DİSİPLİN. Yrd. Doç. Dr. M. İsmail BAĞDATLI.

Transkript

1 DİSİPLİN Yrd. Doç. Dr. M. İsmail BAĞDATLI

2 Bir iç düzenlemedir. Bir yerde çalışanların uymak zorunda oldukları kurallar manzumesidir. Çocuğun yaptığı ve yapacağı hareketleri çevreye göre düzenleme şuurunu kazanmasıdır. Disiplin bir şeyi isteyerek yerine getirmektir. Disiplin düzenli, intizamlı olmaktır.

3 Disiplinin yakın amacı: Kişiyi kendi kurumunda, biriminde iyi insan konumuna getirmektir. Disiplinin uzak amacı: İyi bir insan belirli sınırlar içinde hareket eden insan üretmektir.

4 Disiplin Sağlayan Faktörler

5 Uygun eğitim programı: Öğrencinin ihtiyaçlarını dikkate alacak ve bildiklerini geliştirecek, ilgisini çekecek şekilde dersler verilmeli. Böyle olursa öğrenci- öğrenci ve öğrenci- öğretmen ilişkisi iyi olacaktır.

6 İyi rehberlik sistemi: İyi rehberlik yapılırsa problemler ortaya çıkmadan halledilir. Problemlerin çözümüne yardımcı olur. Problemi olan öğrenci derslerinde başarılı olamaz. Öğrenci problemlerinin çözüldüğünü görünce öğretmenine yardımcı olacaktır, saygılı olacaktır, derslere sarılacaktır.

7 Okul binasının etkin kullanımı: Sınıfın badanasının yapılmış olması gerekir. Öğrenci kırık dökük eşyaları görmemeli. İbn- i Cemaa fıkıh okuyan öğrencilerin sınıfları ve hocaların odaları alt katta olmalı. Halktan soru sormaya gelenler olursa diğer öğrenciler rahatsız olmasın. Öğretmenler odası merkezi bir yerde olmalıdır.

8 Sınıf Disiplini

9 Öğretmenin sınıf içinde duruşu: Öğretmen özellikle alt basamaklarda sınıfı kontrol edebilmek için genellikle ayakta durmalıdır. Öğretmen masasının altında platform olmalıdır. Öğretmen elinde kalem veya dersle ilgi bir eşya olabilir. Fakat zincir, tesbih vs. öğretmen elinde olmamalı. Öğrencinin dikkatini çekebilir. Jest ve mimikler yeterli seviyede olmalıdır.

10 Öğrencilerin sınıf içinde yerleşimi: Öğretmen öğrencinin yanına öğrenci sıralarına oturmamalıdır. Derste yüz yüze oturmalıdır. Birbirinin ensesine bakacak şekilde oturma düzeni yanlıştır. Halka veya hilal biçiminde oturulmalıdır.

11 İşitme engelliler hocaya yakın, görmesi zayıf olanlar tahtaya yakın oturtulmalıdır. Solak olanlar sıranın soluna oturtulmalıdır. Uzun boylu öğrenciler sınıfın kenarlarına oturtulmalıdır.

12 Öğretmenin konuşmasının etkinliği: Öğretmeni dinler gibi görünen öğrencileri uyarmalıdır. Fıkra anlatımı, espri gibi unsurları gediğine koyarak öğrencilerin dikkatini toplamalıdır. 20 dakikadan fazla konuşulmamalıdır.

13 Öğrenme ilginç hale getirilmelidir. Monoton bir ses en sıkıcı şeydir. Cümleler kısa olmalıdır. Önemli yerlerde ses yükseltilmelidir.

14 Öğretmenin sesi sınıfın her yerinden duyulmalıdır. Dışarıdan duyulmamalıdır. Öğrenme öğretmenin anlattıkları anlaşıldığı ölçüde gerçekleşir. Bilinen kelimeler kullanılmalı, bilinmeyen kelimeler tahtaya yazılmalıdır.

15 Susun diye bağırmak tahtaya vurmak doğru değildir. Susmak daha verimli olacaktır. Ödevin kontrol edileceğinin bilinmesi disiplin sağlar. Sene sonunda ödevleri kontrol etmek doğru değildir ara sıra kontrol edilmelidir. Takip önemlidir.

16 Yazı tahtasının kullanılması: Disiplinde önemli bir faktördür. Herkes tarafından yazıldığı anlaşılmadan tahta silinmemelidir. Dersten çıkarken tahtayı silmek lazımdır. Tahtanın her tarafı kullanılmamalıdır. Küçük yazmamalıdır. Sırtımızı sınıfa dönüp tahtayı kullanılmamalıdır. Ders öğrencinin gözüne anlatılmalıdır.

17 Yazı yazılacağında tahtaya yakın olmalıdır. Kitapta olan bir şey aynen tahtaya yazılmaz. Hocanın derse gelip haydi yazın bakalım diyerek o dersi yazı yardırma ile geçirip bir dahaki derste okuruz şeklindeki uygulaması yanlıştır.

18 Öğrencilerle diyalog kurulmalıdır. Yanlış davranışın bizden kaynaklandığını düşünelim. Öğrenciler derse gelmeyince acaba iyi anlatamıyor muyum? Diye düşünmek gerekir. Herkes kurallara uymaz, uymayanlar olacaktır. Bu normaldir.

19 Ders yapamayacak hale gelmedikçe disiplin olaylarını dışa açmamak (diğer hocalara) lazımdır. Bir sınıfta şöyle oldu ben de söyle yaptım ne dersin gibi isim verilmeden fikir danışılabilir.

20 Sevilen şeyin tekrarı istenir. İstenmeyen şeylerde disiplin olmaz. Sınıfla birlikte gülmek gerekir. Bazı disiplin olaylarını espri ile geçiştirmek uygun olur. Sınıf ortamı gerginleştirilmemelidir.

21 Hatalar karşısında önce bilgilendirmek ve neyin yapılması gerektiğini söylemek ima etmek gerekir. Peygamberimiz (sav) umumi ikazlarda bulunmuştur. Uyarılar ima ederek yapılmalıdır. Önce genel ikaz yapılmalı, ayrı bir mekânda özel ikaz edilmeli, isim vererek genel ikaz edilmeli, alaka kesilmelidir. Bu süreç sonuç vermez ise tekrar başa dönmek gerekir. Nasihat da önemli fakat bazı insanlara ağır gelir. Tatlı dil, güzel üslub, güleryüz ile yapılmalı, kısa ve yerinde olmalıdır.

22 Mükâfat ve Ceza

23 Mükafat cezadan daha etkilidir. Cezanın motivasyonu kalıcı değildir. Mükafat derken takdir etmek, övmek anlaşılmalıdır. Üstünlük kompleksine kapılmayacak olanlar takdir edilmelidir. Ödül veya mükafat iş yapıldıktan sonra verilmelidir. Yapılmadan önce verilen ödül rüşvettir.

24 Ceza, huzuru sağlamak için, başkalarına öğüt vermek için, tekrara engel olmak için, taklitten men etmek için, bir kuralı korumak için verilir.

25 İlk defa yapılan hatalar affedilmelidir. Özür dileme önemlidir. (tevbe) Hata ile yapılan suçların üzerinde durmamalıdır. Başkasının sebep olduğu suçlara kızmamalı. Çocuğun babasının parası yok çocuk okula yürüyerek geliyor ve geç kalıyorsa kızmamak gerekli.

26 Cezanın uygulanmasında; Terbiye edici metodlar kullanılmalı son çare olarak ceza verilmelidir. Seviyeye uygunluk önemlidir. Suça ve ferde göre ceza verilmeli. Ödeli iken intikam duygusu ile ceza verilmemelidir. Cezada yavaş davranmak lazımdır. Araştırılmalıdır.

27 Gizli verilmelidir. (karma sınıflarda özellikle) Bir öğrenci için tüm sınıf cezalandırılmamalıdır. Ceza herkese uygulanmalıdır. Din dersi öğretmeni öğrenciyi dövmemelidir.

28 Bedenî cezalardan sakınılmalıdır. Bedenî cezaların etkisi düşüktür ruhî ve bedenî zararları vardır. Ceza verirken sevdikleri şeylerden uzaklaştırma şeklinde verilmelidir. Mesela parka gitmek yasak. Bu teneffüs dışarı çıkmak yasak gibi.

29 Özür dilenecek davranışlarda bulunulmamalıdır. Sınıfta olan şeyler büyütülmemeli fazla uzatılmamalıdır. Öğretimden çok eğitim önemlidir.

30 Teşekkür ederim Yrd. Doç Dr. M. İsmail Bağdatlı