DAİRESEL HIZLANDIRICILAR
|
|
- Mehmed Güngör
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 III. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER RLERİ YAZOKULU (UPHDYO-III) DAİRESEL HIZLANDIRICILAR Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik MühendisliM hendisliği i BölümüB Muğla, Bodrum 1
2 KONU BAŞLIKLARI Dairesel HızlandH zlandırıcılarlar Betatron RF Alanlarla Hızlandırma Mikrotron Siklotron Sinkro-Siklotron Siklotron İsokron-Siklotron Sinkrotron Depolama Halkaları Karakteristik Parametrelerin Özeti Muğla, Bodrum 2
3 Dairesel HızlandH zlandırıcılarlar Yüklü parçac acıkları RF kaviteler yardımıyla yla hızlandıran ve manyetik alanlar yardımıyla yla dairesel yörüngelerde y tutan hızlandh zlandırıcılardır. r Muğla, Bodrum 3
4 Bir cismin bir çember etrafında hareketini devam ettirmesi için, cismin üzerine çemberin merkezine doğru sabit bir kuvvet etki ettirilmelidir. Dairesel hızlandırıcılarda, elektrik alan yüklü parçacıkları hızlandırırken, dipol magnetler ise parçacık yörüngesini daire biçiminde bükecek merkezcil kuvveti sağlarlar. Manyetik alan, parçacık enerjisine etki etmez. Sadece, parçacıkları hızlandırıcı kavite boyunca bükmeye yarar Muğla, Bodrum 4
5 r F = q r E + r [] q ( r ) c v B c Elektrik alan ile hızlandırma sağlanırken manyetik alan ile dairesel yörüngeler oluşturulur. Manyetik kuvvetler iş yapmaz Muğla, Bodrum 5
6 Manyetik alan içine giren paketçiklere hareket yönlerine dik doğrultuda manyetik kuvvet uygulanırsa, paketçikler doğrusal yörüngelerinden saparak dairesel yörüngede dolanırlar. Dairesel hareketin yarıçapı uygulanan manyetik alanın şiddeti ile doğru orantılıdır. Yani dairesel hızlandırıcıların yörünge yarıçaplarını belirleyen etken manyetik alan şiddetidir Muğla, Bodrum 6
7 Betatron Betatron, dairesel bir hızlandırıcı türüdür. Yüksek enerjilere ulaşmış elektronlar, beta (β) olarak adlandırıldıkları için Betatron ismi, beta ışıması ve elektrondan gelmektedir. siklotron Betatron aslında siklotron ailesinden bir hızlandırıcıdır. Fakat onu siklotrondan ayıran en büyük özellik, hareket eden parçacık demetinin yörünge yarıçapının sabit kalmasıdır. Siklotronda ise bu uzaklık sürekli değişmektedir Muğla, Bodrum 7
8 Genel olarak betatronun çalışma ilkesi, zamanla değişen bir manyetik alanın, bir elektrik alan indüklemesine dayanır. İndükleme ile oluşan bu elektrik alan, betatrona giren elektronları hızlandırırken; manyetik alan ise onları belli bir yörüngede tutar. Elektronlar hızlandıkça onları sabit yörüngede tutmak için gerekli manyetik alan büyüklüğü de artar. Bu durumda uygulanan manyetik alan parçacıkları yörüngede tutacak kadar güçlü olmalıdır Muğla, Bodrum 8
9 Φ : Halkanın içindeki manyetik alan akısı X t : elektrik alanın herhangi bir noktadaki bileşeni olmak üzere; V = dφ / dt (akımı oluşturan elektromotor kuvveti) X t 2π R = dφ / dt Bir elektronun rölativistik hareketinin momentumu p ise; X t e = dp / dt Buradan; e Δφ / dt Δ p Δ BeR = = 2 π R Δ t Δ t ( ) ( ) Muğla, Bodrum 9
10 Denklemi integre edersek; φ(t2) - φ(t1) = 2π R2 [ B(t2) B(t1) ] Bu denklem, manyetik akı ve manyetik alan Bt () = φ() t 2π R olarak ilişkilendirildiği durumlarda her zaman sağlanır: 2 Bt () = φ() t 2π R 2 Uçlarındaki indüksiyon anında düşecek biçimde şekillendirilen bir elektromıknatısın, bu denklemi sağlayacak bir tek yarıçapı vardır Muğla, Bodrum 10
11 Elektronun kazandığı kinetik enerji; Δφ Δ T = e = Δt eδφ 2 π ( R/ v) Hızlandırıcıda elektronun hızı ışık hızına çok yakın olduğu için v = c alınırsa ve φ f ve φ i, manyetik alana bağlı olarak ilk ve son akı değerleri olarak verilirse Elektronun kazandığı kinetik enerji; ΔT = e c 2π R ( φ f φi ) = ( B f Bi ) R e c Muğla, Bodrum 11
12 İlk Betatron R = 1.23m B max = 8.1 kg Magnet ağırlığı: 350 ton İlk manyetik indüksiyon hızlandırıcısı 1940 yılında Illinois Üniversitesi nde Prof. Dr. Donald Kerst tarafından yapılmıştır. Orijinal Betatron şu anda Smithsonian Enstitisü nde bulunmaktadır Muğla, Bodrum 12
13 RF Alanlarla Hızlandırma Dairesel parçac acık hızlandırıcılarının pek çoğu rf uyarılan hızlandırma kaviteleri kullanmaktadır. yükselteç ile Parçac acıklar bu kaviteyi periyodik olarak geçmekte ve her geçişte elektromagnetik alandan enerji almaktadır. Bu tip hızlandırıcılarlar teknik olarak Betatron ilkesinden farklı gibi görünse de temel olarak bir farklılık yoktur.. Her iki durumda da elektrik alanlar değişen en magnetik alanlardan üretilir Muğla, Bodrum 13
14 Yüklü bir parçacık, yükünün cinsine göre, uygulanan elektrik alana tepki gösterir. Elektrik alanın uyguladığı kuvvet elektromanyetik dalgayı; - Tepe noktasında yakalayan bir parçacık için maksimumdur. - Merkezde yakalayan parçacık için çok daha küçük bir değerdedir Muğla, Bodrum 14
15 Mikrotron Parçac acıkları belirli bir bölgede b sabit bir manyetik alan altında değişken yarıçaplarla aplarla döndd ndürüp, belirli bir hızlandh zlandırıcı kaviteden birçok defa geçirerek enerji kazandıran hızlandh zlandırıcılardır. r Muğla, Bodrum 15
16 n. Yörünge Y için i in dolanım m periyodu: T n = 2 π E n 2 eb c Rezonans koşulu: Tn+ 1 Tn = ntrf n = 1, 2,3... Δ γ = 1 elektronlar için i in geçerli; erli; Muğla, Bodrum 16
17 Ulaşı şılabilen maksimum enerji 44 Mev 100 mikroamper ortalama akım Homojen dipol alanları kullanımı Kolay işletim i az sayıda parça gereksinimi Rf kavite içinde inde enine odaklanma Oval demet boşluklar luklarında boyuna odaklanma Plovdiv State Univertsity Muğla, Bodrum 17
18 Race Track Mikrotron Dairesel mikrotronlara göre daha büyük b k enerjilere ulaşabilir. abilir. RTM ler iki ana kısımdan k oluşur: ur: RF frekanslı lineer hızlandh zlandırıcı, Dairesel yörüngeler y oluşturan magnetler Muğla, Bodrum 18
19 Muğla, Bodrum 19
20 Birinci dolanım m için i in zaman: 2π ( ) 2d T = E +Δ E + = nt. 1 2 inj. ebc c Ardışı ışık k yörüngeler y arası zaman farkı: β 1 rf 2π 2d 1 1 T T =. Δ E+ = nt. i+ 1 i 2 rf ec B c β β i+ 1 i Muğla, Bodrum 20
21 Dairesel mikrotronun kullanım alanları Temel araştırma rma Aktivasyon analizi Dozimetri Radyokimya Radyoaktif çekirdek üretimi Radyasyon terapisi Flerov Laboratory JINR Dubna,Russia Muğla, Bodrum 21
22 Bazı Mikrotron Laboratuarları Microtron ( Mainz Microtron Plovdiv University-Inst Instıtutetute for Nuclear Research and Nuclear plovdiv.bg) Nuclear ( Nuclear Physics Instıtute tute Czech Republic SINP Moscow, (, (www Muğla, Bodrum 22
23 Siklotron Karşı şılıklı iki magnet arasındaki boşlukta uygulanan RF hızlandırma geriliminden yararlanarak spiral yörüngede y hızlandırma yapan dairesel hızlandırıcıdır. r Muğla, Bodrum 23
24 Siklotronlarda parçacıklar sabit manyetik alan içerisinde hareket eder; parçacıkların enerjilerinin artmasıyla da dairesel yörüngeler artacak dolayısıyla daha büyük ölçekte mıknatıslar gerekecektir. Mıknatıs bir siklotron maliyetinde ana etken olduğundan daha büyük siklotronlar üretmenin maliyeti oldukça fazladır. Bir siklotronda parçacığın dolanım süresi ZeBc f = re v sabit = f 2πmcγ = Burada γ=1 olarak ele alınır. Manyetik alanın sabit olduğunu göz önünde tutularak dolanım frekansı 2π r 2πmcγ τ = = v qb rf Muğla, Bodrum 24
25 Bir siklotronda özellikle ağır parçacıklar için ulaşılabilecek maksimum enerji rölativistik olmamakla beraber enerji uygulanan manyetik alanın şiddeti, yörünge yarıçapı ve hızlandırılacak parçacığın kütlesine bağlıdır. Böylece enerji; 1 2 ( c 2 2 E kin = m v = = 2 2 m p) c Z 2 e 2 B 2 m 2 c R Muğla, Bodrum 25
26 Pratik birimler cinsinden ağır parçacıklar için dolanım frekansı yani rf- frekansı ve ulaşılabilecek maksimum enerji aşağıdaki gibi verilir. [ ] [ ] frf = B E = B R = [ ] = = [ ] = MHz 1.53 kg, kin 0.48 kg m proton için B kg, 0.24 B kg R m döteron için B kg, 0.48 B kg R m He için Örneğin bir siklotronda protonların hızlandırılması durumunda enerjinin üst limiti ~500 MeV ile sınırlıdır. Bu enerjiyi arttırmak için daha büyük çaplı mıknatıslara ihtiyaç duyulacak dolayısıyla maliyet artacaktır. Bundan dolayı sabit yarıçaplı, değişken manyetik alanlı dairesel hızlandırıcılara yani sinkrotronlara ihtiyaç duyulmuştur Muğla, Bodrum 26
27 Sinkro-Siklotron Siklotron Siklotronda radyo frekansının n sabit olmasından dolayı rölativistik olmayan enerjilere sınırlama s gelmektedir. Yüksek enerjilere ulaşı şıldıkça a parçac acık k demetlerini odaklamada boyuna faz kararlılığı ığının n da önem kazanmasının n sonucu tasarlanmış ıştır. Siklotronun bu versiyonunda rölativistik faktör ile orantılı olarak radyo frekansı değiştirilir Muğla, Bodrum 27
28 f = değişken = rf γ değişken γ = γ (t) f rf = ZeB 2πγmc f rf 1 γ ( t) Rölativistik faktörün n değişken olması parçac acığın n hızının h n da bu oranda değişece eceğini gösterir. g Bu durumda parçac acığın enerjisi de değişken olacaktır. γ (t) v = değişken Hızdaki bu değişim im parçac acığın n dolanım yörüngesinin de hıza; h yani momentuma bağlı olarak değişmesine neden olur. 1 r = ZeB ( cp) Muğla, Bodrum 28
29 Bunu kinetik enerji için çözersek, 2 E ( E + 2mc ) = kin kin ezbr Her iki düzlemde de eşit odaklama yapabilmek için alan indeksi n = ½ olmalıdır. Buna göre magnetik alan, 1 B y ( r) ~ r Muğla, Bodrum 29
30 Yörünge yarıçapında magnetik alan, merkezdeki değerine göre önemli ölçüde düşük olacaktır. Magnetik alan ve parçacık enerjisinin her ikisi de değişken olduğu için eşzamanlılığı korumak için rf frekansı module edilmelidir. f rf ~ [ ( t) ] B r γ ( t) Frekans modülasyonundan dolayı, parçacık akısı rf frekansının devir zamanına eşit atmalı bir makro yapıya sahiptir. Bu prensibe dayalı inşa edilenen büyükhızlandırıcı, 1946 da Lawrence Berkeley Laboratuvarındaki LBL, 184 inçlik sinkro siklotrondur ton ağırlığındaki magnet, maksimum magnetik alan olarak 15 kg üretmektedir ve maksimum yörünge yarıçapı m dir Muğla, Bodrum 30
31 İsokron-Siklotron Sinkro siklotrondaki frekans modülasyonu teknik olarak karmaşı şıktır ve farklı türde parçac acıklar içinin farklı olmalıdır. Thomas ın radyal magnetik alanın parçac acığın enerjisine uygun bir şekilde modüle edilebileceğini ini bulması bu alanda önemli bir gelişme olmuştur tur. Manyetik alanın radyal bağı ğımlılığıığı da kullanılarak larak zayıf odaklama yerini kuvvetli odaklamaya bırakb rakır. r. f rf = B[ r( t) ] γ = sabit f rf ~ = γ ( t) sabit değişken Muğla, Bodrum 31
32 Manyetik alanın n değişken olması parçac acığın n izlediği yörüngenin momentuma bağlı bir fonksiyon olmasına yol açar. a ar. B = değişken = B (r,ϕ ) => r = f (p) B y ( rϕ) ϕ Manyetik alanın radyal bileşeni eni parçac acığın n enerjisine uygun bir şekilde modüle edilir. f Z e B y rf = = 2 π γ m c sabit f rev = sabit 0 İsokron siklotronlarda, rf frekansında mikro paketçiklerin sürekli bir demeti oluşturulur. Yüksek proton akısı bu tür hızlandırıcıları verimli yüksek enerjili proton kaynakları yapar ve bu kaynaklar sık sık bir hedefte yüksek akıda kaon ve pion mezonları yaratmak için kullanılmaktadır Muğla, Bodrum 32
33 Sinkrotron Temel olarak yüksek hıza sahip temel parçacık, magnetik alan etkisi ile dairesel bir yörüngede harekete zorlanır. Bu teknik kullanılarak ilk defa 1947 yılında, temel parçacıklardan olan elektronun ivmeli hareketinden ışınım üretilmiştir. Yüklü bir parçacığın (elektron veya pozitron) bir magnetik alan içinde rölativistik hızdaki dairesel hareketinden elde edilen ışınıma sinkrotron ışınımı denir. Çok yüksek y foton akısı (~10 17 ) Yüksek parlaklık k (~10( 21 ) Esneklik (ayarlanabilir dalgaboyu) Uzak kızılötesinden k tesinden (FIR), sert X-IşıX şınlarına na kadar geniş bir bölgede b sürekli s spektrum Muğla, Bodrum 33
34 Ön n hızlandh zlandırıcıda da hızlandırılan demet, enjeksiyon bölgesiden sabit yarıçapl aplı halkaya sokulur. Demet yörüngede y defalarca dolanarak hızlandh zlandırıcı RF alanından ndan geçer er ve istenilen enerjiye ulaştığı ığında demet halkanın n dışıd ışına alınır. Çarpıştırıcı olarak ya da sabit enerjide halka içinde i inde tutularak depolama halkası olarak kullanılır Muğla, Bodrum 34
35 γ mv 2 q r r rˆ = r qb [] ( ) c v B = = sabit c r cp Burada q parçacığın yükü, v hızı, m kütlesi, p momentumu, B uygulanan manyetik alan, r sinkrotron halkasının yarıçapıdır. r = R= sabit Yörünge yarıçapı sabit olduğunda daha yüksek enerjilere ulaşılabilir. Bunun için tasarım şartı; 1 R = qb cp = 1 sabit Muğla, Bodrum 35
36 Sinkrotronda bir paketçiğin halkada dolanım süresi ; τ = 2πR 2πγmc = v ZeB Parçacığın momentumu arttıkça parçacıkları aynı yörüngede tutmak için eğici magnetlerin şiddeti buna eşdeğer olarak arttırılır. Bu durum manyetik alanın parçacığın momentumu ile orantılı olarak artırıldığı zaman sağlanır. R = sabit => B ~ p (t) Muğla, Bodrum 36
37 Dolanım frekansı parçacığın hızına bağlı olarak; f rev = ZecB 2 π cp β ( t) β ( t) f rf = hf rev Demetin hızlandırılabilmesi için, rf frekansı dolanım frekansının tam katı tutulmalıdır böylece eşzamanlılık koşulu sağlanır. h orantı katsayısı harmonik sayı olarak adlandırılır Muğla, Bodrum 37
38 Ağır parçacıklar için; Enerjinin artmasından dolayı,, bu artış ışla birlikte ağır r parçac acıklarında hızlarh zları artacaktır. r. v = değişken β = β (t) => f rf ~ v(t) Hafif parçacıklar için; Hafif parçac acıklar kısa k sürede s rölativistik hızlara ulaşı şırlar ve ışık k hızına h yakın n sabit hızlarla h dolanımlar mlarına devam ederler. v = sabit β = sabit => f rf => sabit Muğla, Bodrum 38
39 Bir sinkrotronda ulaşılabilecek maksimum enerji sinkrotron yarıçapı ve uygulanan maksimum manyetik alan ile belirlenir. Maksimum enerji; ( 2 ) [ ] [ ] cpmax = E E + 2mc = C B kg r m kin kin p C [] p = c e = GeV kg m Muğla, Bodrum 39
40 Örnek Laboratuvarlardan Parametreler SPring-8 Yer Harima Science Garden City Hyogo,Japon Enerji 8 GeV Işınım Hattı 62 Çevresi 1436 m Muğla, Bodrum 40
41 Örnek Laboratuvarlardan Parametreler APS Yer Argonne,, USA Enerji 7 GeV Işınım Hattı 68 Çevresi 1104 m Muğla, Bodrum 41
42 Örnek Laboratuvarlardan Parametreler ESRF Yer Gronebla, France Enerji 6 GeV Işınım Hattı 56 Çevresi 844 m Muğla, Bodrum 42
43 Depolama Halkaları Depolama halkası, zaman içinde sabit magnetik alanın kullanıldığı sinkrotron benzeri bir halkadır Muğla, Bodrum 43
44 Muğla, Bodrum 44
45 Depolama halkalarında eğici magnetik alanlar zamana göre sabittir ve parçacık demetleri devamlı döner. Elektron sinkrotronlarına benzer şekilde, elektron depolama halkalarında da sinkrotron ışınımı ulaşabilecek enerjiye bir limit koyar. Günümüz teknolojisiyle süper iletken mikrodalga boşlukları kullanılarak depolama halkalarında birkaç yüz GeV enerji elde edilebilir Muğla, Bodrum 45
46 Depolama halkası ve Sinkrotron da demetler ışınım elde etme amacıyla farklı magnetlerden geçerler: Eğici (Bending) Magnet Odaklayıcı (Focusing) Magnet Salındırıcı (Undulator) Muğla, Bodrum 46
47 Eğici (Bending) Magnet: Parçacıklar bu magnetlerin içinden geçtiği zaman, yollarından birkaç derece saparlar. Yöndeki bu değişim, sinkrotron ışınımına sebep olur! Muğla, Bodrum 47
48 Odaklayıcı (Focusing) Magnet: Bu magnetler depolama halkasının düz kısmına, (parçacık demetini küçük ve iyi-tanımlı tutabilmek amacıyla) odaklamak için yerleştirilmiştir. Küçük ve iyi-tanımlı bir elektron demeti; deneyler için gerekli olan, çok parlak bir X-Işını demeti üretebilir Muğla, Bodrum 48
49 Salındırıcı (Undulator): Bu manyetik yapılar; elektronları, salınan yada dalgalı bir yörünge izlemelerine zorlarlar. Farklı bend lerden yayılan ışınım demetleri, eğici magnetlerin oluşturabildiğinden çok daha şiddetli ışınım demetleri oluşturabilmek için birbirleriyle üstüste binerler Muğla, Bodrum 49
50 Parametre ALS (Advanced Light Source) Depolama Halkası Parametreleri: Demet Parçacığı Demet Enerjisi Enjeksiyon Enerjisi Demet Akımı Çoklu-paketçik modunda paketçik mesafesi İki paketçik modunda paketçik mesafesi Çevre Değer Elektron 1-1,9 GeV 1-1,5 GeV Çoklu-paketçik modunda 400 ma İki paketçik modunda 2 X 30 ma 2 ns Düz Kısım Sayısı 12 RF Frekansı 1,9 GeV çoklu-paketçik modunda demet ölçüleri 328 ns 196,8 m 499,642 MHz Yatay 310 mikron X Düşey 16 mikron Muğla, Bodrum 50
51 Karakteristik Parametrelerin Özeti Dairesel HızlandH zlandırıcıların n en önemli iki parametresi: Yörünge yarıçap apı: 1 r = γ eb mc y 2 β Eşzamanlılık koşulu: f = ceb y rf 2 2πγmc h Muğla, Bodrum 51
52 Parametrelerinin karşılaştırılması Muğla, Bodrum 52
53 Türk Hızlandırıcı Merkezi (TAC) Türk Hızlandırıcı Merkezi bünyesinde kurulması planlanan linak-halka tipli çarpıştırıcıda; linaktan gelen 1 GeV lik elektron demeti ile halkadan gelen 3,56 GeV lik pozitron demeti çarpıştırılarak, Charm fabrikası kurulması planlanmaktadır. E elektron = 1 GeV E pozitron = 3,56 GeV E c.m. ( s) = 3,77 GeV Muğla, Bodrum 53
54 TAC Charm fabrikası pozitron halkası (3,56 GeV) için önerilen temel hücre DBA (Double Bending Achromat) tipi bir yapıdır. Tasarımda 32 adet eğici magnet ile 96 adet odaklayıcı ve dağıtıcı magnet kuadrupol magnet kullanılmıştır. Sinkrotron ışınımı elde etmekte kullanılacak wiggler ve undulatörler ile RF kaviteler için ayrılan 12 adet magnetsiz bölgenin uzunluğu 4,4 m dir. Çarpışma bölgesi için bırakılan iki bölgenin uzunluğu ise 14,4 m dir Muğla, Bodrum 54
55 Charm Fabrikasının Depolama Halkası İçin Temel Hızlandırıcı Parametreleri Enerji (GeV) 3,56 Çevre (m) 264 Demet Akımı (ma) 216 Tur Başına Enerji Kaybı (kev) 1163,2 Sönüm Zamanları t x,t y,t z (ms) 5.4, 5.4, 2.6 Ayar (Q x,q y ) 11.5, 2.4 Chromaticity η x,η y -18, -39 Sinkrotron Ayarı 0.1 Harmonik Sayısı 442 RF Frekansı (MHz) Enerji Yayılması (%) 0.09 Momentum Compaction Yayınım (nm rad) Muğla, Bodrum 55
56 KAYNAK KİTAPLAR Particle Accelerator Physics Basic Principles and Linear Beam Dynamics Helmut WIEDEMANN (1993) An Introduction To Particle Accelerators Edmund WILSON (2001) an introduction to The Physics of High Energy Accelerators D.A. EDWARDS M.J.SYPHERS (1993) Muğla, Bodrum 56
57 TEŞEKK EKKÜRLER Muğla, Bodrum 57
DOĞRUSAL ve DAİRESEL HIZLANDIRICILAR TTP8/CERN
DOĞRUSAL ve DAİRESEL HIZLANDIRICILAR FERHAT YILDIZ 1 TTP8/CERN KONU BAŞLIKLARI GİRİŞ- PARÇACIK HIZLANDIRICILAR Tanımı Önemli Keşifler Kullanım Alanları Gelişimi (Livingstone Diagramı) Türleri DOĞRUSAL
DetaylıTheory Tajik (Tajikistan)
Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)
DetaylıThe Physics of Particle Accelerators - Klaus Wille (1.3.5-1.3.6-1.3.7)
- Klaus Wille (1.3.5-1.3.6-1.3.7) 2 Temmuz 2012 HF Çalışma Topluluğu İçerik 1.3.5 - Doğrusal Hızlandırıcılar 1 1.3.5 - Doğrusal Hızlandırıcılar 2 3 Doğrusal Hızlandırıcılar Tüm elektrostatik hızlandırıcılar
DetaylıParçacık Hızlandırıcılarının Tipleri ve Fiziği-II DAĐRESEL HIZLANDIRICILAR. Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniversitesi
Parçacık Hızlandırıcılarının Tipleri ve Fiziği-II DAĐRESEL HIZLANDIRICILAR Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniversitesi Parçacık Hızlandırıcıları Dairesel Hızlandırıcılar ( Circular Accelerators ) - Betatron
DetaylıProf. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi
IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU ( V. UPHDYO ) 29.08-03.09.2009, Bodrum, MUĞLA Hızlandırıcılara Dayalı Işınım ş Kaynakları SİNKROTRON IŞINIMI (SI) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara
DetaylıIşınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA
Işınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde, Fizik Bölümü 1 Yüklü Parçacıklarda Işıma İvmeli hareket yapan yüklü parçacıklar ışıma meydana getirirler. Antenlerde
DetaylıIşınım Kaynakları Hakkında Temel Bilgiler. Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde Üniversitesi
Işınım Kaynakları Hakkında Temel Bilgiler Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde Üniversitesi Giriş Hızlandırıcılar başlangıçta nükleer fizik ve parçacık fiziğinde çarpıştırıcı olarak kurulmuştur. Son dönemde
DetaylıIV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU
IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU HIZLANDIRICIYA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI - II SİNKROTRON IŞINIMI (SI) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik ik Mühendisliği liğibölümüü
Detaylı3. DOĞRUSAL HIZLANDIRICILAR: TEMEL İLKELER
1 3. DOĞRUSAL HIZLANDIRICILAR: TEMEL İLKELER 3.1. Doğrusal Hızlandırıcıların Fiziği Parçacık hızlandırıcılarının tipleri, parçacıkların izlediği yörüngeye bağlı olarak doğrusal ve dairesel hızlandırıcılar
DetaylıHızlandırıcı Fiziği-2. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 04.02.2016
Hızlandırıcı Fiziği-2 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 04.02.2016 1 İçerik Hızlı bir tekrar. Doğrusal hızlandırıcılar Doğrusal hızlandırıcılarda kullanılan bazı yapılar. Yürüyen dalga kovukları ve elektron hızlandırma
DetaylıFZM443 PARÇACIK HIZLANDIRICILARI. Prof. Dr. Ömer Yavaş
1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ FZM443 PARÇACIK HIZLANDIRICILARI Prof. Dr. Ömer Yavaş 1. Hafta: Parçacık Hızlandırıcıları: Temel Kavramlar 2. Hafta: Parçacık Çarpıştırıcıları:
DetaylıBAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ. Doç. Dr. Hakan YAKUT. Fizik Bölümü
2015-2016 BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ Doç. Dr. Hakan YAKUT SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Ofis: FEF A Blok, 3. Kat, Oda No: 812, İş tel.: 6092 (+90 264 295 6092) BÖLÜM 7 MANYETİK ALANLAR 2 İÇERİK
DetaylıTÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PROJESİ
TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PROJESİ Turkish Accelerator and Radiation Laboratory at Ankara (TARLA) Doç. Dr. Suat ÖZKORUCUKLU İÇERİK Serbest Elektron Lazeri Prensibi Türk Hızlandırıcı
DetaylıX-Işınları TAC-SR. Numan Akdoğan.
X-Işınları 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi TAC-SR Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X-ışını tüpü (X-ray
DetaylıMETRİ HIZLANDIRICILAR. Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD. www.yukselmehmet.com
TG-51 DOZİMETR METRİ PROTOKOLÜ VE LİNEER L HIZLANDIRICILAR Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD İÇERİK 1. TG-51 DOZİMETR METRİ PROTOKOLÜ a) Araç-Gere Gereçler b) Ölçüm m Sistemi c) TG-51 51 de Veriler d) Ölçüm
DetaylıHızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar
Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar 1 Hızlandırıcı nedir? Çarpıştırıcı nedir? Parçacık hızlandırıcıları, elektrik yükü olan atomik veya atom-altı parçacıkları oldukça yüksek hızlara (ışık hızına bile oldukça
DetaylıA A A A A A A A A A A
S 2 FİZİ TESTİ. Bu testte 0 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fizik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. Aşağıdakilerden hangisi momentum birimidir? joule joule A) B) newton saniye weber
DetaylıHızlandırıcı Fiziği-2. Veli YILDIZ (Veliko Dimov)
Hızlandırıcı Fiziği-2 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 30.06.2016 1 İçerik Hızlı bir tekrar. Doğrusal hızlandırıcılar Doğrusal hızlandırıcılarda kullanılan bazı yapılar. Yürüyen dalga kovukları ve elektron hızlandırma
DetaylıTR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS
TFD2I. Fizik Kf>ıı K r^i 11-14 E\lıil 21102 /.S/OTcm TR0300008 Y F. l- Sil RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS B. ŞİRVANLI Using the most general model independent form of the effective Hamillonian
DetaylıHızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 27.02.2014
Hızlandırıcı Fiziği-1 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 27.02.2014 1 İçerik Parçacıkları nasıl elde ediyoruz? Bazı dairesel hızlandırıcı çeşitleri Siklotron (cyclotron) Zayıf odaklama Sinkrotron (synchrotron)
DetaylıFizik 101-Fizik I 2013-2014. Dönme Hareketinin Dinamiği
-Fizik I 2013-2014 Dönme Hareketinin Dinamiği Nurdan Demirci Sankır Ofis: 364, Tel: 2924332 İçerik Vektörel Çarpım ve Tork Katı Cismin Yuvarlanma Hareketi Bir Parçacığın Açısal Momentumu Dönen Katı Cismin
DetaylıSDÜ FEN DERGİSİ (E-DERGİ). 2009, 4(2), THM KIZILÖTESİ SEL YÜKSELTEÇ MODUNUN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI. Hüsnü AKSAKAL*, Ünsoy KOCAÖZ*
SDÜ FEN DERGİSİ (E-DERGİ). 2009, 4(2), 165-170 THM KIZILÖTESİ SEL YÜKSELTEÇ MODUNUN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI Hüsnü AKSAKAL*, Ünsoy KOCAÖZ* *Niğde Üniversitesi, Fizik Bölümü, 51100, Niğde, TÜRKİYE e-mail: haksakal@nigde.edu.tr,
DetaylıX-Işınları. Numan Akdoğan. 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi. akdogan@gyte.edu.tr
X-Işınları 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X-ışını tüpü (X-ray tube)
DetaylıParçacık Hızlandırıcılarının Medikal Uygulamaları 2. Doç.Dr. Bahar DİRİCAN GATA Radyasyon Onkolojisi AD.
Parçacık Hızlandırıcılarının Medikal Uygulamaları 2 Doç.Dr. Bahar DİRİCAN GATA Radyasyon Onkolojisi AD. 09.06.2005 Parçacık Hızlandırıcıları Van de Graff Jeneratörleri Lineer Hızlandırıcılar Betatron Mikrotron
DetaylıRADYOTERAPİ CİHAZLARINDAKİ GELİŞMELER. Hatice Bilge
RADYOTERAPİ CİHAZLARINDAKİ GELİŞMELER Hatice Bilge KISA TARİHÇE 1895: X-ışınlarının keşfi 1913: W.E.Coolidge, vakumlu X-ışını tüplerinin geliştirilmesi 1931: Sikletronun Lawrence tarafından geliştirilmesi
DetaylıHızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 29.07.2014
Hızlandırıcı Fiziği-1 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 29.07.2014 1 İçerik Hızlandırıcı Çeşitleri Rutherford ve çekirdeğin keşfi, İlk defa yapay yollar ile atom çekirdeğinin parçalanması, Elektrostatik hızlandırıcılar,
DetaylıHızlandırıcı Fiziğine ine Giriş
LOGO Hızlandırıcı Fiziğine ine Giriş Orhan Çakır Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinde Bilgisayar Uygulamaları, 6-30 Ocak 009, Ç.Ü., Adana İçerik 1 Hızlandırıcılar Tasarım ve Simulasyon
DetaylıX-Işınları. Çalışma Soruları. Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü. X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler)
X-Işınları Çalışma Soruları Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler) 1. a) Elektromanyetik spektrumu çizip, açıklayınız. b) X-ışınlarını
DetaylıFiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar.
Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar Manyetik Alan Manyetik Alan Çizgileri Manyetik Alan İçinde Hareket Eden Elektrik Yükü Akım Taşıyan Bir İletken Üzerine Etki Manyetik Kuvvet http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/
DetaylıHızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 03.02.2016
Hızlandırıcı Fiziği-1 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 03.02.2016 1 2 İçerik Rutherford ve çekirdeğin keşfi, İlk defa yapay yollar ile atom çekirdeğinin parçalanması, Elektrostatik hızlandırıcılar, Hızlandırıcılarda
DetaylıENİNE DEMET DİNAMİĞİ. Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi. Ankara Üniversitesi
ENİNE DEMET DİNAMİĞİ Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi Ankara Üniversitesi 1 Dairesel Hızlandırıcılar Yönlendirme: mağnetik alan Odaklama: mağnetik alan Alan indisi zayıf odaklama: 0
DetaylıGamma Bozunumu
Gamma Bozunumu Genelde beta ( ) ve alfa ( ) bozunumu sonunda çekirdek uyarılmış haldedir. Uyarılmış çekirdek gamma ( ) salarak temel seviyeye döner. Gamma görünür ışın ve x ışını gibi elektromanyetik radyasyon
DetaylıBölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınlarının elde edilmesi X-ışınlarının Soğrulma Mekanizması X-ışınlarının özellikleri X-ışını cihazlarının parametreleri
DetaylıPARÇACIK HIZLANDIRICILARININ BİLİME KATKILARI
PARÇACIK HIZLANDIRICILARININ BİLİME KATKILARI (Çağrılı Konuşma) Prof. Dr. D. Ali ERCAN Savunma Sanayii Müsteşarlığı Katot ışınları tübü olarak bilinen ilk hızlandırıcı, aralarında yüksek voltaj farkı uygulanmış
DetaylıHızlandırıcı Fiziği. Enine Demet Dinamiği II. Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology
Hızlandırıcı Fiziği Enine Demet Dinamiği II Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology İletişim Bilgileri oznur.mete@cockcroft.ac.uk oznur.mete@manchester.ac.uk
DetaylıParçacık Hızlandırıcılar
Parçacık Hızlandırıcılar 1 NELER ÖĞRENECEĞİZ? Parçacıkları neden hızlandırıyoruz? Parçacık hızlandırıcıları nerelerde kullanıyoruz? Parçacıkları nasıl hızlandırıyoruz? Hızlandırıcı çeşitleri nelerdir?
DetaylıManyetizma. Manyetik alan çizgileri, çizim. Manyetik malzeme türleri. Manyetik alanlar. BÖLÜM 29 Manyetik alanlar
ÖLÜM 29 Manyetik alanlar Manyetik alan Akım taşıyan bir iletkene etkiyen manyetik kuvvet Düzgün bir manyetik alan içerisindeki akım ilmeğine etkiyen tork Yüklü bir parçacığın düzgün bir manyetik alan içerisindeki
DetaylıDİNAMİK Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü
DİNAMİK - 11 Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 11. HAFTA Kapsam: İmpuls Momentum yöntemi İmpuls ve momentum ilkesi
DetaylıStatik Manyetik Alan
Statik Manyetik Alan Noktasal Yüke Etki eden Manyetik Kuvvet Akım Elemanına Etki Eden Manyetik Kuvvet Biot-Savart Kanunu Statik Manyetik Alan Statik manyetik alan, sabit akımdan veya bir sürekli mıknatıstan
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Testin 1 in Çözümleri 1. B manyetik alanı sabit v hızıyla hareket ederken,
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI OLUŞUMU Hızlandırılmış elektronların anotla etkileşimi ATOMUN YAPISI VE PARÇACIKLARI Bir elementi temsil eden en küçük
DetaylıSinkrotron Işınımı Tesislerinde Dünyadaki Durum, TURKAY Tesisi ve Türkiye İçin Önemi ve TURKAY Tesisi Tasarım Çalışmalarının Sonuçları
THM-YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ Sinkrotron Işınımı Tesislerinde Dünyadaki Durum, TURKAY Tesisi ve Türkiye İçin Önemi ve TURKAY Tesisi Tasarım Çalışmalarının
DetaylıFiz Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi
Fiz 1011 - Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi Açısal Yerdeğiştirme, Hız ve İvme Dönme Kinematiği: Sabit Açısal İvmeli Dönme Hareketi Açısal ve Doğrusal Nicelikler Dönme Enerjisi Eylemsizlik
DetaylıUBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim:
UBT 306 - Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: 1. (a) (5) Radyoaktivite nedir, tanımlayınız? Bir radyoizotopun aktivitesi (A), izotopun birim zamandaki
Detaylı- Tsukuba Science City
Japon Mücizesinin M Temel Taşı - Tsukuba Science City (bak http://w3.gazi.edu.tr/web/saleh Türkler ve Bilim... ) Tsukuba Bilim Kentinin temeli 1963 yılınday Tokyo nun 60 km uzaklığı ığında küçük üçük k
DetaylıX-Işınları. Çalışma Soruları
X-Işınları Çalışma Soruları Yrd. Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler) 1. a)
DetaylıBÖLÜM 03. Doğrusal Hareket Alt yüzeyi yere paralel olarak yerleştirilmiş, camdan yapılmış
Doğrusal Hareket - 3 BÖÜ 03 Test 03 1. Alt yüzeyi yere paralel olarak yerleştirilmiş, camdan yapılmış küp yere dik paralel ışık ile aydınlatılmaktadır. üpün noktasında bulunan karınca şekildeki - - - N
DetaylıHareket Kanunları Uygulamaları
Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,
DetaylıSU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik. Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması
SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması Dalga Nedir Enerji taşıyan bir değişimin bir yöne doğru taşınmasına dalga denir.
DetaylıMADX-Emittans Hesabı. ZAFER NERGİZ Niğde Üniversitesi
MADX-Emittans Hesabı ZAFER NERGİZ Niğde Üniversitesi HIZLANDIRICI FİZİĞİNDE BAZI KAVRAMLAR PARÇACIKLARI BİR A NOKTASINDAN B NOKTASINA TAŞIMA SÜRECİNE DEMET OPTİĞİ DENİR. MAGNETLERDEN OLUŞAN DİZİ MANYETİK
DetaylıTOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org
9. Atomun Elektron Yapısı Elektromanyetik ışıma (EMI) Atom Spektrumları Bohr Atom Modeli Kuantum Kuramı - Dalga Mekaniği Kuantum Sayıları Elektron Orbitalleri Hidrojen Atomu Orbitalleri Elektron Spini
DetaylıAlüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi. Variation of Deposition Energy with Electron Energy in Aluminum Target
Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi Zehra Nur Demirci 1,*, Nilgün Demir 2, İskender Akkurt 1 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, Çünür
Detaylı- 1 - ŞUBAT KAMPI SINAVI-2000-I. Grup. 1. İçi dolu homojen R yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında 0 açısal hızı R
- - ŞUBT KMPI SINVI--I. Grup. İçi dolu omojen yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında açısal ızı ile döndürülüyor e topun en alt noktası zeminden yükseklikte iken serbest bırakılıyor. Top zeminden
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ 6. X-Işınlarının madde ile etkileşimi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ 6 X-Işınlarının madde ile etkileşimi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI MADDE ETKİLEŞİMİ Elektromanyetik enerjiler kendi dalga boylarına yakın maddelerle etkileşime
DetaylıTÜRK HIZLANDIRICI KOMPLEKSİ ÖNERİSİ
TÜRK HIZLANDIRICI KOMPLEKSİ ÖNERİSİ A.K. ÇİFTÇİ, TAC Kollaborasyonu * adına Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Fizik Bölümü, 06100 Tandoğan, Ankara ÖZET Türk Hızlandırıcı Kompleksinin linak halka tipli
DetaylıMANYETIZMA. Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları
MANYETIZMA Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları MAGNETİZMA Mıknatıs ve Özellikleri Magnetit adı verilen Fe 3 O 4 (demir oksit) bileşiği doğal bir mıknatıstır ve ilk olarak Manisa yakınlarında bulunduğu
DetaylıHPFBU. MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı
MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcro: Ins
DetaylıFİZİK II - Final UYGULAMA
FİZİK II - Final UYGULAMA Problem 1 /Ders 1 (Elektrik Alan ve Kuvvet) Şekildeki gibi 1.00 g lık yüklü bir mantar top ince bir iplikle düzgün bir elektrik alanının bulunduğu bölgede asılıyor. İpin yatayla
Detaylıİletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler
İletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler Buraya dek sınırsız ortamlarda tek başına bulunan antenlerin ışıma alanları incelendi. Anten yakınında bulunan başka bir ışınlayıcı ya da bir yansıtıcı,
DetaylıNewton un II. yasası. Bir cismin ivmesi, onun üzerine etki eden bileşke kuvvetle doğru orantılı ve kütlesi ile ters orantılıdır.
Newton un II. yasası Bir cismin ivmesi, onun üzerine etki eden bileşke kuvvetle doğru orantılı ve kütlesi ile ters orantılıdır. Bir cisme F A, F B ve F C gibi çok sayıda kuvvet etkiyorsa, net kuvvet bunların
DetaylıTURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer
THM- YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer Orhan Çakır Ankara Univ. & I
DetaylıYıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz.
Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz. Işık genellikle titreşen elektromanyetik dalga olarak düşünülür; bu suda ilerleyen dalgaya
DetaylıAnkara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü F M İ N S E S İ T O P L U L U Ğ U Y A Z I L I R Ö P O R T A J
26.01.2009, Ankara Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü F M İ N S E S İ T O P L U L U Ğ U Y A Z I L I R Ö P O R T A J Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniv. Fizik Müh. Bölümü
DetaylıElektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri
38 Elektromanyetik Dalgalar 1 Test 1 in Çözümleri 1. Radyo dalgaları elektronların titreşiminden doğan elektromanyetik dalgalar olup ışık hızıyla hareket eder. Radyo dalgalarının titreşim frekansı ışık
DetaylıTARLA IR-SEL Salındırıcı Magnetler İçin Benzetim Çalışmaları. Simulation Studies for TARLA IR-FEL Undulator Magnets
SDU Journal of Science (E-Journal), 2014, 9 (1): 109-116 TARLA IR-SEL Salındırıcı Magnetler İçin Benzetim Çalışmaları Halime Tugay 1,*, Suat Özkorucuklu 2 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
Detaylı6. Osiloskop. Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır.
6. Osiloskop Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır. Osiloskoplar üç gruba ayrılabilir; 1. Analog osiloskoplar 2. Dijital osiloskoplar
DetaylıÇağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım.
Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım. SPS CERN in Fransız bölgesine doğru ilerlemesi kararının imzaları
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 13 Parçacık Kinetiği: Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 13 Parçacık
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Etkinlik A nın Yanıtları 1. Elektromanyetik spektrum şekildeki gibidir.
DetaylıFİZK Ders 5. Elektrik Alanları. Dr. Ali ÖVGÜN. DAÜ Fizik Bölümü.
FİZK 104-0 Ders 5 Elektrik Alanları Dr. Ali ÖVGÜN DAÜ Fizik Bölümü Kaynaklar: -Fizik. Cilt (SERWAY) -Fiziğin Temelleri.Kitap (HALLIDAY & RESNIK) -Üniversite Fiziği (Cilt ) (SEARS ve ZEMANSKY) http://fizk104.aovgun.com
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ GeV ENERJİLİ ELEKTRON-POZİTRON ÇARPIŞTIRICILARI VE SASE SERBEST ELEKTRON LAZERLERİ İÇİN DOĞRUSAL ELEKTRON HIZLANDIRICILARININ OPTİMİZASYONU Bora
DetaylıAKDENİZ ÜNİVERSİTESİ. Anten Parametrelerinin Temelleri. Samet YALÇIN
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ Anten Parametrelerinin Temelleri Samet YALÇIN Anten Parametrelerinin Temelleri GİRİŞ: Bir antenin parametrelerini tanımlayabilmek için anten parametreleri gereklidir. Anten performansından
DetaylıHIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI
HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI Dr. Bora KETENOĞLU Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü & European XFEL GmbH, Hamburg İçerik Bilim, sanayi ve teknolojide parçacık hızlandırıcıları ve
DetaylıBÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ
BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ 1.1. Giriş Kinematik, daha öncede vurgulandığı üzere, harekete sebep olan veya hareketin bir sonucu olarak ortaya çıkan kuvvetleri dikkate almadan cisimlerin hareketini
DetaylıSerbest Elektron Lazeri
II. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER RLERĐ YAZ OKULU Parçac acık k HızlandH zlandırıcılarına Dayalı Işınım m Kaynakları Serbest Elektron Lazeri Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi
DetaylıNewton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.
Bölüm 5: Hareket Yasaları(Özet) Önceki bölümde hareketin temel kavramları olan yerdeğiştirme, hız ve ivme tanımlanmıştır. Bu bölümde ise hareketli cisimlerin farklı hareketlerine sebep olan etkilerin hareketi
DetaylıFIZ Arasınav 9 Aralık 2017
Sınav Türü A Sayfa 1 / FIZ 10. Arasınav 9 Aralık 017 Grup Numarası Ad Tür Liste Numarası Öğrenci Numarası E-posta Soyad DİKKAT : Her soru için yalnızca bir doğru cevap vardır ve her doğru cevap 1 puan
DetaylıBugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı.
2 NEDEN?? : Yüksek enerjilerde parçacıkları çarpıştırıyoruz. Parçacıkları kırıp içlerine bakmak istiyoruz. DENEY Hızlandırıcılar Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden küçük bir
DetaylıFizik-1 UYGULAMA-7. Katı bir cismin sabit bir eksen etrafında dönmesi
Fizik-1 UYGULAMA-7 Katı bir cismin sabit bir eksen etrafında dönmesi 1) Bir tekerlek üzerinde bir noktanın açısal konumu olarak verilmektedir. a) t=0 ve t=3s için bu noktanın açısal konumunu, açısal hızını
DetaylıHIZLANDIRICI FİZİĞİ. Doğru Akım Hızlandırıcıları. Semra DEMİRÇALI Fen Bilimleri Öğretmeni DENİZLİ (TTP-7 Katılımcısı) 05/03/2018
HIZLANDIRICI FİZİĞİ Doğru Akım Hızlandırıcıları Semra DEMİRÇALI Fen Bilimleri Öğretmeni DENİZLİ (TTP-7 Katılımcısı) 05/03/2018 İÇİNDEKİLER 1. Elektrostatik Hızlandırıcılar 1.1. Cockroft- Walton Hızlandırıcısı
DetaylıBASİT HARMONİK HAREKET
BASİT HARMONİK HAREKET Bir doğru üzerinde bulunan iki nokta arasında periyodik olarak yer değiştirme ve ivmesi değişen hareketlere basit harmonik hareket denir. Sarmal yayın ucuna bağlanmış bir cismin
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki
Detaylı2-MANYETIK ALANLAR İÇİN GAUSS YASASI
2-MANYETIK ALANLAR İÇİN GAUSS YASASI Elektrik yükleri yani pozitif ve negatif yükler birbirlerinden ayrı ve izole halde düşünülebilirler. Bu durum, Kuzey ve güney manyetik kutuplar için de söz konusu olabilir
DetaylıYeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi
Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi Hadron terapi, nükleer kuvvetlerle (yeğin kuvvet) etkileşen parçacıkları kullanarak yapılan bir radyasyon tedavi (ışın tedavisi) yöntemidir. Bu parçacıklar protonlar,
DetaylıProf. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü
101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum
DetaylıÖZET Yüksek Lisans Tezi TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİNİN 3,56 GeV ENERJİLİ DEPOLAMA HALKASINDA DEMET YAYINIMI VE ÖRGÜ OPTİMİZASYONU Kahraman ZENGİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİNIN 3,56 GeV ENERJİLİ DEPOLAMA HALKASINDA DEMET YAYINIMI VE ÖRGÜ OPTİMİZASYONU Kahraman ZENGİN FİZİK ANABİLİM
DetaylıModern Fiziğin Teknolojideki Uygulamaları
40 Modern Fiziğin Teknolojideki Uygulamaları 1 Test 1 in Çözümleri 1. USG ve MR cihazları ile ilgili verilen bilgiler doğrudur. BT cihazı c-ışınları ile değil X-ışınları ile çalışır. Bu nedenle I ve II.
DetaylıKUTUP IŞINIMI AURORA. www.astrofotograf.com
KUTUP IŞINIMI AURORA www.astrofotograf.com Kutup ışıkları, ya da aurora, genellikle kutup bölgelerinde görülen bir gece ışımasıdır. Aurora, gökyüzündeki doğal ışık görüntüleridir. Genelde gece görülen
DetaylıRADYOTERAPİ TEKNİKLERİ
Doç. Dr. Bahar DİRİCAN RADYOTERAPİ TEKNİKLERİ Radyasyon Onkolojisi iyonlaştırıcı radyasyonun tek başına veya diğer tedavi modaliteleri (cerrahi, kemoterapi) ile birlikte kanserli hastaların (diğer bazı
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
DetaylıBÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)
BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga
DetaylıHarici Fotoelektrik etki ve Planck sabiti deney seti
Deneyin Temeli Harici Fotoelektrik etki ve Planck sabiti deney seti Fotoelektrik etki modern fiziğin gelişimindeki anahtar deneylerden birisidir. Filaman lambadan çıkan beyaz ışık ızgaralı spektrometre
DetaylıİÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ...
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... viii -BÖLÜM / 1- GİRİŞ... 1 -BÖLÜM / 2- ÖZEL GÖRELİLİK... 13 2.1. REFERANS SİSTEMLERİ VE GÖRELİLİK... 14 2.2. ÖZEL GÖRELİLİK TEORİSİ... 19 2.2.1. Zaman Ölçümü
DetaylıAlfalar: M Q. . -e F x Q. 12. Hafta. Yüklü parçacıkların ve fotonların madde ile etkileşimi
1. Hafta Yüklü parçacıkların ve fotonların madde ile etkileşimi Alfalar: Bütün yüklü parçacıklar (elektronlar, protonlar, alfa parçacıkları ve çekirdekler) madde içersinde ilerlerken, kendi elektrik alanları
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 05-06. SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 4 05-06.SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ (LS ) DEĞERLENDİRME SINAVI - 4 Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Öğrenci Numarası :... SORU SAISI : 80 SINAV
DetaylıIV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU
IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU HIZLANDIRICIYA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI - I SERBEST ELEKTRON LAZERİ (SEL) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik ik Mühendisliği liğibölümüü
DetaylıITAP_Fizik Olimpiyat Okulu 1.Seviye Manyetik_4 Deneme Sınavı: 5 Mart 8 Mart 2014
1.Seviye Manyetik_4 Deneme Sınavı: 5 Mart 8 Mart 2014 01. Willson un kamerası içinde bir elektronun, şiddeti B=10mT homojen bir manyetik alanda hareket ettiği yörüngenin fotoğrafı çekiliyor. Bu fotoğrafa
DetaylıFIZ Uygulama Vektörler
Vektörler Problem 1 - Serway 61/75 Bir dikdörtgenler prizmasının boyutları şekildeki gibi a=10,0 cm, b=20,0 cm ve c=15,0 cm dir. a) Yüz köşegen vektörü R 1 nedir? b) Cisim köşegen vektörü R 2 nedir? c)
DetaylıTAC PROTON HIZLANDIRICISININ LINAC ALTERNATİFİ İÇİN DTL SİMÜLASYONU. Abdullatif ÇALIŞKAN, Metin YILMAZ
TAC PROTON HIZLANDIRICISININ LINAC ALTERNATİFİ İÇİN DTL SİMÜLASYONU Abdullatif ÇALIŞKAN, Metin YILMAZ Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, 06500 Teknikokullar, Ankara e-mail: quarkworld@hotmail.com,
Detaylı