Farklı Bir Borsa Alternatif Yatırım Araçları

Transkript

1 23 Kasım 2011 Farklı Bir Borsa Alternatif Yatırım Araçları Çetin Ali Dönmez VOB Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi

2 Vadeli İşlem Sözleşmesi? Uzlaşması ya da teslimatı gelecekte yapılmak üzere alınıp satılan sözleşmeye vadeli işlem sözleşmesi denir. Borsalarda işlem gördüğü için alınıp satılacak mal veya kıymet, vade tarihleri, sözleşme büyüklükleri vb. özellikler standarttır. Vade sonunda alıcı ve satıcı yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır. Yükümlülük teslimatın gerçekleşmesi ya da vade sonu spot fiyat referans alınarak hesaplanan nakit uzlaşma ile gerçekleşir.

3 Vadeli İşlem Sözleşmesi Örneği Ev almak istiyorsunuz, evin fiyatı Euro. Ev güzel ama kiracı var ve 4 ay sonra çıkacağını söylüyor. «Kiracı çıksın öyle alırım» diyorsunuz, ama evi de gözünüz tuttu kaçırmak istemiyorsunuz. Evi satana teklifiniz: «Ben evi almak istiyorum, fakat kiracı çıkar mı çıkmaz mı güvenemem, sen bunu çıkar ben de evi alayım.» Ev sahibi doğal olarak kaparo istiyor. Sizin de aklınıza «ya ev sahibi satmaktan vazgeçerse?» sorusu geliyor. Hem alan hem de ev sahibi emlakçıya gidiyor, sözleşme imzalıyor ve her iki taraf da bağlayıcı olması açısından emlakçıya kaparo mahiyetinde para veriyor. 4 ay sonra kiracı çıkıyor, paranın tamamını evsahibine ödeyip evin tapusunu alıyorsunuz, yükümlülükler yerine getirildiği için emlakçı da aradan çıkıyor BU İŞLEMİN BORSADA YAPILMASI DURUMUNDA ADI «VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ» OLUYOR

4 Opsiyon Sözleşmesi? Opsiyon sözleşmesi, sözleşmeyi alan tarafa - belli miktarda bir kıymeti - belli bir fiyattan (Kullanım Fiyatı) - ileride belli bir tarihte veya öncesinde - alma veya satma HAKKI veren sözleşmedir. Alan taraf bir hak aldığı için satan tarafa para (opsiyon primi) öder Vadeli İşlem Piyasaları 4

5 Opsiyon Örneği Kasko sigorta poliçesi bir opsiyon sözleşmesi örneğidir. Poliçeyi alan belirli bir süre geçerli olmak üzere prim öder, buna karşılık kaza geçirir ve arabada hasar oluşursa opsiyonu kullanır ve zararını tahsil eder. Süre bitimine kadar kaza yapılmazsa verilen prim sigorta şirketine kalır. Opsiyon primi ödeyerek riskten korunulduğu için riskin gerçekleşmemesi, alan tarafın zarar ettiği anlamına gelmez. Vadeli İşlem Piyasaları 5

6 Günlük Ortalama İşlem Hacmi (TL) Günlük Ortalama İşlem Hacmi (TL) Not: 2011 yılı verileri 31 Ekim 2011 tarihine kadar olan dönemi kapsamaktadır. 6

7 Pozisyonların Dağılımı Dayanak Varlık Bazında Açık Pozisyon Değeri Dağılımı (TL) VOB-İMKB 30; ,00 TL; 79% Diğer; ,21 TL; 11% VOB-TLDolar; ,50 TL; 10% Not: Ayların son işlem gününden bir önceki gün baz alınmıştır.

8 İşlem Gören Sözleşmeler İMKB30 Endeksi İMKB100 Endeksi TL/ Dolar TL /Euro Dolar/Euro Altın Pamuk, Buğday, Enerji (Baz Elektrik) Faiz (Gösterge Tahvil/Bono)

9 VOB da kimler işlem yapıyor? İşlem Hacmi Dağılımı (2011) Yerli/Yabancı 15% Yerli 85% Yabancı Yabancı İşlem Hacmi Dağılımı (2011) Bireysel/Kurumsal 32% 68% Bireysel Kurumsal Not: 2011 yılı verileri 30 Eylül 2011 tarihine kadar olan dönemi kapsamaktadır.

10 VOB da Kimler Pozisyon Taşıyor? Açık Pozisyon Dağılımı ( ) Yerli/Yabancı 55% 45% Yerli Yabancı Açık Pozisyon Dağılımı ( ) Bireysel/Kurumsal 24% 76% Bireysel Kurumsal

11 Rekabet Gücü Açısından VOB? Kur riski etkin yönetilirse Daha rekabetçi fiyat verilir Daha istikrarlı gelir ve nakit akımı Daha istikrarlı ekonomi 11

12 Rekabet Gücü Açısından VOB Sadece kur riski yönetimi ile mi sınırlı? Tarım Ürünleri Vadeli Alım Satımı/ Tarımda ve Tarıma dayalı sanayide etkin planlama/maliyet yönetimi Elektrik Vadeli İşlemleri/ Enerji sektörü ve tüm sanayi için daha öngörülebilir gelecek/ maliyetleri iyi yöneten etkin rekabetçi şirketler 12

13 2011 Yılık Yurtdışı Tanıtım Faaliyetlerimiz FIA Asya Türev Konferansı, Singapur, 29 Kasım- 1 Aralık The Turkish Capital Markets Day in Taiwan, Ekim European Exchanges Summit, Londra, 17 Ekim FIA Futures& Options Expo, Chicago, Ekim FOW Derivatives World Russia, 13 Eylül IDX Expo Londra Konferansı, 7-8 Haziran 2011.

14 Yurtiçi Tanıtım Faaliyetlerimiz Enerji Piyasaları: Yatırımlar, Rekabet, Riskler ve Beklentiler Ankara22 Kasım 2011 Enerj Gas and Power Türkiye Enerji Zirvesi, Ekim Elektrik Türev Piyasaları ve VOB Elektrik Sözleşmeleri Toplantısı, Ankara, 22 Eylül Türkiye Türev Konferansı, Eylül Uluslararası Enerji Arenası, 9 Eylül Finansal Mühendislik Konferansı, İEÜ, 20 Ekim International Conference On Mathematical Finance and Economics, İTÜ, 6-8 Temmuz Global Business And Technology AssociationToplantısı, 13 Temmuz 2011.

15 VOB da Nasıl İşlem Yapabilirim? Kurumsal ve Bireysel Yatırımcılar VOB da Nasıl İşlem Yapabilir? VOB un herhangi bir üyesinde (Türkiye de yerleşik banka ve aracı kurumlar) VOB hesabı açtıran müşteri işlem yapabilmektedir. 9:15-17:35 arası gerçekleşen seans boyunca yatırımcılar üye kuruluştaki müşteri temsilcisine emirlerini iletebilir ve yeterli teminatı hesabında bulundurma koşuluyla VOB da kolaylıkla işlem yapabilir. Yatırımcı Aracı Kuruluş

16 Piyasa Güvenliği Piyasa Güvenliği Müşteri bazında Teminatlandırma Sistemi (Ekim Sonu itibariyle toplam 1.3 milyar TL İşlem Teminatı) Garanti Fonu (Ekim Sonu itibariyle toplam büyüklük 90 milyon TL) Etkin Gözetim Sistemi

17 Bir VOB Sözleşmesi Kullanımı Örneği İMKB30 Endeksi seviyesinde, «endeks çıkacak alayım» diyorsunuz TL yatırıp 10 adet VOB İMKB30 vadeli işlem sözleşmesi alıyorsunuz. Endeks beklediğiniz gibi arttı ve e çıktı. Spottan alsaydınız karınız yaklaşık % 10 olacaktı. VOB da pozisyon aldığınız için yatırdğınız 8000 TL, endeksin yükselişinden kaynaklanan 8000 puanın tamamından etkilenir ve TL ye çıkar. Getiriniz % 100! Ancak Dikkat! Endeks beklediğiniz tersine % 10 aşağı düşseydi paranızın tamamını kaybedecektiniz.

18 Kaldıracı Kullanmak Size Kalmış Varsayalım paranız var ve yüksek risk almak istemiyorsunuz. İMKB30 Endeksine yatırım yapmak istiyorsunuz. İMKB30 Endeksi seviyesinde ve sizin de TL paranız var. Parayı VOB üyesi aracı kurum ya da bankaya gönder. Sadece 1 adet sözleşme al. Kontrat büyüklüğü = 7000 TL Teminat = 800 TL Paranızın toplamı 7000 TL

19 Kaldıracı Kullanmak Size Kalmış Endeks yükseldi ve oldu diyelim. VOB kontrat büyüklüğü endeks değerinin onda biri olduğundan ( ) = 500 TL kar ettiniz. Toplam paranız 7500 TL oldu. Endek e düşseydi ( ) = 500 TL zarar edecektiniz. Bu durumda toplam paranız 6500 TL ye düşecekti. Ne yapıyorsunuz aslında? VOB Sözleşmesi kullanarak kendi endeks fonunuzu kendiniz kuruyorsunuz. Riskinizi kendiniz ayarlarsanız risk de o kadar yüksek olmayabilir.

20 Hedeflerimiz Opsiyon Sözleşmelerini işleme açmak Dünyanın En Büyük İlk 10 Türev Borsası Arasında 7/24 çalışan bir Borsa olmak Sadece finansal ürünlerle sınırlı olmayan tarım ve enerji türevlerinin de işlem gördüğü yaygın yerli ve yabancı yatırımcı tabanına ulaşan bir borsa olmak 20

21 Reklamlar

22 Yine Reklamlar!

23 Teşekkürler 23