Serüveni 4.ÜNİTE MADDENİN HALLERİ ORTAK VE AYIRDEDİCİ ÖZELLİKLER

Transkript

1 Serüveni 4.ÜNİTE MADDENİN HALLERİ ORTAK VE AYIRDEDİCİ ÖZELLİKLER

2 MADDENİN HALLERİ MADDE MİKTARINA BAĞLI ÖZELLİKLER:(ORTAK ÖZELLİKLER) :Madde miktarının ölçüsüdür. :Maddenin boşlukta kapladığı yerdir Eylemsizlik:Maddenin bulunduğu durumu koruma isteğidir. Tanecikli yapı:bütün maddeler atom,iyon ya da moleküllerden oluşur. Maddenin ortak özellikleri: Madde miktarına bağlıdır Farklı maddelerde aynı değerde olabilir. Maddeleri ayırt etmek için kullanılmaz. AYIRTEDİCİ ÖZELLİKLER:MADDE MİKTARINA BAĞLI OLMAYAN ÖZELLİKLER Ayırtedici olması için Miktara bağlı olmaması Maddeye özgü olması Aynı koşullarda ölçülmüş olması Ayırt edici özellikler: 1-Özkütle 2- Çözünürlük 3-Esneklik katsayısı 4- Genleşme katsayısı 5- Elektrik iletkenliği 6- Mıknatıslanma 7- Özısı 8-Erine ve donma noktası 9-Kaynama noktası ve buhar basıncı

3 ÖZKÜTLE 1-ÖZKÜTLE:Birim hacminin kütlesidir.k,s,g için ayırt edicidir. Aynı sıcaklık ve basınçta özkütleleri farklı olan maddeler kesinlikle farklı maddelerdir. Özkütleleri aynı olan maddeler aynı ya da farklı maddeler olabilir.kesinlik taşımaz.diğer ayırt edici özelliklere bakılmalıdır. Katı ve sıvılarda sıcaklık değiştirilmeden madde miktarı artırılırsa hacimde aynı oranda aratacağından yoğunluk değişmez. özkütle özkütle kütle hacim Saf katı ve saf sıvıların sıcaklıkları değişirse özkütleleri değişir. Saf katı ve saf sıvılar için Özkütle özkütle sıcaklık sıcaklık Sıcaklıkları artırıldıkça ; si değişmez.hacmi artar.bu nedenle özkütlesi azalır. Sıcaklık azaldıkça değişmez.hacmi azalır.bu nedenle özkütlesi artar. hacim Taralı alan ye eşittir

4 Bir maddenin (su,bizmut,ve antimon hariç) katı,sıvı,gaz hallerinin özkütleleri arasındaki ilişki d k > d s >d g Ancak su için istisna bir durum vardır. d s > d k Bir katı kendi sıvısında batarken buz suda yüzer Bir sıvı dipten donmaya başlarken,su yüzeyden donmaya başlar. Suyun 0 0 C ile 4 0 C arasında sıcaklığı artarken hacmi azalır,özkütlesi artar. Özkütle 1 0, sıcaklık +4 sıcaklık Su +4 0 C de en büyük özkütleye sahiptir.d=1 g/cm 3 Suyun +4 0 C nin üzerine yükseltildiğinde diğer sıvılar gibi suyun hacmi artar. Özkütlesi azalır.ancak sıcaklık değişimi ile özkütle değişimi çok azdır. Bu nedenle suyun özkütlesi 1g/cm 3 tür. saf suyun normal basınçta ısıtılması sırasında özkütlesinin sıcaklıkla değişimi verilmiştir. Özkütle x Buna göre ; I-x=1 dir II-Taneciklerin arasındaki uzaklığın en büyük olduğu Sıcaklık +4 0 C dir III-Sıcaklık +4 0 C den +8 0 C ye yükseltilirse birim Sıcaklık hacmin kütlesi azalır. +4 Yargılardan hangileri doğrudur? A) yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III

5 Sabit hacimli kapalı bir kapta miktarı artırılan gaz için inceleyelim Özkütle Özkütle I II III GRAFİK YORUMU: Örnek: X Y Z Grafikte 25 0 C de kütle hacim değişimleri verilen X,Y,Z Maddelerinden hangilerinin gaz olduğu kesindir? A)Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z D) X ve Y E) X ve Z ÇÖZÜM:

6 Özhacim: Birim kütlenin hacmine denir. Özhacim=V/m=1/d Özhacim Maddenin üç hali içinde ayırtedicidir. Özkütle ile ters orantılıdır. Özkütle a b c X gazına ait aynı basınçtaki a,b,c örneklerinin kütle hacim değişimleri grafikteki gibidir.buna göre X gazı örnekleri için I- Sıcaklık II- Özkütle III- Özhacim Karşılaştırmalardan hangileri a>b>c dir. A)YalnızI B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III Y,Z X Aynı sıcaklıktaki X,Y,Z saf sıvılarından oluşan karışımın bir kap İçerisindeki görünümü yukarıdaki gibidir.buna göre; I-Aynı sıcaklıkta birim hacminin kütlesi en büyük olan X tir II-Aynı sıcaklıkta Z nin özhacmi X inkinden büyüktür. III-X,Y de çözünmez Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III

7 Özkütle a b Saf bir katının özkütle-kütle grafiği şekildeki gibidir.buna göre aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A)a bölgesinde katının hacmi artmıştır. B) a bölgesinde katının sıcaklığı artmıştır. C) b bölgesinde katının hacmi artmıştır. D) b bölgesinde katının sıcaklığı artmıştır. E) a bölgesinde katının tanecik sayısı artmıştır. Y X Özkütle Sabit sıcaklıkta özdeş iki ayrı kapalı kapta bulunan saf X ve Y maddeleri ile ilgili; I-Her ikisi içinde genleşme katsayısı ayırtedici özelliktedir. II-Y için kayanama noktası ayırtedici özelliktedir. III-X için esneklik katsayısı ayırt edici özelliktir. Yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

8 hacim değişiminin grafiği yukarıda verilen arı X Maddesindeki değişimler ile ilgili ; 1 2 Özkütle sıcaklık özhacim Çizilen grafiklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III Özkütle Grafik saf bir sıvıya uygulanan a ve b işlemlerine ilişkindir.buna göre; a b I-a işleminde sıvının kütlesinde artma II-a işleminde sıvının sıcaklığında artma III-b işleminde sıvının kütlesinde azalma değişmelerden hangileri gerçekleşmiştir. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III

9 c b a Yukarıdaki grafik X gazına uygulanan a,b,c, işlemlerine ilişkindir. Buna göre aşağıdaki değişimlerden hangisinde azalma gerçekleşmiştir.? A)a işleminde özkütle B) b işleminde özkütle C) c işleminde sıcaklık D) a işleminde sıcaklık E) c işleminde özhacim y x X ve Y sıvılarına ait uygulanan işlemlere ilişkin kütle-hacim değişimleri grafikteki gibidir. Buna göre uygulanan işlemler sürecinde I- X sıvısının sıcaklığında artma II- Y sıvısının özkütlesinde azalma III- X ve Y sıvılarının özhacminde artma Değişimlerinden hangileri gerçekleşmiştir.? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

10 2-ÇÖZÜNÜRLÜK:100 gram suda çözünen maksimum madde miktarıdır. 3-Erime noktası:katılar için ayırt edici özelliktir. Kaynama noktası:sıvılar için ayırt edici özelliktir. Yoğunlaşma Noktası:Gazlar için ayırt edicidir. 4-Genleşme:Maddenin ısı etkisiyle hacminde boyutunda meydana gelen fiziksel bir değişimdir.genleşme ayırt edici özellik değildir. Genleşme katsayısı GAZLAR için ayırt edici özellik değildir.katılar ve sıvılar için ayırt edicidir. 5- Esneklik:Katılar için ayırt edici özelliktir. 6-Özısı: 1 gram maddenin sıcaklığını 1 0 C artıtmak için gerekli ISI miktarıdır. 7-Mıknatıslanma: Mıknatıs tarafından çekilebilme özelliğidir.fe,co,ni 8-Elektrik iletkenliği:bir maddenin elektrik akımını iletme özelliğidir. Elektrik akımı iletkenliği a) İyonların hareketi b) Elektronların hareketi Sıcaklık artırıldıkça metallerin iletkenliği azalır. Sıcaklık artırıldığında iyonlu çözeltilerin veya erimiş iyonik tuzların iletkenlikleri artar POTANSİYEL ENERJİ: Madde tanecikleri arasındaki itme ve çekme kuvvetidir. Madde sabit sıcaklıkta hal değiştirirken madde taneciklerinin PE değişir.ke değişmez. KİNETİK ENERJİ:Madde taneciklerinin hareket enerjisidir.maddenin sıcaklığı değişirken madde taneciklerinin KE değişir.pe değişmez. Isı bir enerji türüdür. Sıcaklık: Madde taneciklerinin ortalama kinetik enerjisinin ölçüsüdür.

11 1.TEST 1.soru: ÖZKÜTLE HACİM Aynı sıcaklıktaki üç maddenin hacim özkütle değişimi grafikteki gibidir.bu maddeler için I-Eşit hacimlerinin kütleleri m 1 >m 2 >m 3 tür. II-Eşit kütlelerinin hacimleri V 3 >V 2 >V 1 III-Farklı maddelerdir. Önermelerden hangileri doğrudur? A)Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I,II,III 3.soru: x y Yukarıda saf bir madde için çizilen grafikte X ve Y yerine X Y I-Erime noktası II-Kaynama noktası Zaman III-Donma noktası Niceliklerden hangileri yazılabilir. A)Yalnız II B)Yalnız III C) I ve II D)II ve III E)I,II,III 5.soru: Aşağıdaki özelliklerden hangisi maddenin hem katı,hem sıvı hem de gaz hali için ayırt edicidir? A)Genleşme katsayısı B) Esneklik katsayısı C) Bir çözücüdeki çözünürlük D) Kaynama noktası E) Erime ısısı 2.soru: I-Kaynama noktası II-Özkütle III- IV-Molekül sayısı Yukarıdaki özelliklerden hangileri madde miktarına bağlıdır? A)YalnızI B) I ve II C) III ve IV D) I,II,IV E) II,III ve IV 4.soru: Aynı sıcaklıkta kütleleri eşit ve görünüşleri aynı olan iki sıvıyı ayırt etmek için I-Donma sıcaklığı II- III-Bu sıvıların sudaki çözünürlükleri Niceliklerinin hangilerinden ayrı ayrı yararlanılabilir? A)Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 6.soru: Sabit basınçta eşit kütlelerdeki X ve Y saf katıları için I-Esneklik katsayısı II- III-Yoğunlaşma noktası Niceliklerden hangileri ayırtedici özellik olarak kullanılmaz? A)YalnızI B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I,II,III

12 7.soru: I-Katı MgI 2 II-Katı bakır III-Lehim Yukarıdaki maddelerden hangileri elektrik akımını iletmez? A)Yalnız I B) yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E)I ve III 8.soru: Aşağıdakilerden hangileri maddenin sıvı hali için ayırtedici özelliktir. I-Esneklik II-Genleşme III-Çözünürlük A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 9.soru: Bir metal parçasının aşağıdaki niceliklerden hangisi sıcaklıkla değişmez? A) B) C) Özkütle D) İletkenlik E) Esneklik 11.soru: Aşağıdakilerden hangileri maddenin gaz fazı için ayırtedici özellik değildir. I-Esneklik II- genleşme III- ısınma ısısı A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II,III 10.soru: Aşağıdaki madde çiftlerinden hangisinin oda sıcaklığında halleri sıcaklıkla genleşme katsayısı kullanılarak birbirinden ayrılmaz? A) Demir bakır B) Su ve alkol C) Azot ve karbondioksit D) Civa ve su E) bakır ve gümüş 12.soru: Saf H 2 O sıvısı katı hale geçtiğinde I_Tanecikler arası mesafe azalır II-Molekül yapısı değişir III-Yoğunluk azalır Yargılarından hangileri doğru olur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III

13 14.SORU: 13.SORU: 15.SORU: 16.SORU: Kapalı bir cam balondaki saf maddeyle ilgili olarak; Özkütle Grafikleri veriliyor.aşağıdaki iafedlerden hangisi doğrudur? A) Madde gaz fazındadır. B) Sıcaklık artışı ile hacim artar C) I.grafik katılar için de kullanılır. D) sabit tutulursa yoğunluk azalır. E) Genleşme ayırt edici özelliğidir.

14 17.SORU: 18.SORU: 19.SORU: İki saf maddenin farklı maddeler olduğunun anlaşılmasında aşağıdaki özelliklerin hangisinden yararlanılmaz? A) Kaynama Noktası B) Yoğunluk C) Özısı D) Çözünürlük E) Tanecik sayısı 20.soru: I-Tanecik sayısı artırıldıkça kütlede artar II-si artan bir maddenin hacmi de artar III-Saf maddeler aynı tür atomlardan meydana gelmiştir Yukarıdaki yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III