ÜNİTE:1. Siyaset ve Siyaset Bilimi ÜNİTE:2. Siyasetin Dili: Kavramlar, Kurumlar ÜNİTE:3. Bir Örgütlü İktidar Olarak Devlet ve Siyasal Sistemler

Transkript

1

2 ÜNİTE:1 Siyaset ve Siyaset Bilimi ÜNİTE:2 Siyasetin Dili: Kavramlar, Kurumlar ÜNİTE:3 Bir Örgütlü İktidar Olarak Devlet ve Siyasal Sistemler ÜNİTE:4 Siyaset ve Birey: Siyasal Katılma ÜNİTE:5 1 Çağdaş Yönetim Biçimi Olarak Demokrasi ÜNİTE:6 Siyâsî Düşünceler ve İdeolojiler ÜNİTE:7 Siyasal Güçler ÜNİTE:8 Küresel Siyaset

3 Dersin Adı : Siyaset Bilimi Dersin Kodu : SİY201U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Denize düşenin yağmurdan korkusu olmaz. Sadi-i Şirazi Siyaset ve Siyaset Bilimi ÖRNEK SORU: Nizamülmülk ün Selçuklu Devletinin işleyişini, alınması gereken tedbirleri ve kurumlara işlerlik kazandırmak için yapılması gerekenleri kaleme aldığı eseri aşağıdakilerden hangisidir? A - EI-Medinetü l-fazıla B - Kitab-ı Müstetab C - Adabu l-mulük D - Nasihatü l-mulük E - Siyasetname Doğru Cevap:E Siyaset ve politika kavramlarının süreç içerisindeki değişik anlamlarını açıklamak. Siyaset ve politika kelimeleri birbirinin yerine kullanılmakla birlikte etimolojileri ve gelişimleri farklı olmuştur. Arapça kökenli siyaset, eğitmek, yetiştirmek ve yönetmek anlamında olup at yetiştiricisi ve eğiticisine verilen seyis ile aynı kökten gelmektedir. Daha sonra insan ve şehir yönetimi anlamını kazanan siyaset kelimesinin Batı dillerindeki karşılığı politikadır. Eski Yunan daki şehir devletlerini anlatan polisin yönetimine ilişkin işler ve faaliyetler anlamında kullanılan politika zamanla farklı anlamlar kazanmıştır. Günümüzde siyaset, hem günlük dilde hem de bilim alanında farklı anlamlarda kullanılmaktadır. 3 Siyaset Bilimi nin ortaya çıkmasında katkısı bulunan belli başlı düşünürlerin siyasete ilişkin düşüncelerini aktarmak. Siyaset olgusunu konu alan Siyaset Bilimi nin uzun bir tarihsel geçmişi bulunmaktadır. Eski Yunan düşünürleri Platon ve Aristoteles ten çağdaş siyaset bilimcilerine kadar pek çok kişi bu bilim dalının gelişmesinde önemli katkıları olmuştur

5 Siyaset: Arapçadan Türkçe'ye geçen bir kavramdır. Arapça'da yönetmek, eğitmek, yetiştirmek anlamına gelir. Politika: Yunanca kökenlidir, siyasetin Batı dillerindeki karşiliğidir. Kavramın kökeni Eski Yunan'da şehir devleti anlamına gelen Polis'tir. Aristoteles: Şehir devletlerinin anayasalarını, örgütlenmelerini ve siyasal rejimlerini incelemiş ve Politika adlı siyasetle ilgili önemli eseri yazmıştır. Aristoteles politikayı, "en yüksek iyiyi ve iyi yaşama"yı amaçlayan devlete ilişkin tüm faaliyetler, devlet yönetimi ve yurttaşlara ilişkin işler şeklinde tanımlamıştır. H. Laski: Politikaya Giriş adli eserinde siyaseti devlet yönetimine ilişkin faaliyetler olarak belirlemiştir. M. Duverger: Politikaya Giriş adli eserinde iktidar mücadelesi olarak siyaseti değerlendirmiş, savaş kavramı ile özdeşleştirmiştir. D. Easton: Siyaseti süreç olarak değerlendirerek "maddi ve manevi değerlerin otoriteye dolaylı olarak dağıtılması süreci" olarak tanımlanmıştır. Siyaset Bilimi nin gelişiminde İslam dünyasında yetişmiş düşünürlerin de katkıları önemlidir. Platon: Eski Yunan düşünürü Devlet adlı eserinde "ideal bir devletin nasıl olması gerektiği" üzerinde durmuştur. Filozofların kral olmasını önermiştir. Savaşçılar devleti korumalı, halk (demos) üretimi gerçekleştirmelidir. Modern dönem İtalyan düşünür Machiavelli ile başlatılır. Machiavelli: Prens adlı eserinde idealist ve ahlakçı anlayışı terkederek siyaseti gerçekçi bir temele oturtmuştur. Amaca varmak için hiçbir kural ve ilkeyi tanımama şeklindeki ifadesi Makyavelizm olarak anılır. Montesquie: Kanunların Ruhu adlı eserinde iklim ve coğrafi özelliklerin yasalar ve siyasal davranışlar üzerindeki etkilerini incelemiştir. Cumhuriyet için küçük, monarşi için orta ve istibdat için büyük bir imparatorluk gerektiğini belirtmiştir. 19. Yüzyılda Siyaset A. Comte: Sosyolojinin kurucusu kabul edilir. insanlığın üç dönemden geçtiğini öne sürer. Teolojik, Metafizik ve Pozitif evreler. K. Marx: Liberal iktisat anlayışını eleştirmiştir. Toplumsal ilişkilerin temeline ekonomik altyapıyı koyar. Ekonomik ya da üretim biçiminin değişimi toplumu ve üst yapı kurumlarını değiştirir. Toplumsal değişim üretim ilişkileri içinde ortaya çıkan sınıflararası çatışma ile gerçekleşir. Eseri Kapital'dir. A. de Toucquaville: En önemli eseri Amerika'da Demokrasi'dir. Amerikan toplumu ile Avrupa toplumlarını karşılaştırmalı olarak incelemiştir. M. Weber: Zihniyet ile davranışlar ve toplumsal ilişkiler arasındaki etkileşimi çözümlemiştir. Protestan ahlakının kapitalizmi geliştirdiği tezi önemlidir. iktidar, egemenlik, otorite ve meşruiyet olgularını

6 incelemiştir. Bürokrasi ile siyaset ilişkilerine dikkat çekmiştir. Siyasal iktidarın meşruluğunun temellerini açıklamıştır. Genellikle İslam düşünürleri siyasete ilişkin düşünce ve tavsiyelerini siyasetname/nasihatname türü eserlerde dile getirmişlerdir. Siyasetname: Hükümdarlar için kaleme alınmış, onlara yönetimde izleyecekleri politikalar ve ahlaki ilkeler konusunda tavsiyelerde bulunan eserlerdir. En önemlisi Nizam-ülmülk'ün Melikşah için yazdığıdır. Ayrıca Maverdi ve İbn Teymiye'nin bu tip eserleri vardır. Farabi: El-Medinetü-l-Fazıla adlı eserinde "ideal bir devlet" için gerekli özellikleri ele almıştır. Fazıl şehir'de siyasal iktidarı kullanan kişinin toplumun en kamil kişisi olması gerektiğini savunur. İbn Haldun: Kitabu'l İber adlı eserinin girişi Mukaddime en tanınmış eseridir. Toplumsal olayların arka planına ve olayların gerisindeki temel yasaları keşfe yönelerek ampirizm ve analitik düşünceyi bütünleştirmeye çalışmıştır. Asabiyet teorisini geliştirmiştir. Asabiyet dayanışma ruhu, cemaat, ruhu, grup duygusu, kabilecilik, kanbağı anlamına gelen bir kavramdır. Devletin gelişim sürecinde asabiyetin temel rol oynadığını savunmuştur. Davranışçıl Ekol: 20. yüzyılın ikinci yarısında Siyaset Biliminin bağımsız bir disiplin olmasını sağlamıştır. Klasik Siyaset Bilimi inceleme alanı olarak devleti kendisine konu almış ve kendisini devlette sınırlamıştır. Günümüzde ise iktidar, güç, otorite'ye, ilişkin davranışlar, oluşumlar, faaliyetler, kurumlar ve ilişkilerdir. H. Laswell: Siyaset Bilimi'ni iktidara biçim verilmesinin ve iktidarın paylaşılmasının incelenmesidir biçiminde tanımlamıştır. Bilimlerin tasnifinde Siyaset Bilimi ne de yer veren düşünürler değişik konularda katkılar yapmışlardır. Farabi, Gazali, Maverdi, İbn Haldun, Nizamü l-mülk, Koçi Bey, İbn Teymiye gibi pek çok düşünür eserlerinde siyasete ilişkin konuların tartışmalarını yapmış ve geriye önemli katkılar bırakmışlardır. 5 ÖRNEK SORU: İslam düşünürü Farabi'nin erdemli devleti anlattığı kitabı aşağıdakilerden hangisidir? A - Ihsaü'I-Ulum B - Hisbe C - EI-Medinetü'I-Fazıla D - Kitab-ı Müstetab E - Mukaddime Doğru Cevap:C