DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: BASKI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 293 3. BASKI"

Gülistan Birkan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: BASKI

2 ÖNSÖZ Bu kitap, Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans eğitimi ders programında verilen Elektrik Makinaları derslerinin içeriği dikkate alınarak hazırlanmıştır. Kitapta kullanılan bilgilerin oluşturulduğu kaynak listesi ekte verilmiştir. Kaynak listesinde yer almayan ama hafızamda iz bırakan diğer yazarların eserleri ve ders aldığım hocalarımın eğitim notları kitabın oluşmasında önemli bir yere sahiptir. Hazırlanan kitapta AC makinaların analizine ağırlık verilmiş olup seçilen Türkçe kelimeler daha önce bu konularda Türkçe hazırlanmış kitaplar dikkate alınarak kullanılmıştır. Kitabın 3. baskısı içerisinde kullanılan şekillerin önemli bir kısmı Elektrik Makinaları Anabilim Dalında çalışan Dr. Tolga Sürgevil ve Yüksek Mühendis Cenk Cengiz tarafından titizlikle çizilmiştir, katkısından dolayı kendilerine teşekkür ederim. Kitap hazırlanırken geçen sürede destek ve anlayışlarını esirgemeyen eşim Hale, kızlarım Zeynep ve Ayşe ye sevgilerimi sunuyorum. Ders içeriğinin anlaşılmasında öğrenciler için yararlı bir kaynak oluşturacağını umar, başarılar dilerim. Prof. Dr. Eyüp AKPINAR

Kaynak listesinde yer almayan ama hafızamda iz bırakan diğer yazarların eserleri ve ders aldığım hocalarımın eğitim notları kitabın oluşmasında önemli bir yere sahiptir.

3 1 İçindekiler 1 MAGNETİK DEVRE VE TRANSFORMATORLER Magnetik Devre Mıknatıslama Karakteristiği Demir Kayıpları Histerezis Kayıplar Fuku-akım Kaybı Elektriksel Eşdeğer Devre Tek Faz İdeal Transformator İdeal Olmayan Tek Faz Transformator Birincil Sargıdan Gözüken Gerilim-Akım Eşitliği İkincil Sargıdan Gözüken Gerilim-Akım Eşitliği Transformator Modeli Ototransformator Faz Transformator Transformatorde Gerilim Regülasyonu Transformatorün Verimi Per-Unit Sistem Eşdeğer Devre Parametreleri Kısa Devre Testi Yüksüz Test Sorular: DOĞRU AKIM MAKİNALARI Endüvi Sargılarında Oluşan Gerilim Endüvi MMF Dalga Şekli Endüvi Etkisi Makinada Tork Oluşumu

........ 22 1.6.1 Birincil Sargıdan Gözüken Gerilim-Akım Eşitliği 23 1.6.2 İkincil Sargıdan Gözüken Gerilim-Akım Eşitliği 25 1.6.3 Transformator Modeli.............. 27 1.7 Ototransformator..................... 29 1.

4 2 İÇINDEKILER 2.3 Makinanın Eşdeğer Devresi Bağımsız Uyartımlı DC Makinalar Paralel Uyartımlı DC makinalar Seri Uyartımlı DC Makinalar Paralel ve Seri Uyartımlı (birleşik) DC Makinalar Sabit Mıknatıslı DC Makinalar Sorular: ALTERNATİF AKIM (AC) MAKİNALARINDA MMF ve EMF Alternatif Akım (AC) Makinalarında Endüvi Sargıları Yoğunlaştırılmış Sargılar Dağıtılmış Sargılar Endüvinin Oluşturduğu MMF Yoğunlaştırılmış Sargıların Oluşturduğu MMF Dağıtılmış Endüvi Sargılarının Oluşturduğu MMF Tek Tabaka Dağıtılmış Sargılar Tam Adım İki Tabakalı Sargılar Hava Aralığında Dönen Magnetik Alan Endüvi Sargılarında Oluşan Gerilim Yoğunlaştırılmış Sargılar Kesirli Adım Sargılar Dağıtılmış Endüvi Sargıları Akı Harmoniklerinin Gerilim Üzerindeki Etkisi Kesirli Sayıda Oluk Sayısı Sorular: ASENKRON MAKİNALAR Rotor Sargılarında Gerilim Oluşumu Asenkron Makinalarında Rotor MMF Asenkron Makinanın Eşdeğer Devresi Makina Anma Değerlerinin Belirlenmesi Makina Eşdeğer Parametrelerinin Hesaplanması Rotor Bağlama Testi Yüksüz Test Eşdeğer Devrenin Analizi

1 Alternatif Akım (AC) Makinalarında Endüvi Sargıları. 83 3.1.1 Yoğunlaştırılmış Sargılar............. 84 3.1.2 Dağıtılmış Sargılar................ 85 3.2 Endüvinin Oluşturduğu MMF.............. 89 3.

5 İÇINDEKILER Tork-Hız Karakteristiği Makinanın Yük Altında Çalıştırılması Makinanın Verimi Makinanın T-s Eğrisinin Kontrol Edilmesi Terminal Gerilimi ve Frekansın T-s Üzerinde Etkisi Rotor Terminallerine Direnç Bağlamak Çift Kafesli Rotor Asenkron Makinanın Geçici Durum Analizi Asenkron Makinanın abc/qd Modeli Asenkron Makinanın qd/abc Modeli Sorular: SİLİNDİRİK ROTOR SENKRON MAKİNALAR Makinade MMF Dağılımı Makinanin Eşdeğer Devresi Eşdeğer Devre Elemanlarının Hesaplanması Endüvi Sargı Direncinin Ölçümü Açık Devre Testi Kısa Devre Testi Sıfır Güç Faktörü Testi Endüvi Kaçak Akı Reaktansının Hesaplanması Doymamış Senkron Reaktans Doymuş Senkron Reaktans Senkron Empedans Metodu Senkron Reaktans Metodu Gerilim Regülasyonu Jeneratörün V t I a Karakteristiği Güç Faktörünün Bir Olduğu Durum Sıfır Güç Faktörü Endüktif Yük Sıfır Güç Faktör Kapasitif Yük Jeneratörün Şebekeye Bağlanması i) E f Sabit Tutularak, Jeneratörün Milinden Giren Gerçek Güç P Değerinin Değiştirilmesi ii) Jeneratörün Milinden Giren Gerçek Güç P Sabit Tutularak E f Değerinin Değiştirilmesi.. 208

7 Asenkron Makinanın Geçici Durum Analizi....... 152 4.7.1 Asenkron Makinanın abc/qd Modeli...... 153 4.7.2 Asenkron Makinanın qd/abc Modeli...... 155 4.8 Sorular:.

6 4 İÇINDEKILER 5.7 V-Karakteristiği Makinada Güç ve Yük Açısı Arasındaki İlişki Jeneratör Çıkış Gücü Jeneratörün Giriş Gücü Motor Giriş Gücü Motor Çıkış Gücü Sorular: ÇIKIK KUTUPLU SENKRON MAKİNALAR İki Bileşen Teorisi Jeneratörde Endüvi Sargılarında Oluşan Gerilim Makinanin Analizi Jeneratör Olarak Çalıştırılması Motor Olarak Çalıştırılması Güç-Yük Açısı Eşitliği ve Eğrisi Sorular:

1 İki Bileşen Teorisi..................... 230 6.2 Jeneratörde Endüvi Sargılarında Oluşan Gerilim.... 234 6.3 Makinanin Analizi.................... 237 6.3.1 Jeneratör Olarak Çalıştırılması.

Benzer belgeler

İÇİNDEKİLER CİLT I ELEKTROMANYETİK GEÇİT SÜREÇLERİ

İÇİNDEKİLER CİLT I ELEKTROMANYETİK GEÇİT SÜREÇLERİ Bölüm 1: ENERJİ SİSTEMLERİNDE KISA DEVRE OLAYLARI... 3 1.1. Kısa Devre Hesaplarında İzlenen Genel Yol... 5 1.2. Birime İndirgenmiş Genlikler Sistemi (