SOSYOLOJİ DERSİ 2.ÜNİTE TOPLUMSAL YAPI

Transkript

1 SOSYOLOJİ DERSİ 2.ÜNİTE TOPLUMSAL YAPI

2 YAPI TOPLUM KURUMLAR TOPLUMSAL GRUPLAR BİREYLER İLİŞKİLER

3 TOPLUMSAL YAPI VE UNSURLARI T E M E L KÖY K A METROPOL TOPLUMSAL YAPI KENTLEŞME V R A KENT M L A MİLLET R

4 TOPLUMSAL YAPI Toplumsal Yapı : Toplumu oluşturan başlıca öğeleri, bunların toplum içindeki yerlerini, aralarındaki ilişkileri ve böylece işleyişlerindeki düzenliklerini ifade eden kavramdır. Kısaca toplumsal yapı toplumu oluşturan aile, ekonomi, siyaset, kültür, eğitim, ahlak, hukuk ve din gibi kurum, birey, grup ve çeşitli öğelerden oluşan ve bunlar arasındaki ilişkileri ifade eden kavramdır.

5 TOPLUMSAL YAPI MADDİ UNSURLARI MANEVİ UNSURLARI Fiziksel Çevre Demografi (Toplum) Teknoloji Sanayi Mimarı Toplumsal Normlar(Kurallar) Toplumsal Değerler Statüler Roller (Gelenek-Görenek-Töre vb unsurlar)

6 DİKEY YAPI YATAY YAPI TOPLUMSAL YAPI Kültürel Yönü Fiziksel Yönü SOSYAL İLİŞKİ DOĞA SOSYAL OLAY SOSYAL STATÜ NÜFUS SOSYAL ROL SOSYAL PRESTİJ TEKNOLOJİ SOSYAL DEĞER SOSYAL NORM SOSYAL KONTROL SOSYAL KURUM SOSYAL GRUP

7 TOPLUMSAL YAPIYI OLUŞTURAN UNSURLAR Siyaset Kültür Ekonomi Toplumsal Gruplar Din Hukuk BİREY Toplumsal Kurumlar Eğitim Kuruluşlar Ekonomi Aile

8 TOPLUMSAL YAPININ ÖZELLİKLERİ Toplumsal yapı, çeşitli öğelerin rastgele bir araya geldiği bir yığın değil, kendisini oluşturan unsurların uyumlu, anlamlı ve örgütlü bütündür. Toplumsal yapıdaki öğelerden birindeki değişme ve gelişme, diğerini de etkiler. Toplumsal yapı incelenirken, kültürel (manevi) ve fiziki (maddi) yön birlikte dikkate alınır. Toplumsal yapıyı oluşturan öğeler ne kadar güçlü, birbirleriyle olan bağları ne kadar sağlam ise, toplumsal yapı da o ölçüde sağlam ve güçlü olur. Toplumsal yapı sürekli değişim halindedir(dinamiktir). Öğelerin değişim hızı farklıdır. Örneğin; din yavaş, ekonomi hızlı değişir. Toplumsal yapının içerik ve nitelikleri, toplumdan topluma değişir. Toplumsal yapılar zaman içinde kısmen veya tamamen değişime uğrar

9 TOPLUMSAL YERLEŞİM BİÇİMLERİ KÖY

10 KÖY KÖY : Ekonomisinin temeli tarım ve hayvancılığın oluşturduğu küçük gruptur. ÖZELLİKLERİ ʘ Nüfus hacmi ve yoğunluğu azdır ʘ Yaşam fiziksel çevrenin etkisi altındadır. (İklim, toprak, doğal güçler gibi) ʘ Geniş aileler görünür ʘ Genellikle köylerde farklı ırk, meslek, din, kültür ve eğitim grupları görülmez yani homojendir. ʘ Birincil gruplardır (yani yüz yüze ilişkiler vardır. ʘ İnsanlar üzerinde geleneğin, dinin etkisi fazladır. Geleneksel yapı söz konusudur. ʘ Biz duygusu fazladır. (yani dayanışma güçlüdür.) ʘ Cemaat tipi toplumsal gruplardır. ( Aynı zamanda birincil grup özellikleri görülür.) ʘ Toplumsal hareketlilik pek görülmez değişim az ve yavaştır.

11 KENT

12 KENT KENT : Toplumsal yaşamın mesleklere, iş bölümüne ve farklı kültür gruplarına göre organize edildiği kurumlaşmaların yoğun olduğu kalabalık yaşam birimleridir. ÖZELLİKLERİ ʘ Ekonominin temeli hizmet ve sanayi sektörüdür. ʘ İş bölümü fazladır. ( Memur, Mühendis, Tüccar, Temizlik Sektörü, Sanayi vb) ʘ Cemiyet tarzı gruplardır ve dayanışma tipi köylerden farklıdır. ʘ Toplumsal değişim ve hareketlilik hızlıdır. ʘ Geleneğin, göreneğin, dinin etkisi azdır. ʘ Kazanılmış statüler fazladır ʘ Olanaklar çok daha iyidir. (ulaşım, eğitim, sağlık vs gibi.) ʘ İkincil ilişkiler fazladır. ʘ Nüfus artışı doğumlar nedeniyle değil göçler nedeniyledir.

13 METROPOL---METROPOL----METROPOL---METROPOL Sanayileşmenin artmasıyla kentlerin tek merkezli olmaktan çıkıp çok merkezli büyük kentlerin ortaya çıkmasına metropol denir. ÖZELLİKLERİ Her merkez ayrı bir etkinlik alanıdır. Çeşitli iş alanlarında uzmanlaşmış merkezlerden oluşur. (Finans Merkezi, Sanayi Merkezi, Eğitim Merkezleri, Alışveriş Merkezleri gibi) Zenginlerin yerleşim yerleri daha dışta iken işçi grupları ve orta düzeydeki insanlar sanayi merkezleri civarında yerleşirler.

14 METROPOL

15 METROPOL

16 MİLLET

17 MİLLET

18 MİLLET MİLLET : Sınırları belli bir toprak parçası üzerinde geçmişte yaşamış, şimdi de bir arada yaşama inancı, isteği ve kararında bulunan aynı vatana aynı maddi, manevi değerlere sahip çıkan, aralarında dil, kültür, tarih, duygu ve düşünce birliği bulunan ortak bir tehlike karşısında birlikte tepki gösteren insanların oluşturduğu gruptur. Milleti Meydana Getiren Unsurlar Şunlardır: Tarih ve Ülkü Birliği -Yurt Birliği Kültür ve Dil Birliği Soy Birliği

19

20 KENTLEŞME: Özellikle kırsal kesimlerin (köylerin) zamanla kalabalıklaşması kentsel yaşam özellikleri taşımasına kentleşme denir. Aynı zamanda küçük kentlerinde değişen teknolojiye zamana bağlı olarak daha büyük kentlere dönüşmesi modernleşmesi de kentleşme içinde değerlendirilir.