T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TARIM ARAZİLERİ DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TÜRKİYE DE TARIM ARAZİLERİ VE TOPRAK YÖNETİMİ Abdulkadir KARAKUŞ Daire Başkanı

2 TRGM ARAZİ VE TOPRAK YÖNETİMİ KONUSUNDAKİ ANA FAALİYETLERİ Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Faaliyetleri Tarımsal Çevre ve Kırsal Kalkınma Faaliyetleri Arazi Islahı ve Sulama Sistemleri Faaliyetleri Coğrafi Bilgi Sistemi Faaliyetleri TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tarım Arazileri Yönetimi ve Edindirme Faaliyetleri Tarımsal Destekleme Kredilendirme Faaliyetleri Tarım Arazileri Değerlendirme Faaliyetleri 2

3 TARIM ARAZİLERİ DEĞERLENDİRME FAALİYETLERİ 1. Toprak Etüt ve Haritalama Çalışmaları, Arazi Kullanım Planlaması (makro), Tarımsal Arazi Kullanım Planlaması (mikro) 1. Çevre Düzeni ve İmar Planlarına Tarım Görüşü Oluşturma Çalışmaları 2. Büyük Ovaların Korunması ve Tarım Dışı Taleplerin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Otomasyonu Projesi (TAD PORTAL) 3

4 Türkiye de Arazi Varlığı ve Kulanım Durumu Su Yüzeyleri Yerleşim ;2 Alanları ve diğer ; 15,3 Tarım Arazisi 35,7 Orman Alanı 28,4 Kullanım Şekli Tarım Arazisi Ekonomik Ol. Sulama Alanı Çayır-Mer a Arazisi Çayır-Mer a TARIM ARAZİLERİ Arazisi 18,6 DEĞERLENDİRME DAİRE Miktar(ha) (%) 2015 yılı BAŞKANLIĞI ,7 Tarım arazisi % Çayır-mera ,6 Orman Alanı ,4 Yerleşim Alanları ve diğer , ,0 Su Yüzeyleri Toplam Arazi Varlığı , yılı Tarım arazisi Çayır-mera % 65 4

5 BÜYÜK OVALARIN TESPİTİ VE İLAN EDİLMESİ Ülke genelinde tarımsal üretim potansiyeli yüksek olan ilk etapta 184 adet büyük ovanın sınır tespiti yapılmıştır. Bunlar tarımsal sit olarak korunacaktır. Tapulara şerh düşülecektir. Sınırları tespit edilen bu ovalar Kamu Kurum- Kuruluşları ile Sivil Toplum Kuruluşlarının yeraldığı İl Toprak Koruma Kurullarının kararı ile belirlenmiştir. Bugün, bu ovaların 140 adedi ilan edilmek üzere Bakanlar Kurulu na sunulmuş olup, çalışmalar ışığında bu sayı daha da artacaktır. 6

6 Tarım Dışı Talepler, Toprak Etütleri Ve Tarımsal Potansiyeli Yüksek Ovaların Korunması Karar Destek Sistemi Otomasyonu Yazılım Geliştirme İşi TAD Portal Süreç Temel Akışı İl Müdürlüğü Arazi Çalışması Başvuru Değerlendirme Plan yapmaya yetkili kurum/kuruluş Karar Görüş Görüş Görüş Arazi Etüt Raporu Nihai Görüş (İhtiyaç halinde) Toprak Koruma Kurulu Genel Müdürlük 7

7 TARIM PARSEL BİLGİ SİSTEMİ Tarım parselleri sayısallaştırıldı ve bilgi sistemi kuruldu Çiftçi Kayıt Sistemi Kadastro parseli Tarım parseli Tarım işletmesi Ort. Arazi büyüklüğü Kişi başına parsel adedi : : : : : 23 milyon 32,5 milyon 3 milyon 59 da 11 ad. Konum dataları Parsel verileri (sınıf, yapı, eğim, kuru, sulu Mülkiyet verileri Kullanım verileri Sayılı Kanunda yapılan değişiklik ile tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesinin önüne geçilmiştir. Parsel kimlik numarası 8

8 Toprak Etüt ve Haritalama Çalışma Grubu 2016 yılı içerisinde 20 Proje alanında çalışmalar devam etmektedir. 9

9 Toprak Etüt ve Haritalama Çalışmaları (Kasım ayı itibari ile); Toplam Çalışma Alanı : ha Tamamlanan Alan : ha Devam Eden Alan : ha 10

10 YILLARI ARASINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR Yıllar Alan (Ha) : : : : : : : : : TOPLAM : Toprak Etüt ve Haritalama Çalışmaları 11

11 ÖRNEK ÇALIŞMALAR BTG nin Güncellenmeden önceki hali( Gölet Tarım Arazisi içinde gözüküyor) 12

12 ÖRNEK ÇALIŞMALAR BTG Revizesinden sonraki görünümü 13

13 ARAZİ KULLANIM PLANLAMASI ÇALIŞMA GRUBU 14

14 Arazi Kullanım Planlaması Çalışma Grubu Faaliyetleri 1-Toplulaştırma Projeleri Kapsamında Arazi Derecelendirmesine Esas Toprak Puanı Haritaları İle Tarımsal Uygunluk Ve Potansiyel Kullanım Harita Ve Raporlarının Hazırlanması çalışmaları 2-Arazi Kullanım Planlarının Hazırlanması 3-Çevre Düzeni Planlarına Tarım Görüşü Oluşturmak 4-Gökçeada ve Bozcaada Master Planlarının Hazırlanması 15

15 Toplulaştırma Projeleri Kapsamında Arazi Derecelendirmesine Esas Toprak Puanı Haritaları İle Tarımsal Uygunluk Ve Potansiyel Kullanım Harita Ve Raporlarının Hazırlanması Toplulaştırma Projeleriyle bağlantılı olarak, toplulaştırma yapılan alanlarda arazi derecelendirmesine esas; toprak puanlarının hesaplanması, arazinin tarımsal potansiyelinin ortaya konulması ürün desenlerinin oluşturulması amacına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. TOPRAK_PUANI_HESABI.pptx 16

16 Toplulaştırma Projeleri Kapsamında Arazi Derecelendirmesine Esas Toprak Puanı Haritaları İle Tarımsal Uygunluk Ve Potansiyel Kullanım Harita Ve Raporlarının Hazırlanması TARIMSAL UYGUNLUK HARİTASI POTANSİYEL KULLANIM HARİTASI TOPRAK ÖZELLİKLERİ HARİTASI TOPRAK PUANI HARİTASI 17

17 Toplulaştırma Projeleri Kapsamında Arazi Derecelendirmesine Esas Toprak Puanı Haritaları İle Tarımsal Uygunluk Ve Potansiyel Kullanım Harita Ve Raporlarının Hazırlanması YILLARI İTİBARİYLE TAMAMLANAN ALANLAR Yıllar Proje Adedi Alan (Ha) Toplam , _YILLARA GÖRE ÇALIŞMA YAPILAN İLLER.xlsx 18

18 Arazi Kullanım Planlarının Hazırlanması Ülkemizde planların hazırlanması, 5403 Sayılı Kanununun 10. ve 11. maddelerinde hüküm altına alınmıştır. Arazi Kullanım ve Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım Planlarının hazırlanıp, uygulamaya konulması ürün desenlerinin oluşturulması ile makro ve mikro düzeylerde tarımsal üretimin planlanması ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlarca üretilen kentsel yerleşim, sanayi ve benzeri arazi kullanım planları için de bağlayıcı girdiler vermesi amacını taşımaktadır Yıllarında ülke düzeyinde arazi kullanım planlarının hazırlanabilmesi için ihtiyaç duyulan altlıkların hazırlanması amacıyla başlatılmış olan çalışma tamamlanmıştır. STVT_PROJE.docx 19

19 Arazi Kullanım Planlarının Önemi Tarımsal bütünlük korunamamakta, tarım alanları kentsel gelişim baskısı altında kalmaktadır. Tarım dışı kullanım talepleri sağlıklı bir şekilde değerlendirilememekte ve alternatif alanlar gösterilememektedir. Tarımsal üretim ve yatırım politikalarının yönlendirilmesinde temel veriler olan güncel arazi varlığı ve mevcut kullanım şekilleri bilinmemektedir. 20

20 Arazi Kullanım Planları ile HEDEFİMİZ Tarım alanlarının korunması ile ürün çeşitliliğin sağlanması ve böylece dışa bağımlılığın azaltılması, Tarım dışı kullanım taleplerinin doğru yönlendirilmesi, İlgili diğer Bakanlıkların yaptıkları çalışmalara veri, bilgi ve yöntem altyapılarıyla müdahil olunması, Tarım ekonomisinin canlandırılması ve gayrisafi milli hasıladaki payının arttırılması, Sağlıklı tarım politikalarına zemin hazırlanmasıdır. 21

21 Çevre Düzeni Planlarına Tarım Görüşü Oluşturmak Bakanlığımızdan, Planlama yapan kurum ve kuruluşlar plan talepleri için uygun görüş almak zorundadırlar. Mekansal Planların hazırlanması ya da revizesi aşamalarında ilgili Kurumlarla birlikte çalışmalar yapılmaktadır. Ankara Nazım İmar Planı ve Samsun Çevre Düzeni Planı revize çalışmalarında ilgili kurumlarla çalışmalarımız devam etmektedir. 22

22 HEDEF Gökçeada Ve Bozcaada Tarım Master Planı AMAÇ Adaların mevcut kaynaklarının, fırsatlarının ve kısıtlarının analiz edilmesi suretiyle ihtiyaçların tespiti, Potansiyel kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasına yönelik stratejiler geliştirerek proje önerilerinde bulunulması Tarım sektöründeki katma değerin artırılması, Ürün arzında sürekliliğin sağlanması, Doğal kaynakların ve çevrenin korunarak tarım sektörünün gelişmesine katkı sağlanması Diğer sektörlerle ilişkilendirilmesi, 23

23 Gökçeada Ve Bozcaada Tarım Master Planı 2015 Yılına Kadar Yapılan Çalışmalar: 1-Mevcut durumun tespiti ve analizler yapıldı 2-Adaların ihtiyaçları doğrultusunda amaç ve stratejiler belirlendi 3-Mevcut projeler değerlendi ve proje önerilerinde bulunuldu 4-Master plan raporları hazırlandı 5-Tüm kurum ve kuruluşlara görüşe sunuldu 6-Gökçeada ve Bozcaada Master Plan Raporu basım aşamasındadır. 24

24 İmar ve sanayi alanları için gelen taleplerin büyük çoğunluğu tarım alanlarındandır. Büyük Ova alanları (TARIMSAL SİT) Orman alanları (SİT) Mera alanları (SİT) Zeytinlik alanları (SİT) ARAZİ KIT, TALEPLER FAZLA Çevre Düzeni Planları ile entegre Arazi kullanım planları hazırlanarak alternatif alanlar üretilmeli. Sürdürülebilir arazi yönetimine esas altyapı hazırlanmalıdır. 25

25 TARIM DIŞINA ÇIKARILAN ARAZİLERİN SINIFA GÖRE DAĞILIMI Tarım Dışına Çıkarılan Arazilerin Sınıfa Göre Dağılımı ( ) ( % 64 ) Sulu tarım alanı ( % 17 ) Sulu Mutlak Kuru Mutlak Kuru Marjinal Sulu Marjinal Sulu Özel Ürün Kuru özel Ürün Dikili Arazi Toplam Alan: 549 bin hektar Tarım Dışına Çıkarılan Alan 26

26 TARIM DIŞINA ÇIKARILAN ALANLAR (Ha) ( ) Yıllar Başvuru Sayısı * Tarımsal sanayi oranı % 2,1 ** Yol kenarı dinlenme tesisleri, akaryakıt istasyonları, spor tesisleri, cami vd. Başvuru Alanı (ha) Tarım dışına izin verilen alan (ha) Oran (%) Yıllık İzin verilen alan (ha) Toplam Tarım Dışına Çıkarılan Alanların Sektörel Dağılımı (Ha) ( ) Sektörler Alan (ha) % Konut ,0 Sanayi (*) ,3 Diğer (**) ,9 Enerji ,5 Turizm ,2 Ulaştırma ,2 Eğitim ,3 Sağlık ,6 Toplam , Yılı Öncesi ha 2002 Yılı Sonrası ha Reddedilen Alan ha 2016 Yılı İzinlendirme Başvurusu : ha 2016 Yılı İzinlendirilen Alan: ha Toprak koruma kanunu çıkarıldıktan sonra tarım dışına çıkarılan araziler kontrol altına alınmıştır. 27

27 MEVZUAT VE İDARİ YAPI Tarım Arazilerinin Korunması ve zorunlu hallerde amacı dışında kullanılmasına dair ilk mevzuat düzenlenmesi; 1989 yılında Mülga KHGM döneminde «Yönetmelik» çıkarılmıştır. Mevzuat Resmi Gazete Uygulayıcı Kurum 1 Tarım Arazilerinin Tarım Dışı Gaye İle Kullanılmasına Dair Yönetmelik 2 Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanımına Dair Yönetmelik Sayılı «Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu» 3083 Sayılı «Sulama alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu» 11/03/1989 tarih ve /09/2001 tarih ve /07/2005 tarih ve Mülga KHGM Mülga TÜGEM Tarım Arazileri Değerl. Dai. Bşk 1984 GTHB - TRGM 28

28 5403 SAYILI KANUNA GÖRE ARAZİ SINIFLANDIRILMASI Arazi sınıfı Tanım Arazi Yönetimi Açısında Önemi Mutlak Tarım Arazisi(MTA) Dikili Tarım Arazisi(DTA) Toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu, yöre iklimine adapte olmuş her türlü üründen yöre ortalamasında ve üstünde ürün alınabilecek araziler, Üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan araziler, Mutlak Korunması gerekli alanlar Mutlak Korunması gerekli alanlar Özel Ürün Arazisi(OTA) Marjinal tarım arazisi(ta) Yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı, ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği araziler, Toprak ve topoğrafik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazileri, Mutlak Korunması gerekli alanlar Kullanım şeklini yerel ihtiyaçlar belirler 29

29 TARIM DIŞI İZİNLENDİRME PROSEDÜRÜ Taleplerin plan yapma yetkisine sahip kuruluşlar tarafından Bakanlık İl Müdürlüğüne intikali. İl Müdürlüğünce mahallinde inceleme ve raporlama. DSİ ve Özel İdare Projelerinde, bozup bozmadığı görüşü. proje bütünlüğünü Kuru Marjinal Tarım Arazisini Valilik izinlendirir. Sulu, mutlak, dikili yada özel ürün arazi sınıfında olması durumunda ; - Alternatif alan, - Toprak Koruma Kurulu Kararı - Kamu Yararı Kararı (Bakanlık). 30

30 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Küçük, parçalı ve dağınık parseller modern tarım için yeniden düzenlenmektedir. 55 ilde 235 ilçede 3960 köy/belde çalışmalar yürütülmektedir. Sulama Şebekesi ve Yollar Sulama Şebekesi ve Yollar Neden Arazi Toplulaştırması? Parseller büyümekte, tarım teknikleri ve sulama metotlarının uygulanması kolaylaşmakta, Parsel sayısı (% 40) azalmakta, Parsel büyüklüğü (% 80) artmakta, Her parsel yola ve kanala kavuşmakta, İşletme merkezi ile parseller arasındaki mesafeler azalmakta, (50 TL/ha yakıt tasarrufu) Sulama oran ve randımanları atmaktadır. Toplulaştırmasız Toplulaştırmalı YILLAR ALAN (ha) DEVAM EDEN TOPLAM

31 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Hedefimiz; Her yıl Ha. Arazi Toplulaştırması yaparak 2023 yılında toplam Ha Arazi Toplulaştırması yapmaktır. 32

32 SONUÇ VE ÖNERİLER Arazi yönetiminde amaç; Ekosistemin parçası ve kıt olan araziyi korumak, geliştirmek, faydalarını maksimum yapmak ve sürdürülebilirliğini sağlamaktır. - Bölgesel Planlar (1/ ) - İl Çevre Düzeni Planları (1/ ) - Arazi Kullanım Planları (1/ ) - İmar Planları (1/ ) Plan Yapma Yetkisi olan Kurumlar arası daha fazla iş birliğine ihtiyaç vardır. 33

33 ARZ EDERİM. 34