Ayşe Elif Anıl Yağcıoğlu Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Araştırmacı Danışman Konuşmacı
DetaylıBöbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi
Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi Hangi Böbrek Hastalarına Ruhsal Destek Verilebilir? Çocukluktan yaşlılığa
DetaylıKronik ürtikerde güncel tedaviler
Kronik ürtikerde güncel tedaviler Dr. Emek Kocatürk Göncü İstanbul Okmeydanı Eğitim Araştırma Hastanesi Sunum akışı EAACI/GALEN/EDF/WAO Ürtiker Kılavuzu Amerikan Allerji İmmunoloji Akademisi Ürtiker Kılavuzu
DetaylıAntidepresanlar ile Zehirlenmeler. John Fowler, MD, DABEM Kent Hastanesi, İzmir 26 Nisan 2014
Antidepresanlar ile Zehirlenmeler John Fowler, MD, DABEM Kent Hastanesi, İzmir 26 Nisan 2014 Antidepresanlar MAO inhibitörleri (örn. moklobemid) TCA trisiklik HCA heterosiklik SSRI seçici serotonin geri
DetaylıANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA ANTİEPİLEPTİKLERİN KULLANIMI
ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA ANTİEPİLEPTİKLERİN KULLANIMI Prof. Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD ANTİEPİLEPTİKLER Karbamezepin Okskarbazepin Lamotrijin Riluzol Valproik
DetaylıAĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI
AĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI Yrd. Doç. Dr. Faruk KILIÇ Süleyman Demirel Üniversitesi Psikiyatri AD Sağaltımdaki Temel Hedefler Ağır seviye depresyon: Depresyon tanı ölçütlerinde belirtilen semptomlardan
Detaylıİnsomni. Dr. Selda KORKMAZ
İnsomni Dr. Selda KORKMAZ Uykuya başlama zorluğu Uykuyu sürdürme zorluğu Çok erken uyanma Kronik şekilde dinlendirici olmayan uyku yakınması Kötü kalitede uyku yakınması Genel populasyonda en sık görülen
DetaylıSUNUM PLANI. Genel değerlendirme EKT TMU tdcs
KISSADAN HİSSE SUNUM PLANI Genel değerlendirme EKT TMU tdcs ŞİZOFRENİ TEDAVİSİNDE PSIKOFARMAKOLOJİ DIŞI YAKLAŞIMLAR Biyopsikososyal Yaklaşım Etyoloji ve Patofizyoloji Psikolojik Faktörler B i r e y s e
DetaylıYatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi
Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK
AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin
DetaylıSERALĠN 50 mg Çentikli Film Tablet
SERALĠN 50 mg Çentikli Film Tablet FORMÜLÜ Her çentikli film tablette, 50 mg sertraline eşdeğer miktarda sertralin HCI bulunur. Boyar madde: Titanyum dioksit (E 171). FARMAKOLOJĠK ÖZELLĠKLERĠ Farmakodinamik
DetaylıAnksiyolitik, sedatif, hipnotik ilaçlar. Prof. Dr. Öner Süzer
Anksiyolitik, sedatif, hipnotik ilaçlar Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 1 2 2 1 Anksiyolitik, sedatif, hipnotik ilaçlar Anksiyete, kesin olarak tanımlanabilir bir uyarıya bağlanamayan, huzursuzluk,
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik YöneAmi ve TanıBm Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıAntipsikotik tedaviler ve şizofrenide tedaviye uyum
Antipsikotik tedaviler ve şizofrenide tedaviye uyum Dr. Meram Can Saka AÜTF Psikiyatri 10.Mart.2017 Cuma 2. Psikiyatri Zirvesi ve 9. Ulusal Anksiyete Kongresi Şizofrenide tedaviye uyum 1. Nedir? 2. Neden
DetaylıDEPRES DEPRE Y S O Y NDA ND PSİKOFARMAKOTERAPİ
DEPRESYONDA PSİKOFARMAKOTERAPİ DEPRESYON TANISI Depresif ruh hali İlgi ve isteklerde azalma Enerji azlığı Konsantrasyon bozukluğu ğ İştah bozukluğu Uk Uyku bozukluğu ğ Kendine güven kaybı, suçluluk ve
DetaylıProf. Dr. Reyhan Çeliker Acıbadem Üniversitesi, Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Prof. Dr. Reyhan Çeliker Acıbadem Üniversitesi, Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı İçerik FM tedavisinde öneriler APS ve EULAR Yeni ilaçlar Duloxetine Milnacipran Pregabalin Diğer
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI NERVOGİL 1 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir tablet 1 mg rasajilin (mesilat olarak) içerir. Yardımcı maddeler: Prejelatinize nişasta, mannitol, mısır nişastası, kolloidal
DetaylıYAYIN ATIF/ATIFLAR YAZAR/YAZARLAR. Sayf alar 99-104 7(1) 12(2 ) 281-286 131-135 7(2) 54-55 3(3) 277-282
YAYIN ATIF/ATIFLAR YAZAR/YAZARLAR Sıra No YAYIN ADI DERGİ DERGİ KATEGORİS İ (SI/SI- E/SSI/ SSI- E/DİĞER ULUSALAR ARASI/ ULUSAL HAKEMLİ/ DİĞER ULUSAL ULAK BİM GRUB U Yıl Sayı Sayf alar 00 00 00 00 006 00
Detaylı: Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir.
VERTİN 16 mg Tablet Ağızdan alınır Etkin madde Yardımcı maddeler : Her bir tablette, 16 mg betahistin dihidroklorür içerir. : Mikrokristalize selüloz, mannitol, sitrik asit monohidrat, susuz kolloidal
Detaylı(trankilizan ilaçlar)
Anksiyolitik ilaçlar (trankilizan ilaçlar) Anksiyete nedir? Anksiyete bozuklukları nedir? Anksiyete > Otonomik belirtiler Kalp hızında, tansiyonda, kalp kasılmasında, nefes hızında vs artış Norepinefrin
DetaylıANKSİYETE BOZUKLUKLARINA GENEL BİR BAKIŞ
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 175 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:175-184 ANKSİYETE BOZUKLUKLARINA GENEL BİR BAKIŞ
DetaylıPelvik Ağrı Psikiyatr ne düşünür? Prof. Dr. Hayriye Elbi Ege Ü.T.F. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları
Pelvik Ağrı Psikiyatr ne düşünür? Prof. Dr. Hayriye Elbi Ege Ü.T.F. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kronik Pelvik Ağrı (KPA) Pelvik ağrı yaşam boyunca beş kadından birinde görülür. ama az konuşulur Bu grupta
DetaylıSOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞU PROF.DR.HATİCE ÖZYILDIZ GÜZ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞU PROF.DR.HATİCE ÖZYILDIZ GÜZ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ Akış Tanı doğru mu? Tedavi arayışı nasıl? Tedavi başarısı? Farmakoterapide algoritmalar neler? Psikoterapi yöntemleri nasıl
DetaylıKULLANMA TAL MATI MAXTH O 4 mg/2 ml M Enjeksiyon çin Çözelti çeren Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde Yardımcı maddeler : Bu ilacı kullanmaya ba
KULLANMA TALİMATI MAXTHİO 4 mg/2 ml İM Enjeksiyon İçin Çözelti İçeren Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, sitrik asit monohidrat,
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI MYODİN 4mg/2ml IM ampul Kas üzerine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, hidroklorik asit, sitrik asit monohidrat, susuz sodyum
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık
DetaylıYardımcı maddeler: Sodyum klorür, hidroklorik asit, enjeksiyonluk su
KULLANMA TALİMATI KEPLERON 4 mg / 2 ml IM Enjektabl Çözelti İçeren Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, hidroklorik asit, enjeksiyonluk
DetaylıAĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir
AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
DetaylıDiyabette Hasta Uyumu Nasıl Artırılabilir? Depresyonda Tedaviye Uyum
Diyabette Hasta Uyumu Nasıl Artırılabilir? Depresyonda Tedaviye Uyum Doç. Dr. Eylem Şahin Cankurtaran Dışkapı Y.B.Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği Konu Akışı Depresyon-DM Birlikteliği Diabete
DetaylıKANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI MUSCOFLEX 4 mg/2 ml I.M. enjeksiyon için solüsyon içeren ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, enjeksiyonluk su
DetaylıBilişsel Davranışçı Terapi de Diploma Programı (BDT) Tanıtım Broşürü
Bilişsel Davranışçı Terapi de Diploma Programı (BDT) Tanıtım Broşürü PSİKOLOJİ DÜNYASINDAKİ EN İYİ YAKLAŞIMLARINDAN BİRİ İLE BİLGİNİZİ KEŞFETMEK İÇİN BİZE KATILIN Kıbrıs Türk Psikologlar Derneği ve Future
DetaylıDAVRANIŞSAL KİLO KONTROLÜ VE PSİKOLOJİK FAKTÖRLER - Genç Gelişim Kişisel Gelişim
Kilo alma karışık mekanizmaların sonucudur. Genetik, fizyolojik, çevresel ve davranışsal öğelerin bir karışımıdır. Sanıldığının aksine, psikolojik sorunların aşırı kiloya neden olmadığı, tam tersine aşırı
DetaylıCilt: 3 Sayı: 8 Ağustos 2016
Cilt: 3 Sayı: 8 Ağustos 2016 1 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni EDİTÖR Uzm. Ecz. Elif SARIGÖL ÇALAMAK DÜZELTMEN Uzm. Dr. Kubilay ORANSAY ÇEVİREN Ecz. Emre Umut GÜRPINAR Yayın Kurulu Dr. Hakkı GÜRSÖZ
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir.
KULLANMA TALİMATI ROTASTİN 24 mg ağızda dağılan tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her bir ağızda dağılan tablet 24 mg Betahistin dihidroklorür içerir. Yardımcı maddeler : Mannitol E421, mikrokristalin
DetaylıİNTİHAR DAVRANIŞINDA TEDAVİ STRATEJİLERİ ve İNTİHARIN ÖNLENMESİ. Dr Çiğdem Aydemir
İNTİHAR DAVRANIŞINDA TEDAVİ STRATEJİLERİ ve İNTİHARIN ÖNLENMESİ Dr Çiğdem Aydemir AÇIKLAMA 2014-2017 Araştırmacı: ----------------- Konuşmacı: ----------------- Danışman: ----------------- OLGU D.F. 69
DetaylıBölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri
Bölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri Lityum psikiyatri 1950 1980lerde lityum bazı antikonvülzanlara benzer etki Ayrı ayrı ve yineleyen nöbetler şeklinde ortaya çıkan manik depresyon ve epilepsi Böylece
DetaylıKULLANMA TALİMATI. VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır.
KULLANMA TALİMATI VENDİOS 600 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her VENDİOS tablet 600 mg diosmin içermektedir. Yardımcı maddeler: Her VENDİOS tablet povidon, mikrokristalin selüloz, mısır nişastası
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine
DetaylıANTİDEPRESSAN İLAÇLAR. Prof. Dr. Alaattin Duran
ANTİDEPRESSAN İLAÇLAR Prof. Dr. Alaattin Duran ANTİDEPRESSAN İLAÇLAR 1950 lerin başlarında klorpromazinin psikotik hastaların tedavisinde etkili olduğu anlaşıldığında, iminodibenzillerin farmakolojik özelliklerine
DetaylıERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI
ERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI Bilgisayar ve internet kullanımı teknoloji çağı olarak adlandırabileceğimiz bu dönemde, artık hayatın önemli gereçleri haline gelmiştir. Bilgiye kolay, hızlı, ucuz ve güvenli
DetaylıKEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA. Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD
KEMOTERAPİYE BAĞLI BULANTI VE KUSMA Prof Dr Deniz Yamaç Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Kemoterapiye bağlı bulantı/kusma hastanın yaşam kalitesini etkilediği gibi, devam edecek
DetaylıKULLANMA TALİMATI. VENORUTON FORTE 500 mg tablet Ağız yoluyla alınır.
KULLANMA TALİMATI VENORUTON FORTE 500 mg tablet Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her bir tablet 500 mg okserutin içerir. Yardımcı maddeler: Makrogol, magnezyum stearat Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD
AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985
DetaylıDiyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON
Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Ahmet KAYA 06.10.2016 TRABZON AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına
DetaylıKULLANMA TALİMATI. BUTAMCOD 7.5 mg/ 5ml Şurup. Ağızdan alınır.
BUTAMCOD 7.5 mg/ 5ml Şurup Ağızdan alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her 5 ml şurupta 7.5 mg Butamirat sitrat Yardımcı maddeler: Sorbitol % 70, sakarin sodyum, benzoik asit, etanol, vanilin, sükroz,
Detaylıİzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 5 PSİKİYATRİ STAJ TANITIM REHBERİ
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 5 PSİKİYATRİ STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: PSİKİYATRİ Anabilim Dalı 1 PSİKİYATRİ STAJI TANITIM REHBERİ Ders Kodu Dersin
DetaylıKULLANMA TALĐMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALĐMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALĐMATI ETKINIA 1 mg tablet Ağızdan alınır. Etkin madde: Her tablette, 1 mg rasajiline eşdeğer 1,56 mg rasajilin mesilat bulunur. Yardımcı maddeler: Prejelatinize nişasta, talk, mannitol, mısır
DetaylıDepresyonda İşlevsel İyileşme ve Brintellix
Depresyonda İşlevsel İyileşme ve Brintellix Ömer Aydemir Celal Bayar Üni. Tıp Fak. Psikiyatri A.D. Depresyonda sonlanım Depresyonda Tam İyileşmeyi Sağlamak Belirtili dönem sonrası tam düzelme sağlama Kalıntı
DetaylıUzun Salınımlı İlaç formları Aşırı Aktif Mesane Tedavisinde Fayda Sağlıyor mu?
Uzun Salınımlı İlaç formları Aşırı Aktif Mesane Tedavisinde Fayda Sağlıyor mu? Prof. Dr. Rahmi ONUR Marmara Üniversitesi Üroloji Anabilim Dalı İstanbul AAM ANTİMUSKARİNİK AJANLAR KANIT Antikolinerjik ilaçları
DetaylıÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
Dönem V Psikiyatri Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Baran GENCER Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr.
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Cabral Ampul Kas içine uygulanır.
KULLANMA TALİMATI Cabral Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampul (3 ml), 800 mg feniramidol HCl içerir. Yardımcı maddeler: Sodyum hidroksit, deiyonize su Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce
DetaylıMelikgazi Rehberlik ve Araştırma Merkezi Filiz DOĞAN Psikolojik Danışman/Rehber Öğretmen
Melikgazi Rehberlik ve Araştırma Merkezi Filiz DOĞAN Psikolojik Danışman/Rehber Öğretmen Kaygı, strese verilen normal bir tepkidir. Korku ve kaygılarla ortaya çıkan sıkıntı, gerginlik ve huzursuzluk küçük
DetaylıPsiko Onkolojide Güncel Tedavi Yaklaşımları
Psiko Onkolojide Güncel Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniv. Tıp Fak. Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı, İzmir Tedavi Yaklaşımlarında Dikkat Edilmesi Gereken
DetaylıAğrı ve psikiyatrik yaklaşım. Prof.Dr.Aslı Sarandöl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD
Ağrı ve psikiyatrik yaklaşım Prof.Dr.Aslı Sarandöl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Ağrı Hoş olmayan bir uyaran Duygusal Algısal Bilişsel ve davranışsal Biyopsikososyal
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
MUSCOFLEX 8 mg kapsül Ağız yoluyla alınır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: Her bir kapsülde 8 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Laktoz monohidrat, mısır nişastası, magnezyum stearat, jelatin, sodyum
DetaylıÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir.
ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI ETACİD % 0,05 Nazal Sprey 2. BİLEŞİM Etkin madde: Mometazon furoat 50 mikrogram/püskürtme 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ETACİD erişkinler, adolesanlar ve 6-11 yaş arasındaki çocuklarda
DetaylıESRAM 10 mg FİLM TABLET
ESRAM 10 mg FİLM TABLET FORMÜL: Her Esram 10 mg Film Tablet, etkin madde olarak 10 mg essitalopram a eşdeğer essitalopram oksalat ve boyar madde olarak titanyum dioksit içerir. FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLER:
DetaylıOBEZİTE Doç. Dr. Erdal Vardar 46. UPK
YAŞAM KALİTESİ VE OBEZİTE Doç. Dr. Erdal Vardar 46. UPK Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi Kişinin kendi sağlığını değerlendirmesi için geliştirilmiş bir ölçme metodudur. Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi ölçümü
DetaylıPaxil 20 mg Film Tablet
Paxil 20 mg Film Tablet Formülü Her film tablet 20 mg paroksetin serbest baza eşdeğer paroksetin hidroklorür içermektedir. Yardımcı madde : Titanyum dioksit. Farmakolojik Özellikleri Farmakodinamik özellikler:
DetaylıProf.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD
Prof.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD İÇERİK ALT TİPLENDİRMEDEKİ SORUNLAR KLİNİĞE YANSIMASI ÇEKİNGEN KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN ETKİSİ Tanısal bakı Sosyal fobi DSM-I de "Fobik
DetaylıGERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM
GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak benimsenmektedir. 65-74 arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş ve üzerindekiler ileri yaşlılık dönemidir. Yaşlanma
Detaylıİntihar Girişimlerinde İlk Yardım: Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler. Danışman: Halise DEVRİMCİ ÖZGÜVEN
İntihar Girişimlerinde İlk Yardım: Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler Araştırmacı: İpek SÖNMEZ Konuşmacı: İpek SÖNMEZ Danışman: Halise DEVRİMCİ ÖZGÜVEN Bu sunum için herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.
DetaylıPanik bozukluðu, etiyolojisi iyi bilinmeyen, nedensiz
Birinci Basamakta Panik Bozukluðu Tedavisi Prof. Dr. Tunç ALKIN* Panik bozukluðu, etiyolojisi iyi bilinmeyen, nedensiz ve aniden ortaya çýkan þiddetli, paroksismal anksiyete ataklarý ile karakterize bir
DetaylıMigren hastasının tedavi öncesi değerlendirimi
Migren tedavisi Migren hastasının tedavi öncesi değerlendirimi Tanıyı doğrulama Genel-fiziki değerlendirme Migren ataklarının özellikleri! Tetik faktörler Atak fazları & semptomları en çok rahatsızlık
DetaylıMental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Diyabetlilerin önemli bir kısmında bulunan psikolojik bozukluklar çoğu zaman gözardı edilmekte ve
DetaylıBAYILAN ÇOCUK. 3.BAHAR PEDĠATRĠ GÜNLERĠ BAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ ADANA UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ MART 2016
BAYILAN ÇOCUK 3.BAHAR PEDĠATRĠ GÜNLERĠ BAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ ADANA UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ MART 2016 ÇOCUKLARDA BAYILMA OLUġTURABĠLECEK PSĠKĠYATRĠK TANILAR Neredeyse Tümü Travma sonrası stres bozuklukları
DetaylıKULLANMA TALĐMATI. BUSPON 5 mg kapsül. Ağız yolu ile uygulama içindir.
KULLANMA TALĐMATI BUSPON 5 mg kapsül Ağız yolu ile uygulama içindir. Etkin madde: Her bir kapsülde 5.0 mg buspiron hidroklorür içermektedir. Yardımcı madde(ler): Laktoz monohidrat, tartrazin (E102), nişasta,
DetaylıAKILCI İLAÇ KULLANIMI
AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI FARMAKOTERAPİ EĞİTİMİNDE GRONİNGEN MODELİ (AKILCI FARMAKOTERAPİ İLKELERİ) Yrd. Doç. Dr. İlker KELLE DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı AKILCI
Detaylı