Havza Ölçeğinde Sektörel Su Tahsis Planı Uygulaması

Transkript

1 Havza Ölçeğinde Sektörel Su Tahsis Planı Uygulaması Su Politikaları Derneği Hidropolitik Akademi Su Yönetiminde Değişim Etkinlikleri 6 Şubat 2016 Sunan: Hamza Özgüler Proje Teknik Koordinatörü ALFAR Proje

2 Kapsam SEKTÖREL SU TAHSİSİ ESASLARI VE ÖNEMİ SEYHAN HAVZASI SU KAYNAKLARI VE HAVZADAKİ SEKTÖRLER AMAÇ, KAPSAM VE METODOLOJİ AŞAMALAR, İŞ TAKVİMİ VE İŞ BÖLÜMÜ PROJE EKİBİ AKADEMİK ÇALIŞMA GRUBU BUGÜNE KADAR SAĞLANAN GELİŞMELER

3 Suyun verimli kullanılması esastır! Su kaynaklarına giderek artan ihtiyaç ve talep İyi kalitede ve yeterli miktarda suya erişimde zorluk su kaynaklarının en verimli şekilde kullanımını gerekli kılmaktadır.

4 Sektörel su tahsisi Su kaynaklarının dengeli ve verimli kullanımında havzanın sosyal, çevresel ve ekonomik koşullarının analizlerini içeren planlama yaklaşımıdır.

5 Faydaların taksimi! Su paylaşımından ziyade su kullanımından sağlanan faydaların taksimi

6 Kullanım öncelikleri her havzada farklı olabiliyor Tahsislerin sektörel olarak planlanmasında öncelikler değişebiliyor: TARIMSAL SULAMA SUYU 1. İçme-kullanma 2. Çevresel 3. Tarımsal 4. Endüstriyel 5. Enerji ENDÜSTRİYEL KULLANIM SEKTÖREL KULLANIMLAR İÇME- KULLANMA SUYU ENERJİ ÇEVRESEL AKIŞ

7 Her havza farklıdır, kendi içinde bütündür! Her havzanın su potansiyeli, sosyoekonomik durumu ve ihtiyaçları farklı olabilmektedir.

8 Havzadaki koşullar zamanla da sürekli değişim halindedir Mevcut durumda veya yakın gelecekte su stresi veya kirlilik söz konusu olabilir Sosyal koşullar belli sektörel yönelimleri zorunlu kılabilir, veya Ekolojik ihtiyaç ve hassasiyetler öncelikleri değiştirebilir.

9 Değişimler tahmin edilebilmelidir. Havzadaki değişimler, su tahsis planlamasında önemli etkenlerdir. Tarımsal ürün deseni Sulama alanlarının genişlemesi Göç ve istihdam Dolaylı etkiler Kentsel gelişim Nüfus artışı Sektörel faaliyetlerin alıcı ortam kalitesine etkisi

10 Su kaynağı ile talepler arasında denge olmalıdır Sektörel su tahsis planı ekonomik, sosyal, çevresel analizler aracılığıyla bir su kaynağı ile talepler arasında denge kurularak su kullanım talebinin optimize edilmesini esas almaktadır. Arz Talep

11 Havza bazında planlama Sektörel su tahsis planı bir havzadaki çeşitli planlama çalışmalarından sadece biridir. Havza planları birbiriyle uyumlu olmalıdır.

12 Havza Yönetim Planı Taşkın ve Kuraklık Yönetim Planları Su Tahsis Planı Havza Koruma Eylem Planı Master Plan

13 Projenin özgün nitelikleri Su kaynakları potansiyeli içinde çevresel akış ihtiyacının belirlenmesi; bu temel ihtiyacın garanti altına alınması Su kaynaklarının sektörel tahsisinde taleplerin hem miktar hem kalite ihtiyaçları açısından değerlendirilecek olması Su kaynaklarından elde edilecek faydanın optimizasyon yaklaşımıyla ve ekonomik analizler aracılığıyla havza için en faydalı sektörel gelişim projeksiyonun belirlenecek olması Not: Sektörel Su Tahsis Planının hazırlanması Projesi, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilmekte ve takibi yapılmaktadır. Havza bazındaki ilk uygulamasını yüklenici olarak ALFAR Proje Ltd. Şti. gerçekleştirmektedir.

14 Projenin amacı Seyhan havzasında su kaynaklarının havza ölçeğinde adil ve dengeli paylaşımının sağlanması ve geleceğe yönelik planlanması Seyhan havzası amacıyla Su Tahsis Planı hazırlanmaktadır.

15 Tahsis planı 3 alt bölümde değerlendirilmektedir Zamantı (% 40) Göksu (% 20) A. Seyhan; Zamantı ve Göksu kollarının birleşim yerinden Akdeniz e kadar (% 40)

16 Projede 3 ana bölüm sektörel su tahsis haritaları SU TAHSİS MODELİ (çalışmanın ana hedefi) ekonomik analizler SEKTÖREL BAZDA TEMATİK ANALİZLER İçme ve kullanma suyu sanayi suyu çevre enerji tarım nüfus analizleri kuraklık simülasyonları MEVCUT DURUM ANALİZLERİ (Veriler - Master Plan) yüzey ve yeraltısuyu bütçesi hesapları

17 Projenin beklenen çıktıları Önemli Aşamalar Su Tahsis Planı Haritaları Eylül 2016 Sektörel Su Tahsis Planı Ağustos 2016 Tematik Analizler Raporu Şubat 2016 Mevcut Durum Analiz Raporu (MeDAR) Kasım 2015

18 MeDAR Ön Bilgiler Giriş Havzanın Yeri ve İdari Yapılanması Havzanın Fiziki Özellikleri Havzanın Sosyo-Ekonomik Özellikleri Havzanın Ekolojik Özellikleri Seyhan Havzasında Su Kaynakları Seyhan Havzasında Planlama Çalışmaları Havzanın Hidrolojik Yapısı Havzanın İklimsel Özellikleri Havzanın Hidrojeolojik Yapısı Havzanın Su Potansiyeli Havzanın Su Kalitesi Seyhan Havzasında Su Yönetimi Havzadaki Planlama Çalışmaları (Kamu-Özel) Havzadaki Su Kullanımları ve Su Yönetimi

19 MeDAR - Sektörel Değerlendirmeler Havzada Sektörel Potansiyel ve Mevcut Durum Değerlendirmesi İçme Kullanma suyu Çevre Tarım Sanayi Enerji Ekonomik Analiz Genel görünüm Ekonomik değerlendirmeler

20 Tematik Analizler Nüfus analizleri Nüfus projeksiyonları Mekansal dağılımlar Çevresel akış analizleri Çevresel akış miktarları Mevsimsel değişimler Sektörel gelişim ve sektörlerin su talep projeksiyonları Gelişim potansiyeli Sektörel değişimler Sektörel projeksiyonlar Kuraklık öngörüleri Sektörlerin etkilenmesi durumları Ekonomik analizler Alternatif sektörel gelişim önerisi Sektörler arası öncelik Sektörel su taleplerini etkileyecek faktörler

21 Tematik Analizler Senaryo Tematik analizlerde tespit edilen durum: Çevresel ve sosyo-ekonomik koşullarda beklenen sektörel gelişim Tematik analizlerde tespit edilen durum: Çevresel ve sosyo-ekonomik koşullarda beklenen sektörel gelişim Tematik analizlerde tespit edilen durum: Çevresel ve sosyoekonomik koşullarda beklenen sektörel gelişim Kurak Dönemler için * Projeksiyon 5 yıl 10 yıl 20 yıl İlgili dönem için Sonuç - Taleplerin karşılanabilirlik durumu - Karşılanmayan talepler için tavsiye edilen sektörel değişiklikler - Taleplerin karşılanabilirlik durumu - Karşılanmayan talepler için tavsiye edilen sektörel değişiklikler - Taleplerin karşılanabilirlik durumu - Karşılanmayan talepler için tavsiye edilen sektörel değişiklikler - Taleplerin karşılanabilirlik durumu - Karşılanmayan talepler için tavsiye edilen sektörel değişiklikler

22 Ep (mm) Su Tahsis Planı CBS, Veri Tabanları, ve Sayısal Modeller etkin bir şekilde bütünleştirilmektedir. CBS Veri Tabanları Su Tahsis Modeli Altitude (mm)

23 Su Kaynakları Değerlendirme ve Planlama Sistemi Veri yönetimi ve senaryo analizi araçları Arz ve talebe göre bütüncül analiz Benzer kullanıcı ara yüzleri ve terminolojiler Üniversiteler, Danışma Şirketleri, Kamu Kurumları ve STK lar tarafından yaygın kullanım: dünya çapında yüzlerce kullanıcı Gelişmekte olan ülkelerdeki kar amacı gütmeyen akademik ve devlet kurumlarınca hiçbir ücret ödemeksizin ulaşılır

24 Bütüncül İşletme Yönetimi Havzadaki su kaynaklarını geliştirme ve yönetme seçenekleri göz önünde bulundurulur. Su kaynakları sistemlerinde rekabet halindeki su kullanımları değerlendirilir.

25

26 Projenin akademik kadrosu Tahsis Analizleri ve Modelleme Dr. Kaan Tunçok Ekonomik Analiz Çalışmaları Doç. Dr. Serkan Gürlük Uludağ Üniversitesi Nüfus Analizleri Prof. Dr. Sezai GÖKSU- 9 Eylül Üniversitesi Tarım Sektörü Prof. Dr. Süleyman Kodal Ankara Üniversitesi Çevre Sektörü Prof. Dr. Melike Gürel ve ekibi - İTÜ İçme Kullanma, Sanayi Suyu ve Enerji Sektörü Prof. Dr. Recep Yurtal Çukurova Üniv.

27 TEŞEKKÜRLER Bahçelik Barajı, Seyhan Nehri Zamantı Irmağı, 17 Eylül 2015