21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri 2015 Sonbahar III. 21. Yüzyılda Toprak, Tarım ve Gıda. 1/3 Yücel ÇAĞLAR İletişim:

Transkript

1 21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri 2015 Sonbahar III 21. Yüzyılda Toprak, Tarım ve Gıda 1/3 Yücel ÇAĞLAR İletişim:

2 DÜŞÜNSEL BAĞIMLILIK: BAKIŞ AÇILARI - KAVRAMLAR - TERİMLER Çevre / Çevre Sorunu / Çevre Yönetimi Sürdürülebilirlik Verim / Verimlilik Artışı Ekolojik Organik İyi Toplum Destekli Küresel / Küreselleşme Sektörelleşme Kırsal / Kırsal Kalkınma Köylü / Üretici / Çiftçi Yerelleşme TARIM

3

4 ÇEVRE ÇEVRE BUYSA MU?

5 Her süreç, varlık, olgu birbirinden soyutlanıyorsa, Herşey yararlılığa, ekonomikliğe, verim / verimlilik artışına, kârlılığa indirgeniyorsa büyüme baştacı ediliyorsa, Yalnız güncel olan önemseniyorsa, Sorun odaklı yaklaşımlar yeğleniyorsa, Yaşama etkinliklerinden soyutlanıyorsa,

6 YÜKSEK ÇEVRE KURULU Mahalli Çevre Kurulları Havza Yönetim Heyetleri BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ BELEDİYELER Kitle Örgütleri ve ötekileri

7 4373 Sayılı Taşkın Sulara Ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu (1943) 6777 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkındaki 3573 Sayılı Kanunun Sakız ve Nevileriyle Harnupluklara da Teşmiline Dair Kanun (1956) 2844 Sayılı Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Kanun (1983) 3083 Sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu (1983) 3091 Sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun (1984) 4070 Sayılı Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun (1995) 4342 Sayılı Mera Kanunu (1998) Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (2003) 5262 Sayılı Organik Tarım Kanunu (2004)

8 DOĞRUDAN İLGİLİ HUKUKSAL DÜZENLEMELER DE BU DURUMDAYSA Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu (2005) 5488 Sayılı Tarım Kanunu (2006) 5553 Sayılı Tohumculuk Kanunu (2006) 5648 sayılı Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kanun (2007) 6292 Sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun (2012) 6360 Sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2012) ӿӿӿ YÖNETMELİKLER

9 Sürdürülebilir Tarım, Ormancılık, Balıkçılık, Organik Tarım İyi Tarım Yeşil Üretim

10 Genişliklerine Göre İşletme Sayıları ile Kullandıkları Araziler (%) Tarımsal İşletme Sayıları ve İşledikleri Alanlar Payları (%) (%) 35 Grafik 1. İşletme büyüklüğüne göre işletme ve işletmenin tasarrufundaki arazi (%) İşletme Arazi Arazisi olmayan İşletme büyüklüğü (dekar) Kaynak: Tarımsal İşletme Yapı Araştırması 2006, Haber Bülteni, 17 Aralık 2008, TÜİK, Ankara

11 Etkinlik Konularına Göre İşletme Sayıları (%) Grafik 2. İşletme tipine göre işletme dağılımı %62,3 %37,2 %0,5 Hem bitkisel üretim hem de hayvan yetiştiriciliği yapanlar Yalnız bitkisel üretim yapanlar Yalnız hayvan yetiştiriciliği yapanlar

12 İYİ TARIM UYGULAMASI ; 53 ilde, çiftçi (% 0,96) Dönüm (% 1,4) ORGANİK TARIM (Yetiştiricilik+Toplamacılık); çiftçi (% 1,9) Dönüm (% 0,59) Kaynak: BÜGEM Faaliyetler, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Nisan 2015, Ankara (

13 Varlık Sayı Kooperatif Üye Merkez Birliği 8 Birlik 141 Kooperatif Üye MESLEKSEL ÖRGÜTLENME Türkiye Ziraat Odaları Birliği TMMOB ve Odalar Odalar Sendikalar

14 İklim Değişikliği Kirlenme (Su, Hava, Toprak, Gen ) Çoraklaşma Su kıtlığı Kuraklık Biyoçeşitlilik Azalması Aşınım ve Taşınım Yanlış Arazi Kullanımı Sel Alt yapı

15 2872 Sayılı Çevre Kanunu, Çevre yönetimi: İdarî, teknik, hukukî, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel araçları kullanarak doğal ve yapay çevre unsurlarının sürdürülebilir kullanımını ve gelişmesini sağlamak üzere yerel, bölgesel, ulusal ve küresel düzeyde belirlenen politika ve stratejilerin uygulanması (Madde 2)

16 ÇEVRE AMAÇLI TARIM ARAZİLERİNİ KORUMA (ÇATAK) PROGRAMI Minimum toprak işlemeli tarım uygulamaları: 30 TL/da, Toprak ve su yapısının korunması ve erozyonun engellenmesi: 60 TL/da. Çevre dostu tarım teknikleri, kültürel uygulamaları: 135 TL/da döneminde 51 ilde 44,1 bin çiftçinin 143,3 bin hektar arazisinde uygulanmış; cari fiyatlarla toplam 151,4 milyon TL ödenmiştir. Kaynak: Bitkileri/CATAK

17 (Van Gogh)

18 <<Çevre sorunları yalnızca mühendisliğin, teknolojinin ve bazı bilim dallarının çabalarıyla çözümlenecek sorunlar değildir. Bunu iyi anlamak gerek. Çevre sorunu bir yaşama sorunudur. Çevreye bir anlam verme, onunla iletişime geçme sorunudur.>> (Ahmet İNAM, Çevrelenmiş Bir Çevrede İnsan Olma Savaşı ; Dünya: Gönülden Gönüle, METU Yayınları, 1999, Ankara. )

19 BÖYLE OLDUĞU İÇİNDİR Kİ TEMEL YAKLAŞIM BİÇİMİ: YAŞAM ÇEVRE YAŞAMA ETKİNLİKLERİ YAŞAMA ETKİNLİKLERİ YÖNETİMİ ÇEVRE KORUMA ETKİNLİKLERİ ÇEVRE YÖNETİMİ YAŞAMA ETKİNLİKLERİ YÖNETİMİNİN PLANLANMASI ÇEVRE YÖNETİMİNİN PLANLANMASI

20 YANITLANMASI GEREKEN ÇOK BİLEŞENLİ BİR TEMEL SORU: Nerelerde, hangi çevrelerdeki, hangi çevresel öğeler nelere/kimlere karşı, kimler tarafından, nelerle nasıl

21 Ekolojik Koşullar Bireysel Özellikler Toplumsal Koşullar Ekonomik Politikalar Teknik / Teknolojik Gelişkinlik Düzeyi ve Kullanım Biçimleri Kamu Yönetiminin Yapısı

22 İLKELER Korumacılık Kamusalcılık Demokratiklik Açıklık Kendine Yeterlilik Verimlilik Gönüllülük YAKLAŞIM BİÇİMİ Çok Boyutlu Bütünsel Tümleşik Dinamik Toplumsal Kültürel Siyasal ARAÇLAR Planlama Kamu Yönetimi Demokratik Örgüt Kamusal Destek Hukuksal Düzenleme

23 BAŞBAKANLIK KAMU PLANLAMA ÖRGÜTÜ DANIŞMA KURULU ÇEVRE? SEKTÖREL UZMANLIKLAR Bakanlıklar Üniversiteler TÜBİTAK Meslek Örgütleri Üretici Örgütleri Gönüllü Kuruluşlar BAKANLIKLAR

24 ÜLKESEL BÖLGESEL GELİŞME PLANLARI Stratejik çevresel değerlendirme Mekânsal strateji planlaması Havza Su Havzaları Çevre düzeni İmar Arazi Kullanımı Tarımsal Üretim Otlatma Ulaşım Kırsal Kalkınma Taşkın Yönetim

25