GAZLAR I. ) gazı, ozon (O 3. Oksijen (O 2. ) gazı, hidrojen (H 2. ) gazı, azot (N 2. ) gazı, klor (CI 2. ) gazı, flor (F 2

Transkript

1 GAZLAR I GAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Maddenin üç fiziksel hali (katı, sıvı ve gaz halleri) içinde en düzensiz halinin, gaz hali olduğunu daha önceki konulardan biliyoruz. Gaz halindeki maddenin, katı ve sıvı haline göre, ısı kapsamı daha büyüktür. Molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri çok düşüktür. Bu nedenle, gazlarda moleküller arası boşluklar çok fazladır. Bu durum gazlara aşağıdaki özellikleri kazandırır: Molekülleri serbestçe hareket eder. Molekülleri arasında büyük boşluklar olduğundan kolayca sıkıştırılabilirler. Farklı gaz molekülleri birbiri içinde serbestçe hareket eder ve homojen olarak karışır. Bulundukları kaba homojen olarak dağılır ve bulunduğu kabın şeklini alır. Hacimleri, kabın hacmine eşittir. Gaz moleküllerinin hacimleri toplamı, gaz hacminin yanında önemsenmez. Gaz molekülleri, bulundukları ortamda hareket ederken birbiriyle ve ortamdaki diğer maddelerle çarpışır. Bu çarpışmalar sonucunda, çarptıkları maddelerin yüzeyinde basınç oluşturur. Gazlar bulundukları ortama homojen olarak dağıldığı için, birim yüzeye, birim zamanda aynı sayıda gaz molekülü çarpar. Bu nedenle gazlar, bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı uygular. Gaz moleküllerinin, birbiri ile esnek çarpışmalar yaptığı kabul edilir. Bu çarpışmalarda, moleküller enerjilerini birbirine aktarır. Bu nedenle, her bir molekülün kinetik enerjisi ve hızı farklıdır. Ancak, esnek çarpışmalarda toplam hareket enerjisi korunduğundan, gaz moleküllerinin ortalama hızı ve ortalama kinetik enerjisi değişmez. Gazların sıcaklığı artırılınca moleküller hızlanır, gazın bulunduğu kabın hacmi sabit değilse, gaz genleşir. Katı ve sıvılarda, aynı basınçta sıcaklık artışı maddenin farklı oranlarda genleşmesine neden olurken, gazlarda genleşme oranı aynıdır. Bu nedenle, genleşme katsayısı gazlar için ayırt edici bir özellik değildir. Aynı koşullarda bütün gazların molar hacimleri birbirine eşittir. Örneğin, normal koşullarda ( C sıcaklık ve 1 atmosfer basınçta) bütün gazların 1 molü, 22,4 litre hacim kaplar. Öyleyse, molar hacim de gazlar için ayırt edici özellik değildir. Not : Katı ve sıvılarda, gerek molar hacim gerekse sıcaklıkla genleşme katsayısı ayırt edici özelliktir. Gazlar yeterince sıkıştırılırsa sıvılaşır. Yakıt olarak kullanılan LPG (likit petrol gazları) tüplerindeki C 3 H 8 (propan), C 4 H 1 (bütan) sıvı haldedir. Bu maddeler, normal koşullarda gaz halinde bulunur. LPG tüplerinde sıkıştırıldıkları için sıvılaşmışlardır. Gazlar, element ya da bileşik olabilir. Oda koşullarında gaz halinde bulunan bazı gazlar şunlardır: Oksijen (O 2 ) gazı, hidrojen ( ) gazı, ozon (O 3 ) gazı, azot (N 2 ) gazı, flor (F 2 ) gazı, klor (CI 2 ) gazı, helyum (He) gazı, neon (Ne) gazı İyonik bileşikler oda koşullarında katı haldedir (yemek tuzu: NaCI, potasyum nitrat: KNO 3, kalsiyum karbonat: CaCO 3 ). Kovalent bileşikler ise, oda koşullarında katı, sıvı ya da gaz halinde bulunabilir. Örneğin şeker (C 12 2 O 11 ) katı, alkol (C 2 H 5 OH) sıvıdır. Oda koşullarında gaz halinde bulunan bazı bileşikler şunlardır: Karbon dioksit gazı ( ), karbon monoksit gazı (CO), metan gazı ( ), kükürt dioksit gazı (SO 2 ), kükürt trioksit gazı (SO 3 ), azot monoksit gazı (NO) ÖRNEK 1 Gazlarla ilgili, I. Bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı uygularlar. II. Hacimleri, molekül hacimlerinin toplamına eşittir. III. Aynı koşullarda molar hacimleri birbirine eşittir. Gaz molekülleri arasında büyük boşluklar vardır ve moleküller, bulundukları kabın içinde homojen olarak dağılmıştır. Bu nedenle, bulundukları kabın her noktasına birim zamanda aynı sayıda çarpma yaparlar. Bunun sonucu kabın her noktasına uyguladıkları basınç birbirine eşittir. Gazın hacmi, kabın hacmine eşittir ve moleküllerin toplam hacmi, gaz hacminin yanında çok küçüktür. Aynı koşullardaki bütün gazların 1 molünün hacmi birbirine eşittir. Örneğin, bütün gazların 1 molünün hacmi normal koşullarda 22,4 litre, oda koşullarında 24,5 litredir. Öyleyse I. ve III. açıklamalar doğru, II. açıklama yanlıştır. Yanıt : I ve III GAZ MOLEKÜLLERİNİN ORTALAMA KİNETİK ENER- JİSİ VE ORTALAMA HIZI Madde, aldığı enerjiyi kimyasal bağ enerjisi, kinetik enerji, potansiyel enerji gibi değişik enerjiler şeklinde depolar. Madde, kimyasal bir tepkime olmaksızın dış ortamdan ısı enerjisi aldığında, bu enerjiyi ya kinetik enerji ya da potansiyel enerji şeklinde depolar. Depoladığı potansiyel enerji, madde taneciklerinin birbirine göre konumunu ve maddenin fiziksel halini belirler. Depolanan potansiyel enerji arttıkça, tanecikler birbirinden uzaklaşır, düzensizlik artar. Katı halden sıvı hale, sıvı halden gaz haline geçebilir. Depolanan kinetik enerjinin büyüklüğü ise, madde taneciklerinin hareketliliğini belirler. Depolanan kinetik enerji, maddenin sıcaklığı ile ilişkilidir. Bu nedenle, önce sıcaklık kavramını inceleyelim.

2 Sıcaklık ve Sıcaklık Birimleri Sıcaklık, ortalama kinetik enerjiye eşit enerjili bir molekülün kinetik enerjisiyle tanımlanmıştır. Not : Madde moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi, maddenin türüne ve fiziksel haline bağlı değildir. Önemli sıcaklık birimleri şunlardır: Santigrat (Celsius) ( C), Kelvin (K), Fahrenheit ( F), Reomür (R). Biz, bu birimlerden ilk ikisini inceleyeceğiz. Molekülün kinetik enerjisi Molekülün kinetik enerjisi,, O Suyun donma sıcaklığını, kaynama sıcaklığını 1 kabul ederek, aradaki farkın 1 eşit parçaya bölünmesiyle oluşan sıcaklık birimi 1 santigrat derecedir.,, O -273 Sýcaklýk ( o C) Maddenin kinetik enerjisi azaldıkça, sıcaklık azalır. Taneciklerin kinetik enerjisinin sıfır olduğu sıcaklığa mutlak sıfır noktası denir. Bu sıcaklığın, santigrat sıcaklık türünden değeri 273 C dir. Grafiklerden görüldüğü gibi, ve O moleküllerinin kinetik enerjisi, mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır ve aynı sıcaklıktaki kinetik enerjileri birbirine eşittir. 273 C sıcaklığı sıfır olarak kabul eden sıcaklık ölçeğine mutlak sıcaklık ölçeği denir. Mutlak sıcaklığın birimi Kelvin (K) dir. T = t bağıntısı kullanılarak santigrat sıcaklık, Kelvin e çevrilebilir (T = Kelvin, t = santigrat). Molekül hýzý MOLEKÜLLERİN ORTALAMA HIZI Gaz moleküllerinin yayılma (difüzyon) hızı, gazın mutlak sıcaklığının karekökü ile doğru orantılı, molekül kütlesinin karekökü ile ters orantılıdır. Molekül hýzý ÖRNEK 2 3 C ve 5 C nin Kelvin türünden değeri kaçtır? O 2 O 2 T = t bağıntısını kullanalım. 3 C için; T = ( 3) = 243 K, 5 C için; T = = 323 K dir. ÖRNEK 3 Fahrenheit sıcaklık ölçeğinde suyun donma noktası 32 F, kaynama noktası 212 F dir. 6 C sıcaklık, Fahrenheit türünden kaç derecedir? 273 Sýcaklýk ( C) Grafiklerden görüldüğü gibi, sıcaklık artışı gaz moleküllerinin hızını artırmaktadır. Aynı sıcaklıkta molekül kütlesi küçük olan gazın molekülleri daha hızlıdır ( >O 2 > ). Aynı sıcaklıkta, farklı iki gazın molekül hızlarını, aşağıdaki bağıntı ile karşılaştırabilirsiniz. ϑ M 1 = 2 ϑ M 2 1 ϑ= Molekül hızı M = Molekül kütlesi Santigrat sıcaklığın 1 lik değeri, Fahrenheit sıcaklıkta = 18 lik bir değere eşittir. Bu nedenle, santigrat ( C) sıcaklık ile Fahrenheit ( F) sıcaklık arasında şöyle bir bağıntı yazabiliriz: F = C.1, Öyleyse, F = 6.1, F = 14 F dir. Bir gazın farklı sıcaklıklardaki molekül hızlarını ise, aşağıdaki bağıntı ile karşılaştırabilirsiniz. ϑ T 1 = 1 ϑ T T = Mutlak sıcaklık 2 2 Not : Gazların ortalama molekül hızı, gazın miktarına ve hacmine bağlı değildir. MOLEKÜLLERİN ORTALAMA KİNETİK ENERJİSİ Taneciklerin ortalama kinetik enerjisi, maddenin mutlak sıcaklığıyla doğru orantılıdır. kinetik enerji ile mutlak sıcaklık arasındaki bağıntı, E K = a.t dir. a, bütün maddeler için aynı olan sabit bir değerdir. Bu nedenle, aynı sıcaklıktaki bütün madde taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir. ÖRNEK 4 I. C 2 H 6 II. N 2 III. CO Sıcaklıkları eşit olan yukarıdaki gazların a. Moleküllerinin ortalama kinetik enerjisini, b. Moleküllerinin ortalama hızını karşılaştırınız. (H = 1, C = 12, N = 14, O = 16)

3 GAZ BASINCI VE GAZ BASINCI BİRİMLERİ a. Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi, yalnız gazların sıcaklığına bağlıdır. Sıcaklıkları eşit olan bu gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi de eşittir. I = II = III b. Aynı sıcaklıktaki gazların molekül hızı, molekül kütlesinin karekökü ile ters orantılıdır. Molekül kütlesi küçük olan gazın aynı sıcaklıkta ortalama molekül hızı daha büyüktür. Molekül kütlesi; C 2 H 6 = 3, N 2 = 28, CO = 28 olduğuna göre, molekül hızı, II = III > I dir. ÖRNEK 5 Bir gaz örneğine, I. Sıcaklığı 6 C den, 12 C ye çıkarmak II. Sıcaklığı 27 C den, 327 C ye çıkarmak III. Sıcaklığı 2 K den, 4 K ye çıkarmak işlemlerinden hangileri uygulanırsa, moleküllerin ortalama kinetik enerjisi 2 katına çıkar? Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi, gazın mutlak sıcaklığı ile doğru orantılıdır. Öyleyse, verilen sıcaklıkları mutlak sıcaklığa dönüştürmeliyiz. I. 6 C = 333 K 12 C = 393 K II. 27 C = 3 K 327 C = 6 K III. 2 K 4 K II. ve III. de mutlak sıcaklık 2 katına çıktığı için, moleküllerin ortalama kinetik enerjisi de 2 katına çıkar. Yanıt : II ve III ÖRNEK 6 Bir gaz örneğine, Gaz moleküllerinin, serbestçe hareket edebildiğini, bulunduğu ortamdaki maddelere çarptığını ve gaz basıncının bu çarpmalar sonucunda oluştuğunu biliyoruz. Çarpma sayısının çokluğu ve çarpmanın şiddeti, gaz basıncının büyüklüğünü belirler. Günlük yaşantımızda, gazların basınç yaptığını gözleyebileceğimiz birçok olay gerçekleşir. Sıcak ortamda bekletilen basketbol topunun sertleşmesi, hava ile doldurulmuş bir çocuk balonunun hava doldurulmaya devam edilirse patlaması gazların basınç yapmasıyla ilgilidir. İçi hava dolu olan otomobil lastiklerinin otomobilin ağırlığını taşıyabilmesi de havanın basınç yaptığını kanıtlar. Tamamen su doldurulmuş bir bardak üzerine bir kağıt kapatılıp bardak ters çevrilirse bardaktaki su dökülmez. Suyun ağırlığından kaynaklanan basınca göre, havanın ters yönde yaptığı basınç daha büyük olduğu için bardaktaki su dökülmemiştir. Aşağıdaki şekil, bu durumu göstermektedir. Su Bardak Kaðýt Kaðýt Su Hava basýncý Gaz basıncı çeşitli birimlerle ifade edilebilir (cm cıva, cm su, atmosfer ) 1 cm yüksekliğindeki su sütununun tabanına yaptığı basınç, 1 cm su, 1 cm yüksekliğindeki cıva sütununun tabanına yaptığı basınç, 1 cm Hg dir. 1 atmosfer, 76 cm yüksekliğindeki cıvanın, ya da 133,6 cm yüksekliğindeki suyun tabanına yaptığı basınca eşittir. Deniz seviyesinde, C sıcaklıkta kuru havanın yaptığı basınç 1 atmosfer olarak kabul edilmiştir. Atmosferde yükseklere çıkıldıkça ve hava sıcaklığı arttıkça, açık hava basıncı azalır. Sıvıların tabanlarına yaptıkları basınç P = h.d bağıntısı ile hesaplanabilir. (h = sıvı yüksekliği, d = sıvı özkütlesi, P= basınç) I. Sıcaklığı 25 C den 1 C ye çıkarmak II. Sıcaklığı 25 K den 5 K ye çıkarmak III. Sıcaklığı 2 K den 8 K ye çıkarmak işlemlerinden hangileri uygulanırsa, moleküllerinin ortalama hızı iki katına çıkar? Moleküllerin ortalama hızı, gazın mutlak sıcaklığının kareköküyle doğru orantılıdır. Öyleyse, hızın 2 katına çıkması için, mutlak sıcaklığın 4 katına çıkması gerekir. I. de 25 C = 298 K 1 C = 373 K II. de 25 K 5 K III. de 2 K 8 K Yalnız III. de, mutlak sıcaklık 4 katına çıkmıştır. Yanıt : Yalnız III Not : Bu bağıntıda özkütle yerine özgül ağırlık kullanılır. Ancak, özkütle ve özgül ağırlığın sayısal değerleri yaklaşık olarak birbirine eşit olduğundan, bu bağıntıda özkütleyi kullandık. ÖRNEK 7 5 cm cıva sütununun yaptığı basınç kaç cm su sütununun yaptığı basınca eşittir? (d Hg = 13,6 g/cm 3, d su = 1 g/cm 3 ) Sıvıların yaptığı basınç, P = h.d olduğundan P = h Hg. d Hg = h su.d su bağıntısını kullanabiliriz. 5.13,6 = h su.1 h su = 68 cm dir. Yanıt : 68 cm su

4 LÜ TEST 3. Gazlarla ilgili, 1. Gazların genel özellikleri ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Yeterince sıkıştırıldıklarında sıvılaşırlar. B) Ani olarak genleşirlerse, soğurlar ve sıvılaşabilirler. C) Bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı uygularlar. D) Hacimleri, molekül hacimlerinin toplamına eşittir. E) Molekülleri boşlukta ve diğer gazlar içinde serbestçe hareket eder. Gaz molekülleri, yeterince sıkıştırıldığında moleküller arasındaki boşluklar azalır ve sıvılaşır. Gaz molekülleri ani olarak genleşirlerse, soğurlar ve sıvılaşabilirler. Gaz molekülleri, boşlukta ve birbiri içerisinde dağılarak hareket ederler. Gaz molekülleri, hem birbirlerine hem de içinde bulundukları kabın çeperlerine çarparak gaz basıncına neden olur. Gaz basıncı kabın her noktasında aynıdır. Gaz molekülleri arasında çok büyük boşluklar olduğundan moleküllerin gerçek hacimleri, toplam hacim yanında ihmal edilir. Yanıt : D 2. X Y Basınçları ve sıcaklıkları eşit olan X ve Y gazları şekildeki sistemin iki ucundan aynı anda gönderiliyor. Gazlar ilk önce 4 noktasında karşılaştıklarına göre, X ve Y gazları aşağıdakilerden hangisi olabilir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) (H = 1, C = 12, O = 16, S = 32) X Y A) O 2 B) O 2 I. Toplam kütlesi ve sıcaklığı eşit olan gazların ortalama molekül hızları eşittir. II. Aynı kapta bulunan bütün gaz moleküllerinin kinetik enerjisi birbirine eşittir. III. Sıcaklıkları eşit olan iki gaz örneğinde moleküllerin ortalama kinetik enerjisi eşittir. açıklamalarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III Gazların ortalama molekül hızları, sıcaklığa ve gazın molekül kütlesine bağlıdır. Aynı kapta bulunan gaz molekülleri birbirleriyle ve içinde bulundukları kabın çeperi ile elastik olarak çarpışırlar. Çarpışma sırasında moleküller arasında kinetik enerji aktarımı olur. Ancak gaz moleküllerinin toplam kinetik enerjisi değişmez. Aynı sıcaklıkta bulunan iki gaz örneğinin moleküllerinin kinetik enerjilerinin farklı olmasına rağmen ortalama kinetik enerjisi eşittir. Öyleyse, yalnız III. açıklama kesinlikle doğrudur. Yanıt : A 4. gazlarının mol sayısı ile kütle değişimi grafikteki gibidir. Mol sayýsý YO 2 Kütle I. X in atom kütlesi, Y nin atom kütlesinden büyüktür. II. Aynı sıcaklıkta moleküllerinin ortalama hızı, YO 2 moleküllerinin ortalama hızından büyüktür. III. nin eşit kütlelerinde eşit sayıda atom bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16) C) SO 2 D) SO 2 E) Sıcaklıkları ve basınçları eşit olan gazların yayılma hızı, molekül kütlelerinin karekökü ile ters orantılıdır. Şekildeki sistemin iki ucundan aynı anda gönderilen, X ve Y gazlarından, X gazı 4 bölme ilerlediğinde Y gazı 2 bölme ilerlemektedir. ϑ X = 2ϑ Y dir. ϑ m 2ϑ m X = Y Y = Y m ϑ m ϑ m Y = 4m X tir. Y X Y X Y gazının molekül kütlesi, X gazının molekül kütlesinin 4 katı olmalıdır. X gazının (m A = 16), Y gazının SO 2 (m A = 64) verildiği C seçeneği doğru olabilir. Yanıt : C D) I ve II E) II ve III Mol sayısı kütle grafiğine göre, gazlarının kütleleri eşit alındığında gazının mol sayısının, YO 2 gazının mol sayısından büyük olduğu görülür. gazlarının 1 mollerindeki toplam atom sayıları eşit olduğuna göre, eşit kütlede alındığında gazının atom sayısı daha fazla olur. Eşit kütlelerde alındıklarında gazının mol sayısı daha fazla olduğuna göre, gazının mol kütlesi daha küçüktür. O halde, X in atom kütlesi, Y nin atom kütlesinden küçüktür. gazının molekül kütlesi küçük olduğuna göre, aynı sıcaklıkta moleküllerinin ortalama hızı, YO 2 gazının moleküllerinin ortalama hızından daha büyüktür. Öyleyse, yalnız II. yargı doğrudur. Yanıt : B

5 KONU TESTİ 1. Gazlarla ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Aynı sıcaklıktaki gazlardan molekül kütlesi büyük olan gazın, ortalama molekül hızı da büyüktür. B) Aynı sıcaklıktaki gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi eşittir. C) Ani olarak sıkıştırılan gazların sıcaklıkları yükselir. D) Gaz molekülleri, bulundukları kaba homojen olarak dağılır. E) Maddenin en düzensiz halidir. 5. Gaz örneği Başlangıç sıcaklığı ( C) Son sıcaklığı ( C) I 25 1 II III Gaz moleküllerinin ortalama hızı mutlak sıcaklığının karekökü ile doğru orantılıdır. yukarıda başlangıç ve son sıcaklıkları verilen gaz örneklerinden hangilerinde ortalama molekül hızı 2 katına çıkmıştır? D) I ve II E) I ve III 2. Sabit hacimli bir kapta bulunan eşit kütleli ve gazlarından oluşan bir karışımın sıcaklığı artırılıyor. bu olayla ilgili olarak çizilen, 6. Gaz Sıcaklık ( C) molekül hızı Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi molekül hýzý Molekül sayýsý kinetik enerji C 2 H 6 1 ϑ 1 E 1 NO 12 ϑ 2 I II, III yukarıdaki I, II ve III numaralı grafiklerden hangileri doğrudur? (H = 1, C = 12) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 3. İdeal davranıştaki gazların moleküllerinin hızı ve kinetik enerjisi ile ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Sıcaklığı eşit olan iki gazın moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi eşittir. B) İki gazın sıcaklığı eşit ise, molekül kütlesi büyük olan gazın moleküllerinin ortalama hızı daha küçüktür. C) Bir gazın sıcaklığı artırılırsa, moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi artar. D) Sabit sıcaklıktaki bir gazın kütlesi artırılırsa, moleküllerinin ortalama hızı azalır. E) Bir gazın sıcaklığı artırılırsa, moleküllerinin ortalama hızı artar. 4. Gaz moleküllerinin, I. Molekül kütlesi II. Sıcaklık III. Molekül sayısı niceliklerinden hangileri değiştirilirse, hem moleküllerin ortalama kinetik enerjisi hem de ortalama molekül hızı değişir? D) I ve II E) I ve III 7. O 2 1 ϑ 3 E 3 Yukarıdaki tabloda sıcaklıkları verilen gazların ortalama molekül hızları ve moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri ile ilgili, aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi doğrudur? (H =1, C = 12, N = 14, O = 16) molekül hızı Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi A) ϑ 2 > ϑ 1 = ϑ 3 B) ϑ 3 > ϑ 1 = ϑ 2 E 3 = C) ϑ 2 = ϑ 1 > ϑ 3 D) ϑ 2 > ϑ 1 > ϑ 3 E) ϑ 1 = ϑ 3 > ϑ 2 E 1 > Gaz Mol sayısı Kütle X n m gram Y n 2m gram Z n/2 m gram X, Y ve Z gazları ile ilgili, I. Y ve Z gazlarının molekül kütleleri eşittir. II. Aynı sıcaklıkta X ve Z moleküllerinin ortalama hızları eşittir. III. Aynı sıcaklıkta, üç gazın da moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri eşittir. D) I ve II E) I ve III

6 8. Kinetik teoriye göre, ideal davranıştaki gazlarla ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Gazın hacmi, içinde bulunduğu kabın hacmine eşittir. B) Bir kaptaki gaz moleküllerinin kinetik enerjileri eşittir. C) Gaz molekülleri arasında çekim kuvvetinin olmadığı varsayılır. D) Moleküller kabın her yerine homojen olarak dağılır. E) Kap içindeki herhangi bir noktada ölçülen basınç, gazın basıncına eşittir kap A B C D E M He (g) T K M 2. kap (g) T K Şekildeki sistemde aynı sıcaklıkta musluklar açıldığında, 11. Molekül sayýsý X 2 ve CO XO Kütle X 2, CO ve XO gazlarının molekül sayılarının kütlelerine bağlı olarak değişim grafiği yukarıda verilmiştir. I. X in mol kütlesi 14 gramdır. II. Aynı sıcaklıkta CO moleküllerinin ortalama hızı, XO moleküllerinin ortalama hızından büyüktür. III. Sıcaklıkları eşit iken X 2 ve CO gazlarının ortalama molekül hızları eşittir. yargılarından hangileri doğrudur? (C = 12, O = 16) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II I. Gaz molekülleri ilk olarak D noktasında karşılaşır. II. Gazların C noktasında karşılaşması için, 2. kap ısıtılmalıdır. III. Gazların C noktasında karşılaşması için, 1. kaba bir miktar daha He gazı eklenmelidir. (He = 4, = 16) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 12. Sabit basınçta, belirli miktardaki bir gazın mutlak sıcaklığı 2 katına çıkarılıyor. I. Birim hacimdeki tanecik sayısı yarıya iner. II. Moleküllerin ortalama kinetik enerjisi 2 katına çıkar. III. Moleküllerin ortalama hızı 2 katına çıkar. A) I, II ve III B) I ve II C) Yalnız III D) Yalnız II E) Yalnız I 1. O 2 ve gazlarının ortalama molekül hızları ve moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri ile ilgili, I. Aynı sıcaklıkta O 2 moleküllerinin ortalama hızı, moleküllerinin ortalama hızından büyüktür. II. O 2 moleküllerinin 6 K deki ortalama kinetik enerjisi, 3 K deki ortalama kinetik enerjisinin 2 katına eşittir. III. Aynı sıcaklıkta O 2 moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi, moleküllerinin ortalama kinetik enerjisinden büyüktür. (C = 12, O = 16) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 13. Kapalı bir kapta eşit kütlelerde ve SO 2 gazları bulunmaktadır. I. Gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri aynıdır. II. Birim zamanda birim yüzeye SO 2 molekülleri daha fazla çarpar. III. Birim hacimdeki molekül sayıları eşittir. (H = 1, C = 12, O = 16, S = 32) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 1.A 2.D 3.D 4.B 5.C 6.D 7.E 8.B 9.B 1.C 11.E 12.A 13.A