HİDROLOJİ DERS NOTLARI
|
|
- Özlem Akbulut
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü HİDROLOJİ DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Umut OKKAN Hidrolik Anabilim Dalı
2 Balıkesir Balıkesir Üniversitesi Üniversitesi İnşaat İnşaat Mühendisliği Bölümü Bölümü Bölüm 3 Buharlaşma Buharlaşmanın Tanımı Buharlaşmayı Etkileyen Faktörler Su Yüzeyinden Buharlaşmanın Ölçümü Buharlaşma Tahmin Yöntemleri Terleme ve Tutma Evapotranspirasyon
3 Buharlaşmanın Buharlaşmanın Mekanizması Tanımı Atmosferden yeryüzüne düşen yağışın önemli bir kısmının tutma, buharlaşma ve terleme yoluyla, akış haline geçmeden atmosfere geri döndüğü 1.Bölüm de bahsedilmişti. Bu kayıpların belirlenmesi özellikle kurak mevsimlerde hidrolojik bakımdan büyük önem taşır (Bayazıt, 2003). Bu bölümde buharlaşma sürecinin hidrolojideki önemine değinilecektir. Buharlaşma, özet tanımı ile suyun sıvı veya katı halden gaz haline geçmesidir. Su yüzeyindeki moleküller yeterli bir kinetik enerjiye sahip olduklarında, kendilerini tutmaya çalışan diğer moleküllerin çekim etkisinden kurtularak sudan havaya sıçrarlar. Sudan havaya geçen moleküllerin fazla olması olayına "buharlaşma" adı verilir.
4 Buharlaşmanın Mekanizması Buharlaşmayı Etkileyen Faktörler 1) Sıcaklık Dalton yasası gereği, buharlaşma su yüzeyinin sıcaklığına sahip havanın doymuş buhar basıncı (ew) ile suyun üstündeki havada bulunan su buharı moleküllerinin buhar basıncı (ea) arasındaki fark (doyma açığı) ile orantılıdır. e a Sıcaklık arttıkça moleküllerin hızları artar ve ew basıncı da artacağından buharlaşma mekanizması kolaylaşır. T sıcaklığındaki havanın doygun buhar basıncı rölatif nem R n e w T ( o C) : e W (mmhg) : T ( o C) : e W (mmhg) : T ( o C) : e W (mmhg) :
5 Buharlaşmanın Mekanizması Buharlaşmayı Etkileyen Faktörler Önceki sayfadaki tablonun yanı sıra, aşağıdaki abak kullanılabilir veya belirtilen exponansiyel bağıntı ile belli bir sıcaklıktaki ew basıncı yüksek bir doğrulukla (R 2 =0.998) tahmin edilebilir. ew(mmhg) T (Celcius) ew = e 0.063T R² = 0.998
6 Yükseklik Buharlaşmanın Mekanizması Buharlaşmayı Etkileyen Faktörler 2) Rüzgar Suyun buharlaşma ile su yüzeyinden atmosfere gönderilmesi için rüzgara da gerek duyulmaktadır. Aksi taktirde ea artacak ve (ew-ea) farkı sıfıra düşerek buharlaşmayı durduracaktır (Bayazıt, 2003). 3) Radyasyon En önemli atmosferik etmenlerden biridir. Radyasyon moleküllerin su yüzeyinden kopmasını sağlayan enerjiyi sağlar. Güneş ışınımından kaynaklı radyasyonun artması ile buharlaşma artmaktadır (Usul, 2008). 4) Su Derinliği Yaz döneminde derin sularda sığ sulara nazaran buharlaşma daha azdır. Bu durum kış döneminde tam tersi oluşur. 5) Atmosfer basıncı Atmosfer basıncındaki artış su moleküllerinin hareketini zorlaştır ve buharlaşmayı güçleştirir. Yüksek kot farklarının olduğu bölgelerde atmosfer basıncı daha etkin bir faktördür (Usul,2008). Basınç
7 Buharlaşmanın Mekanizması Su Yüzeyinden Buharlaşmanın Ölçümü Su yüzeyinden buharlaşmanın en iyi yolu özel tavalar (pan) kullanmaktır (WMO-A sınıf demir tavalar). Ölçümler genelde yağışın buharlaşmadan az olduğu aylarda yapıldığından, 12 ay süreyle buharlaşma değerleri sıcaklıkla bağıntı kurulmak suretiyle aşağıdaki formüller yardımıyla elde tamamlanır. b E at Burada Etava buharlaşması mm/ay, T aylık ortalama sıcaklığı o C/ay birimiyle uygulanmaktadır. Tava buharlaşması değerleri, geniş su yüzeylerindeki gerçek buharlaşmadan büyük olduğundan, su yüzeyine geçiş için uygun bir tava katsayısıyla (Ctava) çarpılmaktadır (brüt buharlaşma). Ctava için 0.7 alınabilir. Su sathından net buharlaşma ise, yağışın da hesaba katılması ile elde edilmektedir. E tava tava he, NET 0.7* Etava P a e bt
8 Buharlaşmanın Mekanizması Su Yüzeyinden Buharlaşmanın Ölçümü Dijital bir buharlaşma kabından görünüm
9 Buharlaşmanın Mekanizması Su Yüzeyinden Buharlaşmanın Ölçümü KAYNAK: Diğer detaylar için bkz. MGM 2015 Yılı Buharlaşma Değerlendirme Raporu
10 Su Yüzeyinden Buharlaşma Buharlaşma Tahmin Yöntemleri Meteorolojik şartlara bağlı olarak su yuzeyinden gunde (1-10) mm arasında su buharlaşır (Bayazıt, 2003). Buharlaşma olayını etkileyen parametrelerin çok olması nedeniyle, buharlaşma miktarının önceden kesin olarak belirlenmesi imkansızdır. Tava ile ölçüm imkanı yoksa çeşitli yöntemler ile buharlaşmanın tahmini yoluna başvurulur. Tahmin Yöntemleri Su Dengesi Enerji Dengesi Kütle Transferi Ampirik Formüller Meyer, Penman gibi Pratik veri ihtiyacı ve hata oranı fazla Pratik
11 Su Yüzeyinden Buharlaşma Buharlaşma Tahmin Yöntemleri Su Dengesi ile Buharlaşma Tayini: Bir örnek ile açıklayalım. ÖRNEK-1: Kış mevsimi başında hacmi 100 milyon m 3 olan doğal bir gölün mevsim sonundaki hacimleri (V son ), mevsimlik ortalama göl yüzey alanları (A ort ), göle giren (V g ) ve gölde kullanılan (V k ) su miktarları ile göl yüzeyine düşen mevsimlik yağışlar aşağıdaki tabloda verildiğine göre su yüzeyinden mevsimlik ve yıllık brüt buharlaşma yüksekliklerini su dengesi yöntemi ile hesaplayınız. Mevsim V son A ort V g V k P 10 6 m 3 km m m 3 mm Kış İlkbahar Yaz Sonbahar KAYNAK: DEÜ HİDROLOJİ UYGULAMALARI, 2003
12 Su Yüzeyinden Buharlaşma Buharlaşma Tahmin Yöntemleri V V V A *( E P) V baş g k ort brüt son V V V V A *( E P) baş g k son ort brüt V V V V E baş g k son brüt A ort brüt baş g k son ort E V V V V A P P hacimler milyon m biriminde, A P ve E E brüt Brüt 3 2 ort mm birimindeise V V V V Aort baş g k son *1000 P km biriminde Mevsim V baş V son A ort V g V k P E brüt 10 6 m m 3 km m m 3 mm mm Kış İlkbahar Yaz Sonbahar Yıllık: mm
13 Su Yüzeyinden Buharlaşma Buharlaşma Tahmin Yöntemleri Ampirik Meyer Formülü ile Aylık Buharlaşma Hesabı: Dalton yasasına göre, buharlaşma miktarı (E) sırası ile su yüzeyindeki ve havadaki ew ve ea buharlaşma basınçlarının farkıyla orantılı olup aşağıdaki difüzyon denklemi esas alınabilir. E C( e e ) C e e R C e (1 R ) w a w w n w n C yi rüzgar hızı w ile ilişkilendirip aşağıdaki genel ifadeyi yazmak mümkündür. n E A( e e ) (1 bw) w a Yukarıdaki genel ifade Meyer tarafından ortaya atılan aşağıdaki ampirik formül ile aylık buharlaşma miktarı hesabına uyarlanmıştır. e w R n w w E( mm / ay) A( ew ea )(1 ) Aew (1 Rn )(1 ) : doygun buhar basıncı ( mmhg) : rölatif nem oranı (0 1) w : su yüzeyinden8 m yüksekteki rüzgar hızı( km / saat) A 1115arasıbir katsayı ( sığ sularda15 alınabilir) z yükseklikte w hızlı rüzgara göre g w w z düzeltmesi yapılır 0.15 g / ( /8).
14 Su Yüzeyinden Buharlaşma Buharlaşma Tahmin Yöntemleri ÖRNEK-2: Bir baraj haznesi yakınında bulunan meteoroloji istasyonunda kurak aylar boyunca ölçülen hava sıcaklıkları, rölatif nem yüzdeleri ve rüzgar hızları yandaki tabloda verilmiştir. İstasyon barajdan 32 m yukarda kurulmuş olduğuna göre Meyer formülünü kullanarak aylık buharlaşma miktarlarını hesaplayınız (A=11 alınız). AYLAR T ( o C) R n (%) W (km/st) Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim KAYNAK: DEÜ HİDROLOJİ UYGULAMALARI, 2003
15 Su Yüzeyinden Buharlaşma Buharlaşma Tahmin Yöntemleri w w g ( z /8) 0.15 rüzgar düzeltme katsayısı: m ye indirgenen rüzgar hızları Ay T ( o C) R n (%) w g (km/sa) e w (mmhg) w (km/sa) E (mm) Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim bkz. meyer E hesabı.xlsx
16 Terleme ve Tutma Bitkilerin yaşamları için gerekli suyu kökleri ile zeminden çekip kullandıktan sonra kalan kısmını yapraklarından buhar halinde havaya vermelerine terleme (transpirasyon) denir. Terleme, bitkilerin büyüme mevsimlerinde ve gündüz saatlerinde olur. Topraktan alınan suyun çok azı fotosentezde kullanılır fakat büyük bir kısmı kullanım sonrası atmosfere geri döner. Terleme miktarı bitki cinsine ve iklime göre mm/gün arasında değişir. Zemin nemine de bağlı olduğundan, zemin nemi yetersiz kaldığında terleme etkinliği de kaybolur (Bayazıt, 2003).
17 Terleme ve Tutma Terleme ve Tutma Zemin nemi ile ilişkili olan gerçek terleme miktarının belirlenmesi zordur. Zeminden buharlaşma ve terleme birbirini etkileyen iki süreçtir. Ancak hidrolojide sadece terlemeyi değil bitkilerle kaplı topraktan toplam buharlaşma ve terleme kayıplarını belirlemek daha faydalı olur (Bayazıt, 2003). Terlemeyi ölçmede fitometre adı verilen kaplar kullanılabilir. Bitkilerin buharlaşma kayıpları üzerine etkileri tutma (bitkiler yaprak yüzeylerinde alıkonan ve yağış olarak yeryüzüne düşemeyen su) şeklinde de gerçekleşir (Bayazıt, 2003). Tutma kaybı bitki örtüsünün alansal dağılımına ve bitki cinslerinin tutma kapasitelerine bağlıdır. Bitki tarafından alıkonan suyun büyük bir kısmı belli bir süre sonra buharlaşacağından tutma kayıplarını buharlaşma kayıpları olarak değerlendirmek hidrolojik açıdan daha pratiktir. Tutma miktarı yağış başlangıcında daha fazla olup kısa süreli ve düşük şiddetli yağış alan bölgelerde daha fazla gerçekleşir (Bayazıt, 2003).
18 Evapotranpirasyon Evapotranspirasyon Bitki ve ağaçlardan terleme ile zeminden ve su yüzeylerinden buharlaşma ile kaybolan toplam su miktarına evapotranspirasyon denir (evaporasyon + transpirasyon). (Türkiye de yağışın yaklaşık %60 ı) Evapotranspirasyon potansiyel ve gerçek olmak üzere iki şekilde değerlendirilmelidir. Her zaman yeterli zemin nemi bulunduğu takdirde meydana gelecek kayba potansiyel evapotranspirasyon (EPOT) adı verilir. Gerçek evapotranspirasyon ise mevcut zemin nemi ile sınırlı olduğu için EPOT a kıyasla az olabilir (Bayazıt, 2003).
19 Evapotranpirasyon Evapotranspirasyon Potansiyel evapotranspirasyon (EPOT) için günlük, aylık ve yıllık zaman ölçeklerinde ampirik formüller pratikte kullanılmaktadır. Fakat gerçek evapotranspirasyon zemin nemi, bitki örtüsü ve bitkilerin gelişim karakteristikleri gibi birçok faktöre bağlı olduğundan hesabı kolay değildir. Kavramsal hidrolojik modeller (örneğin ortalanmış aylık yağış-akış modelleri) yardımıyla su bütçesinden hareketle de tahmini yapılabilir. Öte yandan, lizimetre adı verilen maksimum 1 m çaplı, 1-2 m derinlikte içi toprakla dolu kaplarda istenen bitkileri yetiştirip yağışı, sızma kaybını (infiltrasyonu) ve kabın ağırlığındaki değişimi ölçerek standart su bütçesi yardımıyla gerçek evapotranspirasyon belirlenebilir.
20 Evapotranpirasyon Evapotranspirasyon Yıllık EPOT Tahmin Yöntemleri: Literatürde çeşitli yöntemler olmakla birlikte girdi olarak P: yıllık yağış yüksekliği (mm) ve T yıllık ortalama sıcaklık (Celcius) değişkenlerine ihtiyaç duyan Coutagne ve Turc ampirik formülleri ders kapsamında ele alınacaktır. Coutagne Turc EPOT P P T EPOT 0.9 P P 3 (300 25T 0.05 T ) 2 EPOT : mm / yıl
21 Evapotranpirasyon Evapotranspirasyon ÖRNEK-3: Yıllık ortalama sıcaklığı 12 C, yıllık yağış yüksekliği 530 mm/yıl olan bir havzanın yıllık potansiyel evapotranspirasyon kayıplarını Coutagne ve Turc formülleriyle tahmin ediniz. Coutagne EPOT P P * / T mm y Turc EPOT (300 25* *12 ) mm / y
22 Evapotranpirasyon Evapotranspirasyon Aylık EPOT Tahmin Yöntemleri: Literatürde çeşitli yöntemler olmakla birlikte ders kapsamında Thornthwaite ve Blaney-Criddle ampirik formülleri üzerinden uygulamalar yapılacaktır. Günlük EPOT ise Penman yöntemi ile hesaplanabilmektedir. Thornthwaite yöntemi: Burada T aylık ortalama sıcaklığı ( o C), I i ilgili yıla ait i.ayın sıcaklık indeksini, J o yıla ait sıcaklık indeksini, K ise istasyonların bulunduğu enlemlere göre elde edilen düzeltme katsayısını ifade etmektedir. ( mm / ay) KAYNAK: Acatay, 1996
23 Evapotranpirasyon Evapotranspirasyon ÖRNEK-4: 40 Kuzey enleminde bulunan bir istasyonda 1960 yılının Ocak- Aralık dönemi aylık ortalama sıcaklık değerleri verilmiştir. Aylık EPOT değerlerini hesaplayınız. Yıl Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Çözüm: Aylık ortalama sıcaklık ( O C) K değerleri enlem Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık I i Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık J C PET (mm) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Bkz. EPOT by Thornthwaite.xlsm makrosu
24 Evapotranspirasyon Blaney-Criddle yöntemi: Bu yöntem aynı zamanda bitki su tüketimi hesabında da kullanılmaktadır. BİTKİ SU TÜKETİMLERİNİN HESABI Aylık ortalama sıcaklık ( o C) Aylık toplam yağış (mm) Efektif yağış (mm) BLANEY-CRIDDLE YÖNTEMİ Us =Bitki su tüketimi(mm) Qsulama = U s x sulama alanı / randıman
25 Evapotranspirasyon Arazi deneyleri sonucu geliştirilmiş ampirik bir yöntem olan Blaney- Criddle yönteminde bitki su tüketimi U, mm/ay cinsinden U( mm / ay) f k bağıntısı ile hesaplanır. Burada, f aylık su kullanma kapasitesi faktörü, k ise aylık su kullanma kapasitesidir (Öziş, 1983). f (1.8 T 32) p /100 T : derece cinsinden aylık ortalama sıcaklık p : aylık ortalama gündüz saatlerinin yıllık ortalama gündüz saatlerine oranıdır k( mm / ay) k k 25.4 c t
26 Evapotranspirasyon k( mm / ay) k k 25.4 c t denkleminde k t : İklim faktörüdür. k c : Büyüme safhası faktörü dür. kt (1.8 T 32) denkleminden hesaplanır. Bitkinin ekim alanına verilmesi gereken sulama suyu U s (mm/ay) ise, bitki suyu ihtiyacı olan U değerinden etkili (efektif) yağış miktarının (R e ) çıkarılmasıyla elde edilir. U ( mm / ay) U R s Etkili yağış: yağışın yüzeysel akış, derine sızma ve buharlaşma yoluyla kaybolan kısmı dışındaki, toprak tarafından tutulan ve bitkiye faydalı olan kısmıdır (Bayazıt, 2003). e
27 Evapotranspirasyon Aydaki Gündüz Saatlerinin Yıllık Gündüz Saatlerine Oranı (p) aylık ortalama gündüz saatlerinin yıllık ortalama gündüz saatlerine oranı (p) enlem derecesi AYLAR ocak şubat mart nisan mayıs haziran temmuz ağustos eylül ekim kasım aralık Kaynak: Acatay, T. Sulama Mühendisliği 1996
28 Evapotranspirasyon Bitki türlerine göre kc katsayıları (Acatay, 1996) AYLAR BİTKİ CİNSİ MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM Hububat Haşhaş Şeker Pancarı Yonca Meyve Pamuk Bağ Mısır Susam Patates Yer Fıstığı Ayçiçeği Narenciye Zeytin Anason Sebze Hayvan Yemi Bostan
29 Evapotranspirasyon Efektif (Etkili) Yağış Hesaplama Tablosu P = Ölçülen Yağış (mm) Re= Efektif Yağış (mm) 0-25 mm ise Re = P mm ise Re = 25 + (P-25) * mm ise Re = 67 + (P-75) * mm ise Re = 84 + (P-100) * mm ise Re = 96 + (P-125) * mm ise Re = (P-150) * mm den fazla ise Re = 104 mm alınacak
30 Evapotranspirasyon SULAMA RANDIMANI Randıman: Mevcut bir kaynaktan yararlanma oranı Randıman = Çıktı Girdi a) Su iletim / dağıtım kanallarında olan kayıplar -Sızma kaybı -Buharlaşma kaybı W f Kanal E i W r Tarla b) Tarlada olan kayıplar -Derine sızma (D f ) -Yüzey akış (R f ) W s R f W t D f E ç E i : İletim randımanı E ç : Çiftlik randımanı W r : Kaynaktan alınan su W f : Araziye ulaşan su W s : Kök bölgesinde depolanan su W t : Bitkinin tükettiği su
31 Evapotranspirasyon Çiftlik randımanları, E ç (%): Yüzey sulamada: % Yağmurlamada: % Damla sulamada: % gelecekte yüzey sulamadan vazgeçileceği, damlama ile yağmurlama yöntemlerinin esas alınacağı varsayılabilir. Kanal Cinsi Toprak kanal Beton kanal Kanalet ve beton kanal birlikte Kanalet Basınçlı boru hattı Su İletim Randımanı, E i (%) ~100
32 ÖRNEK 5: Salihli Sulama Birliği örneğinde 1995 yılında 38,5 Kuzey enleminde, Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 27.2 o C, yağışı 3 mm/ay olan 1884 ha lık bir tarım alanında pamuk ziraatı için gerekli sulama suyu ihtiyaç debisini hesaplayınız. enlem derecesi Aydaki Gündüz Saatlerinin Yıllık Gündüz Saatlerine Oranı (p) AYLAR ocak şubat mart nisan mayıs haziran temmuz ağustos eylül ekim kasım aralık K enlemi 6.68 için 6.68 p İnterpolasyonla okuma ( ) 6.50 / (1.8* ) *10.13/ Aylık su kullanma kapasitesi faktörü k f T p İklim faktörü t Evapotranspirasyon *(1.8 T32) *(1.8* )
33 Evapotranspirasyon Bitki türlerine göre kc katsayıları tablosundan kc=0.95 okunur
34 Evapotranspirasyon 1995 in Temmuz ayında pamuk için toplam su kullanma kapasitesi: k( mm / ay) k k *1.087* mm c t 1995 in Temmuz ayında pamuk için mm cinsinden su tüketimi: U( mm / ay) f k 8.201* mm P = Ölçülen Yağış (mm) Re= Efektif Yağış (mm) 0-25 mm ise Re = P mm ise Re = 25 + (P-25) * mm ise Re = 67 + (P-75) * mm ise Re = 84 + (P-100) * mm ise Re = 96 + (P-125) * mm ise Re = (P-150) * mm den fazla ise Re = 104 mm alınacak Bitkinin ekim alanına verilmesi gereken mm cinsinden sulama suyu: U ( mm / ay) U R mm s lt/s cinsinden sulama suyu ihtiyacı: Qs e 0 P 3mm 25mm Re 3mm 3 4 ( *10 )*(10 *1884) /(31*86400) * / lt s
35 Evapotranspirasyon Penman vb. yöntemler ile günlük EPOT hesabı CROPWAT programı ile yapılabilmektedir.
36 Dolaysız Akış Dolaysız Akış Evapotranspirasyon Gerçek Evapotranspirasyon (Ea) Hesabı: Bir bölgedeki aylık Ea, yağış (P), akım (Q) ve EPOT bilinmesi durumunda zemin nemi ve yeraltısuyu biriktirme sistemine su bütçesi uygulayarak kavramsal olarak tahmin edilebilir. Aşağıda örnek bir su bütçesi modeli görülmektedir. Yağış Yağış Yağış P t t P t Evapotranspirasyon Evapotranspirasyon E a,t =E E ET ET ET pot,t ET ET = Өe ET ΩT a,t =E pot,t = Өe ΩT a a pot pot E a,t =Ea pot,t = pot Өe ΩT S t > S0 t > 0 E a = ES a a t-1 = + S t-1 t-1 Inf + Inf Inf S t < S0 t < 0 Inf Inf t =(1-α)P Inf t =(1-α)P t =(1-α)P t t t S t t S t Yüzeyaltı Yüzeyaltı Yüzeyaltı Depolaması Depolaması Depolaması Q s,t =αp Q s,t =αp t s,t =αp t S t > S t > S max t S max max SSW SSW SSW t = S t = t - S t - S max S max max Per=(1-β) SSW Per=(1-β) Per=(1-β) SSW t SSW t S Gw,t S Gw,t Gw,t Yeraltı suyu Yeraltı Yeraltı Depolaması suyu suyu Depolaması Depolaması Q m,t Q m,t m,t Akarsu akışı Akarsu akışı KAYNAK: Fıstıkoğlu, O., Okkan, U Tahtalı havzası için aylık su bütçesi modeli. VI. Ulusal Hidroloji Kongresi, Denizli,
UYGULAMALAR BUHARLAŞMA ve TERLEME
UYGULAMALAR BUHARLAŞMA ve TERLEME SU DENGESİ YÖNTEMİYLE BUHARLAŞMA HESABI Ortalama yüzey alanı 00 km olan bir göl üzerindeki yıllık yağış miktarının 70 cm, göle giren akarsuların yıllık ortalama debisinin
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıBÖLÜM 3 BUHARLAŞMA. Bu kayıpların belirlenmesi özellikle kurak mevsimlerde hidrolojik bakımdan büyük önem taşır.
BÖLÜM 3 BUHARLAŞMA 3.1. Giriş Atmosferden yeryüzüne düşen yağışın önemli bir kısmı tutma, buharlaşma ve terleme yoluyla, akış haline geçmeden atmosfere geri döner. Bu kayıpların belirlenmesi özellikle
DetaylıBUHARLAŞMA. Atmosferden yeryüzüne düşen yağışın önemli bir kısmı tutma, buharlaşma ve terleme yoluyla, akış haline geçmeden atmosfere geri döner.
BUHARLAŞMA Atmosferden yeryüzüne düşen yağışın önemli bir kısmı tutma, buharlaşma ve terleme yoluyla, akış haline geçmeden atmosfere geri döner. BUHARLAŞMANIN MEKANİZMASI Suyun sıvı halden gaz (su buharı)
DetaylıHİDROLOJİ DERS NOTLARI
Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü umutokkan@balikesir.edu.tr HİDROLOJİ DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Umut OKKAN Hidrolik Anabilim Dalı Ders Kapsamında Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar Balıkesir
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 2.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme
DetaylıBuharlaşma BUHARLAŞMA 3/28/2017
Buharlaşma BUHARLAŞMA 1. SU YÜZEYİNDEN BUHARLAŞMA Su Yüzeyinden Buharlaşmanın Mekanizması Buharlaşmaya Etki Eden Faktörler Su Mühendisliği Açısından Önemi Ölçülmesi Hesabı (deterministik ve ampirik bağıntılar)
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
Detaylı2015-2016 Bahar. Hidroloji. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1.
Hidroloji Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi naat Mühendislii Bölümü 1 2 Hidroloji
DetaylıBİTKİ SU TÜKETİMİ 1. Bitkinin Su İhtiyacı
BİTKİ SU TÜKETİMİ 1. Bitkinin Su İhtiyacı Bitki, yapraklarından sürekli su kaybeder; bünyesindeki su oranını belirli seviyede tutabilmesi için kaybettiği kadar suyu kökleri vasıtasıyıla topraktan almak
DetaylıHİDROLOJİ DERS NOTLARI
Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü umutokkan@balikesir.edu.tr HİDROLOJİ DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Umut OKKAN Hidrolik Anabilim Dalı Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Bölüm
Detaylı2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi
2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik
DetaylıHİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü)
HAVZA SÜREÇLERİ HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) Yer kürenin atmosfer, kara ve su olmak üzere üç ayrı bölümünde su, gaz durumdan sıvı veya katı duruma ya da katı veya sıvı durumdan gaz durumuna dönüşerek
DetaylıMETEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem
METEOROLOJİ VI. Hafta: Nem NEM Havada bulunan su buharı nem olarak tanımlanır. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme
DetaylıYAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ
YAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) Yer kürenin atmosfer, kara ve su olmak üzere üç ayrı bölümünde su, gaz durumdan sıvı veya katı duruma ya da katı veya sıvı durumdan gaz durumuna dönüşerek
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Akış ve süzülme. 3.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 3.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Akış ve süzülme Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme ve
DetaylıHidroloji Disiplinlerarası Bir Bilimdir
HİDROLOJİ KAPSAM Hidrolojik Çevrim ve Elemanları Hidrolojik Değişkenlerin Ölçülmesi ve Analizi Yağış Buharlaşma Terleme Sızma Analizleri Akım Ölçümleri ve Verilerin Analizi Yüzeysel Akış Yağış-Akış İlişkisi
DetaylıBÖLÜM-1 HİDROLOJİNİN TANIMI VE ÖNEMİ
BÖLÜM-1 HİDROLOJİNİN TANIMI VE ÖNEMİ 1.1 GİRİŞ Hidrolojinin kelime anlamı su bilimi olup böyle bir bilime ihtiyaç duyulması suyun doğadaki bütün canlıların yaşamını devam ettirebilmesi için gereken çok
DetaylıPERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK
PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK Toprak yüzüne gelmiş olan suyun, toprak içine girme olayına ve hareketine denir. Ölçü birimi mm-yağış tır. Doygunluk tabakası. Toprağın yüzündeki
DetaylıSU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU
SU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU DERS HAKKINDA GENEL BİLGİLER Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Kavramsal su mühendisliği, Prof.Dr. A.Melih Yanmaz, Prof. Dr. Nurunnisa
DetaylıHİDROLOJİ Doç.Dr.Emrah DOĞAN
HİDROLOJİ Doç.Dr.Emrah DOĞAN 1-1 YARDIMCI DERS KİTAPLARI VE KAYNAKLAR Kitap Adı Yazarı Yayınevi ve Yılı 1 Hidroloji Mehmetçik Bayazıt İTÜ Matbaası, 1995 2 Hidroloji Uygulamaları Mehmetçik Bayazıt Zekai
DetaylıSULAMA-TEMEL KONULAR
Bitki Su Tüketimi ET Kc ETo SULAMA-TEMEL KONULAR (SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI DERSİ İÇİN) PROF. DR. SÜLEYMAN KODAL, PROF. DR. Y. ERSOY YILDIRIM ETc = KcxETo : bitki su tüketimi, mm : bitki katsayısı
DetaylıSU YAPILARI. Sulama ve Kurutma. 9.Hafta. Prof.Dr. N.Nur ÖZYURT
SU YAPILARI 9.Hafta Sulama ve Kurutma Prof.Dr. N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Sulama ve Kurutma Nedir? Bitkilerin gelişmesi için gerekli olan fakat doğal yollarla karşılanamayan suyun zamanında,
DetaylıTablo 4.2 Saat Yağış yüksekliği (mm)
Soru-) 97 yılının ayları boyunca Dicle Barajı havzasında hesaplanan potansiyel evapotranspirasyon miktarları ve ölçülen aylık yağış yükseklikleri Tablo. de verilmiştir. Zeminin tutabileceği maksimum nemin
DetaylıAkifer Özellikleri
Akifer Özellikleri Doygun olmayan bölge Doygun bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava
DetaylıSuyun sıvı halinden gaz veya buhar haline dönüşmesi sürecidir ve suyun sıvı halinden gaz veya buhar olarak atmosfere iletilmesinin başlıca yoludur.
Buharlaşma Suyun sıvı halinden gaz veya buhar haline dönüşmesi sürecidir ve suyun sıvı halinden gaz veya buhar olarak atmosfere iletilmesinin başlıca yoludur. Atmosferdeki nemin yaklaşık % 90 nı okyanuslar,
DetaylıYüzeysel Akış. Giriş 21.04.2012
Yüzeysel Akış Giriş Bir akarsu kesitinde belirli bir zaman dilimi içerisinde geçen su parçacıklarının hareket doğrultusunda birçok kesitten geçerek, yol alarak ilerlemesi ve bir noktaya ulaşması süresince
DetaylıÇAKÜ Orman Fakültesi, Havza Yönetimi ABD 1
UYMANIZ GEREKEN ZORUNLULUKLAR HİDROLOJİ DR. SEMİH EDİŞ UYMANIZ GEREKEN ZORUNLULUKLAR NEDEN BU DERSTEYİZ? Orman Mühendisi adayı olarak çevre konusunda bilgi sahibi olmak Merak etmek Mezun olmak için gerekli
DetaylıGAP KAPSAMINDAKĐ ĐLLERĐN SU BĐLANÇOSU
GAP KAPSAMINDAKĐ ĐLLERĐN SU BĐLANÇOSU M. Đrfan YEŞĐLNACAR Harran Üniv. Müh. Fak. Đnşaat Müh. Böl. Ş. Urfa Reşit GERGER Harran Üniv. Müh. Fak. Đnşaat Müh. Böl. Ş. Urfa Mustafa S. YAZGAN Đ.T.Ü. Đnş. Fak.
DetaylıSIZMA SIZMA. Yağışın bir kısmının yerçekimi, Kapiler ve moleküler gerilmeler etkisi ile zemine süzülmesi sızma (infiltrasyon) olarak adlandırılır
SIZMA SIZMA Yağışın bir kısmının yerçekimi, Kapiler ve moleküler gerilmeler etkisi ile zemine süzülmesi sızma (infiltrasyon) olarak adlandırılır Yüzeysel akış miktarı kaybına neden olur. Zemin nemini artırır.
Detaylı508 HİDROLOJİ ÖDEV #1
508 HİDROLOJİ ÖDEV #1 Teslim tarihi: 30 Mart 2009 16:30 1. Yüzey alanı 40 km 2 olan bir gölde Haziran ayında göle giren akarsuyun ortalama debisi 0.56 m 3 /s, gölden çıkan suyun ortalama debisi 0.48 m
DetaylıMETEOROLOJİ. III. Hafta: Sıcaklık
METEOROLOJİ III Hafta: Sıcaklık SICAKLIK Doğada 2 tip denge var 1 Enerji ve sıcaklık dengesi (Gelen enerji = Giden enerji) 2 Su dengesi (Hidrolojik döngü) Cisimlerin molekülleri titreşir, ancak 273 o C
DetaylıMETEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı
METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu
DetaylıSuyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su
Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su döngüsü denir. Su döngüsünü harekete geçiren güneş, okyanuslardaki
DetaylıBüyüklüklerine Göre Zemin Malzemeleri
SIZMA Sızma (infiltrasyon) yerçekimi ve kapiler kuvvetlerin etkisiyle olur. Sızan su önce zemin nemini arttırır ve yüzeyaltı akışını oluşturur. Geriye kalan (yüzeyaltı akışına katılmayan) su ise perkolasyon
DetaylıREASSESSMENT OF EXISTING IRRIGATION PROJECTS WITH FAO CRITERIA: TAVAS PLAIN EXAMPLE A. C. KOÇ * & Ü. GÜNER **
REASSESSMENT OF EXISTING IRRIGATION PROJECTS WITH FAO CRITERIA: TAVAS PLAIN EXAMPLE A. C. KOÇ * & Ü. GÜNER ** * Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Denizli a_c_koc@pamukkale.edu.tr
DetaylıSU HALDEN HALE G İ RER
SU HALDEN HALE GİRER Doğada Su Döngüsü Enerji Kaynağı Güneş Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine
DetaylıYüzeysel Akış. Havza Özelliklerinin Yüzeysel Akış Üzerindeki Etkileri
Oluşumu Yeryüzünde belli bir alan üzerine düşen yağışın, sızma ve evapotranspirasyon kayıpları dışında kalan kısmı yüzeysel akışı meydana getirir. Dere, çay, ırmak, nehir gibi su yollarıyla akışa geçen
DetaylıDers Kitabı. Doç. Dr. İrfan Yolcubal Kocaeli Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü htpp:/jeoloji.kocaeli.edu.tr/
HİDROLOJİ Doç. Dr. İrfan Yolcubal Kocaeli Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü htpp:/jeoloji.kocaeli.edu.tr/ Ders Kitabı Hidroloji Mehmetçik Bayazıt Birsen Yayınevi 224 sayfa, 3. Baskı, 2004 Yardımcı
DetaylıYAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA
YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:
DetaylıGAZLAR GAZ KARIŞIMLARI
DALTON KISMİ BASINÇLAR YASASI Aynı Kaplarda Gazların Karıştırılması Birbiri ile tepkimeye girmeyen gaz karışımlarının davranışı genellikle ilgi çekicidir. Böyle bir karışımdaki bir bileşenin basıncı, aynı
DetaylıTranspirasyonun fiziksel yönü evaporasyona benzer ve aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir:
Transpirasyon Transpirasyon Bitkilerin çeşitli dokularından atmosfere buhar halinde su verilmesi olayına transpirasyon denmektedir. Hava, nemli ve kurak oluşuna göre değişen belli bir su buharı emme gücüne
DetaylıFatih TOSUNOĞLU Hidroloji Hidroloji Ders Notları Hidrolojik Analiz ve Tasarım Ders Notları
Fatih TOSUNOĞLU Hidroloji, Prof. Dr. Mehmetcik Bayazıt, Birsen Yayınevi, İstanbul Hidroloji Ders Notları, Prof. Dr. Ercan Kahya,İTÜ, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Müh. Böl. Hidrolojik Analiz ve Tasarım
DetaylıTARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü
TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı
DetaylıKaradeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi
Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Hayreddin BACANLI Araştırma Dairesi Başkanı 1/44 İçindekiler Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi. Gayesi. Model Genel Yapısı.
DetaylıProf. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu
HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması
DetaylıİKLİM ELEMANLARI SICAKLIK
İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,
DetaylıSu, yaşam kaynağıdır. Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluşturur.yeryüzündeki su miktarının yaklaşık % 5 i tatlı sulardır.
DOĞADA SU DÖNGÜSÜ Yaşama birliklerinde ve onun büyütülmüşü olan tabiatta canlılığın aksamadan devam edebilmesi için bazı önemli maddelerin kullanılan kadar da üretilmesi gerekmektedir.doğada ekolojik önemi
DetaylıOREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ
OREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ Enerji analizi termodinamiğin birinci kanununu, ekserji analizi ise termodinamiğin ikinci kanununu kullanarak enerjinin maksimum
DetaylıBahar. Su Yapıları II Hava Payı. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1
Su Yapıları II Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1 Hava
DetaylıGAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları
GAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları GİRİŞ Sulamanın amacı kültür bitkilerinin ihtiyacı olan suyun, normal yağışlarla karşılanmadığı hallerde insan eliyle toprağa verilmesidir. Tarımsal
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402
DetaylıHidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu
Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu Ormanların yağışlardan yararlanmayı artırma, su ekonomisini düzenleme ve sürekliliğini sağlama, su taşkınlarını önleme, dere, nehir, bent, baraj, su kanalı ve benzeri
DetaylıTürkiye nin Yüzey Suyu Kaynakları (Nehirler, Göller, Barajlar) Usul (2008)
Türkiye nin Yüzey Suyu Kaynakları (Nehirler, Göller, Barajlar) Türkiye Su Havzaları geodata.ormansu.gov.tr Türkiye havzaları Yıllık ortalama akış Ortalama yıllık verim Yağış alanı Nehir Havzası Adı (km²)
DetaylıTarım Konferansı 25 Nisan 2011 Hassa_HATAY
Bağ Sulaması Tarım Konferansı 25 Nisan 2011 Hassa_HATAY Prof. Dr. Sermet ÖNDER Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü (Biyosistem Mühendisliği Bölümü) sermetonder01@gmail.com
DetaylıEntegre Su Havzaları Yönetimi
2018 Entegre Su Havzaları Yönetimi RAPOR NO: 13 Yazan 1 Hydropolitics Academy 19.5.2018 H. Yaşar Kutoğlu Meteoroloji Y. Müh. Mühendislik Hidrolojisi M.Sc., DIC SPD Hidropolitik Akademi Merkezi Bu yayının
DetaylıİÇİNDEKİLER 1 AMAÇ... 3. 3.1 Su Temini ( Su Potansiyeli )... 3 3.1.1 Barajlarda Su Temini... 3. 3.2 Göletlerde Su Temini... 3
İÇİNDEKİLER 1 AMAÇ... 3 2 KAPSAM... 3 3 ÇALIŞMA KONULARI... 3 3.1 Su Temini ( Su Potansiyeli )... 3 3.1.1 Barajlarda Su Temini... 3 3.2 Göletlerde Su Temini... 3 3.3 Regülatörlerde Su Temini... 3 3.3.1
DetaylıBÖLÜM-3 BUHARLAŞMA (EVAPORATION)
BÖLÜM-3 BUHARLAŞMA (EVAPORATION) 3.1 BUHARLAŞMANIN MEKANİZMASI Suyun sıvı halden gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Yağışın % 90 ı buharlaşma ile atmosfere geri döner. Hava ile su arasındaki moleküller
DetaylıTÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :
TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.
DetaylıTARIM YILI KURAKLIK ANALİZİ VE BUĞDAYIN VERİM TAHMİNİ
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TARIM YILI KURAKLIK ANALİZİ VE BUĞDAYIN VERİM TAHMİNİ Dr. Osman ŞİMŞEK ANTALYA 7-10 MART 2013 TARIM YILI KURAKLIK ANALİZİ Tarım atmosfer şartlarında çalışan bir fabrikadır.
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)
12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu
Detaylı11. BÖLÜM: TOPRAK SUYU
11. BÖLÜM: TOPRAK SUYU Bitki gelişimi için gerekli olan besin maddelerinin açığa çıkmasını sağlar Besin maddelerini bitki köküne taşır Bitki hücrelerinin temel yapı maddesidir Fotosentez için gereklidir
DetaylıBİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014
BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER 26 ŞUBAT 2014 1 19.02.2014 TANIŞMA, DERSLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, DERSTEN BEKLENTİLER 2 26.02.2014 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 3 05.03.2014 DOĞAL
DetaylıProf. Dr. Berna KENDİRLİ
Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Genel olarak havalandırma, yapı içerisindeki kullanılmış havanın doğal veya yapay olarak yapı dışındaki temiz havayla yer değiştirmesidir. Sera içinde ortam sıcaklığının aşırı
DetaylıSULAMA» ŞANLIURFA 19-23 OCAK 2015
T.C. Kalkınma Bakanlığı Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı SULAMA» ŞANLIURFA 19-23 OCAK 2015 EĞITIMIN KAPSAMı TANIŞMA / 19 OCAK TEMEL SULAMA KAVRAMLARI/19 OCAK DAMLA SULAMA PROJELENDİRME
DetaylıTARIMSAL YAPILAR VE SULAMA
TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA 5. YARIYIL KOD DERSLER İş Yükü AKTS K (saat) 0624501 Hidroloji 150 5 3 0624503 Sulama 150 5 3 0624508 Mesleki uygulama 90 3 2 0624509 Sulama Suyu Kalitesi 90 3 3 Seçmeli Ders
DetaylıHava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Meteoroloji Meteoroloji, içinde yaşadığımız atmosfer tabakasının
DetaylıTablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3
Dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu suyun % 97'si denizlerde ve okyanuslardaki tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan yalnızca % 2'si tatlı su kaynağı olup çeşitli amaçlar için kullanılabilir
DetaylıGazların sıcaklık,basınç ve enerji gibi makro özelliklerini molekül kütlesi, hızı ve sayısı gibi mikroskopik özelliklerine bağlar.
KİNETİK GAZ KURAMI Gazların sıcaklık,basınç ve enerji gibi makro özelliklerini molekül kütlesi, hızı ve sayısı gibi mikroskopik özelliklerine bağlar. Varsayımları * Gazlar bulundukları kaba göre ve aralarındaki
DetaylıSU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji
SU HALDEN HALE GİRER SU DÖNGÜSÜ Güneş, yeryüzündeki karaları ve suları ısıtır. Havayı ise yeterince ısıtamaz. Havanın bir kısmı dolaylı yoldan ısınır. Karalar ve suların ısınması sırasında bunlarla temas
DetaylıÇay ın Verimine Saturasyon Açığının Etkisi Üzerine Çalışmalar Md.Jasim Uddin 1, Md.Rafiqul Hoque 2, Mainuddin Ahmed 3, J.K. Saha 4
Çay ın Verimine Saturasyon Açığının Etkisi Üzerine Çalışmalar Md.Jasim Uddin 1, Md.Rafiqul Hoque 2, Mainuddin Ahmed 3, J.K. Saha 4 Pakistan Meteoroloji Bülteni. Sayı:2, Yayın:4, Kasım, 2005 Özet 2003 yılı
DetaylıZemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN
Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini
DetaylıBölüm 4 BİNALARDA ISITMA SİSTEMİ PROJELENDİRİLMESİNE ESAS ISI GEREKSİNİMİ HESABI (TS 2164)
ME401- Isıtma ve Havalandırma Bahar, 2017 Bölüm 4 BİNALARDA ISITMA SİSTEMİ PROJELENDİRİLMESİNE ESAS ISI GEREKSİNİMİ HESABI (TS 2164) Ceyhun Yılmaz Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine
DetaylıSu, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı,
GELECEĞİN SORUNLARI SU Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı, ekonomik kalkınma, enerji üretimi,
DetaylıDers Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite
Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin
DetaylıATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI
ATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI SEMA TOPÇU* 1. GİRİŞ Dünya üzerindeki büyük su kütlelerinden meydana gelen buharlaşma ve canlıların terleme olayı atmosferdeki subuharının
DetaylıSORULAR VE ÇÖZÜMLER. Adı- Soyadı : Fakülte No :
Adı- Soyadı : Fakülte No : Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Güz Yarıyılı 00391-Termodinamik Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru ve Çözümleri 06.01.2015 Soru (puan) 1 (15) 2 (15) 3 (15) 4 (20)
DetaylıEĞİTİM NOTLARI 16 BASINÇLI HAVA HATLARI BASINÇLI HAVA HATLARI
Basınçlı hava, endüstriyel tesislerde yaygın bir şekilde kullanılan bir enerji türüdür. Basınçlı hava, dış ortamdan alınan havanın bir kompresörde belli bir oranda sıkıştırılmasıyla elde edilir. Serbest
Detaylı1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz.
Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, 2. Ara Sınavı Soruları 10.12.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20) 5 (20)
DetaylıAyla YENİKALE Ziraat Yüksek Mühendisi ayenikale@gapteyap.org
Ayla YENİKALE Ziraat Yüksek Mühendisi ayenikale@gapteyap.org Bitki su tüketimi; Toprak yüzeyinden olan buharlaşma (evaporasyon) Bitki yapraklarından olan terleme (transpirasyon) toplamıdır BİTKİ SU TÜKETİMİNİ
DetaylıAKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ
8 AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 2 2.1 BİR NOKTADAKİ BASINÇ Sıvı içindeki bir noktaya bütün yönlerden benzer basınç uygulanır. Şekil 2.1 deki gibi bir sıvı parçacığını göz önüne alın. Anlaşıldığı
DetaylıIğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi
Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır ili Türkiye nin en kurak ili olup yıllık yağış miktarı 250 mm civarındadır (Meteoroloji kayıtları). Yağan yağış ya da
DetaylıIĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU
Rapor No. :1 Tarihi: 04/12/2012 IĞDIR ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ İZLEME RAPORU Projenin Adı: Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır İli Aralık İlçesinde
DetaylıKARIK SULAMA SABİT DEBİLİ AÇIK KARIK
KARIK SULAMA SABİT DEBİLİ AÇIK KARIK VERİLENLER Su kaynağı debisi (Q) : 80 L/s Bitki cinsi: Mısır Bitki sıra aralığı: 70 cm Uygulanacak net sulama suyu miktarı (d n ): 84,2 mm Bitki su tüketimi: 6 mm/gün
DetaylıMADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI
SU HALDEN HALE GİRER Su 3 halde bulunur: Katı, sıvı ve gaz. * Gaz halindeki bir maddenin sıvı hale geçmesine YOĞUŞMA denir. * Kar kışın yağar. Yağmur ise daha çok ilkbahar mevsiminde yağar. * Yeryüzündeki
DetaylıISI NEDİR? Isı bir enerji çeşidi olduğu için enerji birimleriyle ölçülür. HÜSEYİN DEMİRBAŞ
ISI NEDİR? Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları hareket (kinetik) enerjilerinin toplamına ısı denir. Isı bir enerji türüdür ve ısı enerjisi kalorimetre kabı ile ölçülür. Isı bir enerji çeşidi
DetaylıZeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Ekim :27 - Son Güncelleme Cumartesi, 09 Ekim :53
Yazı İçerik Sıcaklık Nedir? Sıcaklığın Özellikleri Sıcaklığın Ölçülmesi Sıcaklık Değişimi Sıcaklık Birimleri Mutlak Sıcaklık Sıcaklık ve ısı Sıcaklık ıskalası Sıcaklık ölçülmesi Yeryüzünün Farklı Isınması
DetaylıMETEOROLOJİ SICAKLIK. Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi
METEOROLOJİ SICAKLIK İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü Sıcaklık havacılıkta büyük bir öneme sahiptir çünkü pek çok hava aracının performans parametrelerinin hesaplanmasına
Detaylı8. Mevsimler ve İklimler
Fen Bilimleri 8. Mevsimler ve İklimler Adı ve Soyadı: Sınıf ve No: 1. Arda defterine hava olaylarının etkileyen etmenleri daha iyi anlamak için aşağıdaki şekli çizmiştir. 3. Melih Ocak ayında Brezilya
DetaylıİNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET Bu çalışmada, Celal Bayar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin
DetaylıSu ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması. Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
Su ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Kapsam Ayak izi kavramı Türkiye de su yönetimi Sanal su Su ayak izi ve turizm Karbon ayak
DetaylıTARIMSAL DRENAJ HAVZALARINDA SU BÜTÇESİ HESABI: SEYHAN ALT HAVZASI ÖRNEĞİ
TARIMSAL DRENAJ HAVZALARINDA SU BÜTÇESİ HESABI: SEYHAN ALT HAVZASI ÖRNEĞİ Mahmut ÇETİN Ç. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Adana E-Mail: mcet64@cu.edu.tr T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ
DetaylıSANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA DENGELENMESİ. üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M
DEÜ HASTANESİ KLİMA SANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA SİSTEMLERİNİN N ISIL VE HİDROLİK DENGELENMESİ Burak Kurşun un / Doç.Dr.Serhan KüçüK üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M BölümüB GİRİŞ Değişen
DetaylıDamla sulama yöntemi
Damla sulama yöntemi Damla sulama yönteminin üstünlükleri! Birim alan sulama suyu ihtiyacı az! Bitki su tüketimi düşük! Verim ve kalite yüksek! Etkin gübreleme! Tuzlu toprak ve tuzlu su koşullarında bitki
DetaylıSULAMA-TEMEL KONULAR
SULAMA-TEMEL KONULAR (SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI DERSİ İÇİN) 2. HAFTA Sulama Açısından Önemli Toprak Nemi Sabiteleri Sulama yönünden önemli toprak nemi sabiteleri tarla kapasitesi, solma noktası, doyma
DetaylıGÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM
GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY GÜNEŞ AÇILARI GİRİŞ Güneş ışınları ile dünya üzerindeki yüzeyler arasında belirli açılar vardır. Bu açılar hakkında bilgi edinilerek güneş enerjisinden en
DetaylıHavza. Yağış. Havza. sınırı. Havza. alanı. Akarsu ağı. Akış Havzanın çıkış noktası (havzanın mansabı) Çıkış akımı
Yağış Havza Havza sınırı Havza alanı Akarsu ağı Akış Havzanın çıkış noktası (havzanın mansabı) Çıkış akımı Havza ve alt havza Türkiye nin 25 (27?) Havzası - Meriç Havzası (01) - Müteferrik Marmara Suları
DetaylıİKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN SU KAYNAKLARINA ETKİSİ PROJESİ
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞKIN VE KURAKLIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN SU KAYNAKLARINA ETKİSİ PROJESİ Prof. Dr. Yurdanur ÜNAL 18 MART 2014 ANKARA
DetaylıNOT: Toplam 5 soru çözünüz, sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR VE ÇÖZÜMLER
Adı- Soyadı : Fakülte No : Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Güz Yarıyılı 00391-Termodinamik Dersi, Bütünleme Sınavı Soru ve Çözümleri 23.01.2015 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20)
Detaylı