SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA

Transkript

1 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23

2 424

3 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 SER BEST MU HA SE BE C LER, SER BEST MU HA SE BE C MA L MÜ fia V R LER VE YE M N L MA L MÜ fia V R LE R N MES LE K FA AL YET LE R N DE UYA CAK LA RI ET K L KE LER HAK KIN DA YÖ NET ME L K Res mi Ga ze te No : Res mi Ga ze te Ta ri hi :19/10/2007 B R N C BÖ LÜM Amaç, Kap sam, Da ya nak ve Ta n m lar Amaç MAD DE 1 (1) Bu Yö net me li in ama c ; tüm üye le ri en üst de re cede mes le ki bil gi ye sa hip, sos yal so rum lu luk bi lin ci olan, etik de er le re ba l, re ka bet an la y fl da ha ka li te li hiz met su nu mu bi çi min de olufl mufl, gü ve ni lir ve say g n bir mes lek men sup la r kit le si olufl tur mak he de fi ne ulafl mak için mu ha se be mes lek men sup la r n n mes le ki ilifl ki le rin de uyma la r ge re ken as ga ri etik il ke le ri be lir le mek tir. Kap sam MAD DE 2 (1) 1/6/1989 ta rih li ve 3568 sa y l Ser best Mu ha se beci lik, Ser best Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir lik ve Ye min li Ma li Mü fla vir lik Ka nu nu na gö re bir mes lek un va n na sa hip olan, ba m s z ve ya ba m l ola rak ça l flan tüm mes lek men sup la r ile bun la r n olufl tur du u flir ketle rin fa ali yet le ri bu Yö net me lik kap sa m n da d r. Kap sa ma da hil mes lek men sup la r ile bun la r n olufl turdu u flir ket le rin fa ali yet le rin de uya cakla r etik il ke ler bu Yö net me li in Ser best Mu ha se be ci ler, Ser best Muhase be ci Ma li Mü fla vir ler ve Ye min li Ma li Mü fla vir le rin Mes le ki Fa ali yetle rin de Uya cak la r Etik l ke ler bafl l k l ekin de yer al mak ta d r. MEVZUAT SERİSİ 1 425

4 MESLEK HUKUKU Da ya nak MAD DE 3 (1) Bu Yö net me lik, 1/6/1989 ta rih li ve 3568 sa y l Serbest Mu ha se be ci lik, Ser best Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir lik ve Ye min li Ma li Mü fla vir lik Ka nu nu nun 50 nci mad de si hük mü ne da ya n la rak haz r lan m fl t r. Ta n m lar MAD DE 4 (1) Bu Yö net me lik te ge çen; a) Ba m l Ça l flan Mes lek Men su bu: Bir ifl sa hi bi ne üc ret kar fl l hiz met ve ren mes lek men su bu nu, b) Ba m s z Ça l flan Mes lek Men su bu: Ça l flan lar lis te si ne ka y t l meslek men su bu ile bun la r n kur duk la r ortak l k bü ro la r n ve flir ket le ri, c) De ne tim Müfl te ri si: Fi nan sal tab lo la r de net le nen müfl te ri yi, ç) De ne tim Söz lefl me si: Ba m s z ça l flan mes lek men su bunun fi nansal tab lo la r n, fi nan sal ra por la ma stan dart la r na uy gun ola rak ha z r la n p ha z r lan ma d ile il gi li gö rüfl bil dir di i gü ven ce sa la ma amaç l sözlefl me yi, d) Fi nan sal Ç kar: Bir ifl let me nin ala cak l l k ve ya or tak l k hak k tem sil eden men kul k y met le ri ile il gi li bir ç kar ve böy le bir ç ka r el de et me hak ve yü küm lü lü ü nü, e) Fir ma: Mes lek men sup la r ve ya bun la r n kur du u flir ket le ri, f) Gü ven ce Sa la ma Söz lefl me si: Ba m s z ça l flan mes lek men subu nun, de ne tim ve di er ko nu lar da gü-ven ce sa la mak is te yen müflte ri si nin so rum lu lu un da olan bir ko nu hak k n da, be lir len mifl uy gun bir kri te re gö re de er len dir me yap ma s ve he def kul la n c la ra gü ven ce sun ma s ama c y la dü zen le nen söz lefl me yi, g) Gü ven ce Sa la ma Söz lefl me si Eki bi: 1) De ne tim ve di er ko nu lar da gü ven ce sa la ma amaç l söz lefl me lerde, söz lefl me eki bi nin tüm üye le ri ni, 426 MEVZUAT SERİSİ 1

5 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 2) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si nin so nu cu nu do ru dan et kile ye bi lecek fir ma için de ki di er ki fli le ri, h) Gü ven ce Sa la ma Söz lefl me si Müfl te ri si (So rum lu ta raf): Söz leflme ye ko nu olan olay dan so rum lu olan ki fli ya da ki fli ler ve ya tem sil cile ri, ) Ka nun: 1/6/1989 ta rih li ve 3568 sa y l Ser best Mu hase be ci lik, Serbest Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir lik ve Ye min li Ma li Mü fla vir lik Ka nu nunu, i) Mes lek Men su bu: Ba m l ve ya ba m s z ola rak ça l flan Ser best Mu ha se be ci, Ser best Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir ve Ye min li Ma li Müfla vi ri, j) Mes le ki Hiz met: Mu ha se be, de ne tim, ver gi, yö ne tim da n fl man l, fi nan sal yö ne tim hiz met le ri gi bi mu ha se be mes le i ile il gi li ye te nek gerek ti ren hiz met le ri, k) Mev cut Mes lek Men su bu: Bir müfl te ri nin de ne tim ifli ni ve ya mu hase be, ver gi, da n fl man l k ya da ben ze ri mes le ki hiz met le ri ni yü rüt mek te olan ba m s z mes lek men su bu nu, l) Söz lefl me Eki bi: Bir söz lefl me ile il gi li gö rev alan tüm fir ma per sone li ni (söz lefl me ile il gi li ola rak ba lan t ku ru lan tüm uz man lar da bu eki be da hil dir), m) Söz lefl me Or ta : Fir ma için de bel li bir söz lefl me ve ha z r la nan ra por ile il gi li ola rak so rum lu olan or tak ya da ki fli le ri, n) fiar ta Ba l Üc ret: Su nu lan bir hiz me tin ve ya bir ifl lemin so nu cu na gö re son ra dan he sap la nan üc re ti, ifa de eder. MEVZUAT SERİSİ 1 427

6 MESLEK HUKUKU K N C BÖ LÜM Etik Ko mi te si ve Son Hü küm ler Etik Ko mi te si nin te flek kü lü MAD DE 5 (1) Etik Ko mi te si, mes lek men sup la r ara s n dan Tür ki ye Ser best Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir ler ve Ye min li Ma li Mü fla vir ler Odala r Bir li i Yö ne tim Ku ru lu ta ra f n dan ata na cak bi ri Bafl kan, bi ri Bafl kan Yar d m c s ol mak üze re en az ye di en faz la 11 üye den olu flur. Üye le rin gö rev sü re si iki y l d r. Her han gi bir ne den le üye li in bo flal ma s ha lin de ay n usul le ye ni üye ata ma s ya p l r. Ye ni ata nan üye ka lan sü re yi tamam la mak üze re gö re ve bafl lar. Etik Ko mi te si nin top lan t s MAD DE 6 (1) Etik Ko mi te si dü zen li ola rak y l da al t kez top la n r. Ko mi te bafl ka n ve ya Tür ki ye Ser best Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir ler ve Ye min li Ma li Mü fla vir ler Oda la r Bir li i Yö ne tim Ku ru lu ge rek li gör dü ü tak dir de Etik Ko mi te si ni top lan t y la ça ra bi lir. Etik Ko mi te si nin gö rev le ri MAD DE 7 (1) Etik Ko mi te si nin gö re vi; bu Yö netme lik le il gi li de i fliklik öne ri le ri ile yo rum, sir kü ler ve ben ze ri ko nu lar da ça l fl ma lar ya pa rak Yö ne tim Ku ru lu na sun mak t r. Yü rür lük MAD DE 8 (1) Bu Yö net me lik ya y m ta ri hin de yü rür lü e gi rer. Yü rüt me MAD DE 9 (1) Bu Yö net me lik hü küm le ri ni Tür ki ye Ser best Mu ha sebe ci Ma li Mü fla vir ler Oda la r ve Ye min li Ma li Mü fla vir ler Oda la r Bir li i Yö ne tim Ku ru lu yü rü tür. 428 MEVZUAT SERİSİ 1

7 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 Ek-1 SER BEST MU HA SE BE C LER, SER BEST MU HA SE BE C MA L MÜ fia V R LER VE YE M N L MA L MÜ fia V R LE R N MES LE K FA AL YET LE R N DE UYA CAK LA RI ET K L KE LER G R fi (1) Mes lek men su bu nun be lir le yi ci özel lik le rin den bi ri ka mu ya ra r na uy gun ha re ket et me so rum lu lu u dur. Bu so rum lu lu un ye ri ne ge ti ri lebil me si için mes lek men su bu nun bu Yö net me lik le ge ti ri len etik il ke le rine uy ma s ge rek mek te dir. (2) Etik il ke ler üç bö lüm den olufl mak ta d r. Bi rin ci bö lüm tüm mes lek men sup la r n n uy ma s ge re ken te mel etik il ke le ri ni ve bu il ke le rin uygu lan ma s için ge re ken kav ram sal çer çe ve yi sun mak ta d r. Kav ram sal çer çe ve; mes lek men sup la r n n te mel il ke le re uyum ile il gi li teh dit le ri be lir le me le ri, bu teh dit le ri or ta dan kal d r mak ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in dir ge mek için ko ru yu cu ön lem le ri al ma la r için ge rek li bir rehber dir. (3) kin ci ve üçün cü bö lüm ler kav ram sal çer çe ve nin be lir li özel durum lar da na s l uy gu la na ca n or ta ya koy mak ta d r. kin ci bö lüm ba ms z ça l flan mes lek men sup la r, üçün cü bö lüm ise ba m l ça l flan lar için ge çer li il ke ve du rum la r içer mek te dir. MEVZUAT SERİSİ 1 429

8 MESLEK HUKUKU B R N C KI SIM Tüm Mes lek Men sup la r n n Uya cak la r Te mel Etik l ke le ri B R N C BÖ LÜM l ke le rin Ge nel Uy gu la n fl Bi çi mi Te mel etik il ke le ri MAD DE 1 (1) Tüm mes lek men sup la r n n uy ma s ge re ken zo run lu te mel etik il ke le ri afla da su nul mufl tur. a) Dü rüst lük: Mes lek men sup la r n n tüm mes le kî ve ifl ilifl ki le rin de do ru söz lü ve dü rüst dav ran ma la r d r. b) Ta raf s z l k: Yan l ve ya ön yar g l dav ra na rak; üçün cü ki fli le rin hak s z ve uy gun suz bi çim de yap t k la r bas k la r n mes lek men sup la r n n mesle kî ka rar la r n et ki le me me si ve ya en gel le me me si dir. c) Mes le kî Ye ter li lik ve Özen: Mes lek men su bu nun mes le kî fa ali yet leri ni ye ri ne ge ti rir ken tek nik ve mes le kî stan dart la ra uy gun ola rak, özen ve gay ret için de dav ran ma s d r. ç) Giz li lik: Mes lek men su bu nun mes le kî ilifl ki le ri so nu cun da el de etti i bil gi le ri aç k la ma s n ge rek ti re cek bir hak ve ya gö re vi ol ma d k ça üçün cü ki fli ve ya grup la ra aç k la ma ma s ve bu bil gi le rin mes lek men subu nun ve ya üçün cü ki fli le rin ç kar la r için kul la n l ma ma s d r. d) Mes le kî Dav ra n fl: Mes lek men su bu nun mev cut ya sa ve yö net melik le re uy ma s n ve mes le in iti ba r n ze dele ye cek her tür lü dav ra n fl tan ka ç n ma s n ifa de et mek te dir. Kav ram sal çer çe ve MAD DE 2 (1) Mes lek men sup la r n n için de bu lun du u ko flul lar temel etik il ke le ri ne uy mak la il gi li bir ta k m teh dit le rin or ta ya ç k ma s na 430 MEVZUAT SERİSİ 1

9 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 ne den ola bi lir. Bu tür dav ra n fl, du rum ve ya ilifl ki teh dit ola rak ad lan d r l r. Teh dit olufl tu ra cak bü tün du rum la r ta n m la mak ve teh di di ha fiflete cek uy gun dav ra n fl be lir le ye bil mek müm kün de il dir. Ay r ca, ifl iliflki le ri nin ya p s n n sü rek li ola rak de ifl me si so nu cu ye ni teh dit ler or ta ya ç ka bi lir. Bu ne den le mes lek men su bu nun te mel etik il ke le re uy ma ya yö ne lik teh dit le ri be lir le me si ve de er len dir me si ni ge rek ti ren bir kavram sal çer çe ve nin ha z r lan ma s ka mu ya ra r na ola cak t r. Bu dü zen le me, etik il ke le re uy ma ya yö ne lik teh dit le rin be lir len me si, de er len di ril mesi ve ya n t lan ma s n da mes lek men su bu na yar d m c ola cak bir çer çe ve sun mak ta d r. Sap ta nan teh dit le rin önem siz ol ma d du rum lar da, meslek men su bu bun la r or ta dan kal d ra cak ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di re cek ön lem le ri uy gu la ma l d r. (2) Her han gi bir teh dit söz ko nu su ol du un da mes lek men su bu, bu teh di di or ta dan kal d ra cak ko flul ve ya ilifl ki le ri bi li yor ve ya bil me si bekle ni yor sa, teh di di or ta dan kal d r ma yü küm lü lü ü var d r. (3) Mes lek men su bu bir teh di din öne mi ni de er len dirir ken hem nite lik sel hem de ni ce lik sel fak tör le ri dik ka te al ma l d r. Ba m s z ça l flan mes lek men su bu uy gun ön lem le ri ala m yor sa, be lir li bir hiz me tin ifa s n azalt ma l ve ya so na er dir me li, ba m l ça l flan mes lek men su bu ifl ve ren ifl let me de ki gö re vin den is ti fa et me li dir. (4) Mes lek men su bu bu etik il ke ler den bi ri si ni is te me ye rek ih lal edebi lir. Bu tür bir ih lal tes pit edil di in de k sa sü re de dü zel til me li ve ge rek li ön lem ler al n ma l d r. (5) Etik il ke le rin ikin ci ve üçün cü bö lüm le rin de kav ram sal çer çe ve nin uy gu la ma bi çi mi ni aç k la y c ör nek ler yer al mak ta d r. Bu ör nek ler te mel etik il ke le ri ne uy ma ko nu sun da teh dit ya ra ta bi le cek tüm flart la r n tam lis te si de il dir. Kav ram sal çer çe ve yi her bir mes lek men su bu nun kar fl lafl t özel du rum la ra uy gu lan ma s ge re kir. Teh dit ler MEVZUAT SERİSİ 1 431

10 MESLEK HUKUKU MAD DE 3 (1) Te mel etik il ke le ri ne yö ne lik çok sa y da teh dit olu flabi lir. Bu teh dit le rin ço u afla da ki gi bi s n flan d r la bi lir. a) Ki fli sel Ç kar Teh dit le ri: Mes lek men su bu nun ken di si nin ve ya ya k n ai le sin den bir üye nin fi nan sal ve ya di er ç kar la r so nu cu or ta ya ç kabi le cek teh dit ler dir. b) Ye ni den De er len dir me Teh dit le ri: Da ha ön ce den al n m fl bir ka rar n o ka rar dan so rum lu mes lek men su bu ta ra f n dan ye ni den de er lendi ril me si ne de niy le olu flan teh dit ler dir. c) Ta raf Tut ma Teh dit le ri: Mes lek men su bu nun bir durum ya da fik ri, ta raf s z l n teh li ke ye dü flü re cek bir nok ta ya ta fl ma s so nu cu olu flan teh dit ler dir. ç) Ya k n l k Teh dit le ri: Üçün cü ki fli ler le ku ru lan ya k n ilifl ki ler so nu cu, mes lek men su bu nun bu ki fli le rin ç kar la r na uy gun ola cak fle kil de davran ma s so nu cu or ta ya ç ka bi le cek teh dit ler dir. d) Y l d r ma Amaç l Teh dit ler: Mes lek men su bu nun gerçek ve ya his sedi len teh dit ler ne de niy le ta raf s z dav ran mak tan ka ç n ma ya zor lan ma s (y l d r l ma s ) so nu cu or ta ya ç ka bi le cek teh dit ler dir. Teh dit le re kar fl ön lem ler MAD DE 4 (1) Teh dit le ri or ta dan kal d ran ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di ren ön lem ler iki bü yük gru ba ay r l mak ta d r. a) Mev zu at ile olufl tu ru la bi le cek ön lem ler: Bu ön lem le re ve rile bi le cek ör nek ler afla da be lir til mifl tir: 1) Mes le e gi rifl için ge rek li e i tim, mes le kî e i tim (staj) ve tec rü be ge rek si nim le ri, 2) Sü rek li mes le kî ge li flim ge rek si nim le ri, 3) Ku rum sal yö ne tim ge rek si nim le ri, 4) Mes le kî stan dart lar, 5) Mes le kî ve ya dü zen le yi ci iz le me ve di sip lin pro se dür le ri, 432 MEVZUAT SERİSİ 1

11 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 6) Mes lek men su bu ta ra f n dan üre ti len ra por, so nuç, ileti flim ve bilgi le rin ya sal yet ki li üçün cü bir ku rum ta ra f n dan d fl kon trol den ge çi rilme si. b) fl çev re sin den sa la na cak ön lem ler. Etik Ça t fl ma n n Çö züm len me si MAD DE 5 (1) Mes lek men sup la r, te mel etik il ke leri nin uy gu lan ma s s ra s n da or ta ya ç ka bi le cek uyufl mazl k lar dan kay nak la nan ça t fl ma la r bu dü zen le me de yer alan te mel etik il ke le ri esas ala rak çö zü me ka vuflturma l d r. Bu etik ça t fl ma la r n çö züm len me si için olufl tu ru lan for mel ya da en for mel çö züm sü re cin de, mes lek men su bu nun il gi li ve ri le ri, çat fl ma ko nu su ile il gi li etik so run la r ve etik il ke le ri, yer le flik iç sü reç le ri ve al ter na tif ha re ket bi çim le ri ni dik ka te ala rak te mel etik il ke ler le uy gun ha re ket bi çi mi ni be lir le me si ge re ke cek tir. E er so run ha la çö züm le nemez ise, mes lek men su bu fir ma için de ki ve ya ifl ve ren ifl let me de ki di er uy gun ki fli ler den yar d m is te ye bi lir. Her han gi bir ko nu ifl let me ile ve ya ifl let me için de bir etik ça t fl ma içe ri yor sa, mes lek men su bu Yö ne tim Ku ru lu ve ya De ne tim Ko mi te si gi bi ifl let me nin yö ne ti min den so rum lu or gan lar la gö rüfl me ler yap ma l d r. Bir etik ça t fl ma so ru nu çö züm le nemez ise, mes lek men su bu ba l ol du u mes lek oda s n dan mes le kî öneri ler ala bi lir. l gi li tüm se çe nek le ri de er len dir dik ten son ra, etik ça t fl ma ha la çö züm le ne mi yor sa, mes lek men su bu ça t fl ma y ya ra tan ko nu ile il gi si ni sür dür me yi red de de bi lir. Mes lek men su bu, flart lar çer çe ve sin de, söz lefl me eki bin den ya da be lir li bir gö rev den çe kil me ye ka rar ve re bi lir ve ya söz lefl mey le, fir ma s y la ve ya ifl ve ren le ilifl ki si ni tü müy le ke se bi lir. MEVZUAT SERİSİ 1 433

12 MESLEK HUKUKU K N C BÖ LÜM Dü rüst lük MAD DE 6 (1) Dü rüst lük il ke si, tüm mes lek men sup la r na mes le kî ilifl ki le rin de do ru ve gü ve ni lir ol ma yü küm lü lü ü ge tir mek te dir. Dürüst lük il ke si ay r ca adil dav ran ma y ve aç k söz lü lü ü ifa de et mek tedir. MAD DE 7 (1) Mes lek men su bu, her han gi bir bil gi nin önem li bir hata ya da ya n l t c bi çim de ha z r lan m fl ve ya giz len mifl ifa de ler içer di i ni dü flü nü yor sa, bu tür bil gi yi ve ya bu bil giy le ha z r lan m fl bir ra por, ha ber ve ya so nu cu dik ka te al ma ma l d r. 434 MEVZUAT SERİSİ 1

13 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 ÜÇÜN CÜ BÖ LÜM Ta raf s z l k MAD DE 8 (1) Ta raf s z l k il ke si, tüm mes lek men sup la r na, yan l olma, ç kar ça t fl ma s ve ya üçün cü ki fli le rin uy gun suz bi çim de ki bas k ve et ki le ri ne de niy le mes le kî ka rar la r n dan ödün ver me me so rum lu lu u nu yük le mek te dir. MAD DE 9 (1) Mes lek men sup la r ta raf s z l k la r n olum suz yön de et ki le ye bi le cek du rum la ra ma ruz ka la bi lir. Bu tür du rum ve bas k la r tan m la mak ve ya öngör mek her za man ola s de il dir. Do la y s y la, mes lek men sup la r n n ta raf s z l k la r n et ki le ye bi le cek or tam ve ilifl ki ler den kaç n ma la r ge rek li dir. MEVZUAT SERİSİ 1 435

14 MESLEK HUKUKU DÖR DÜN CÜ BÖ LÜM Mes le ki Ye ter li lik ve Özen MAD DE 10 (1) Mes le ki ye ter li lik ve özen il ke si, meslek men su bu na müfl te ri ler ve ya ifl ve ren le re et kin bir hiz met sun mak için ge rek li mesle ki bil gi ve be ce ri düze yi ne sa hip ol mak ve hiz met su nar ken tek nik ve mes le ki stan dart la ra uy gun ola rak özen li dav ran mak so rum lulu u nu ge tir mek te dir. MAD DE 11 (1) Mes le ki ye ter li lik iki afla ma da ele al na bi lir: a) Mes le ki ye ter li li in el de edil me si: Mes le ki ye ter li li in el de edil mesi, Ka nun da be lir ti len mes le e gi rifl flart lar n n sa lan ma s n ge rek tirmek te dir. b) Mes le ki ye ter li li in ko run ma s : Mes le ki ko nu la r n, mes lek ha ya t yla il gi li ulu sal ve ulus la ra ra s ge lifl me le rin sü rek li ola rak iz len me si ni ve an la fl l ma s n ge rek li k lar. Bu ba lam da, mes lek içi e i tim prog ram la r mes lek men su bu nun, mes le ki çev re de et kin ola rak fa ali yet te bu lun mas na el ve rifl li ola nak la r sa lar. (2) Mes le ki özen, mes le ki hiz met le rin ye ri ne ge ti ril me sin de dik kat li, de rin le me si ne ve za man esa s na gö re ha re ket edil me si ni ön gö rür. (3) Mes lek men su bu, ken di oto ri te si al t n da ça l flan la r n da uy gun mes le ki e i tim al ma la r n ve gö ze tim al t n da tu tul ma la r n sa la ma l d r. 436 MEVZUAT SERİSİ 1

15 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 BE fi N C BÖ LÜM Giz li lik MAD DE 12 (1) Giz li lik il ke si, mes lek men su bu na müflte ri si ya da ifl ve ren ile il gi li edin di i bil gi le rin giz li li i ni ko ru ma so rum lu lu u yük lemek te dir. Bu il ke uya r n ca mes lek men su bu nun; a) Ya sal ve ya mes le ki bir aç k la ma zo run lu lu u ya da yet ki si ol mad k ça ve ya yet ki li ma kam bil gi yi aç k la ma yet ki si ver me dik çe mes le ki ilifl ki si so nu cu el de edil mifl bil gi yi müfl te ri ve ya ifl ve ren d fl n da ki ki flile re aç k la ma ma s, b) Mes le ki ilifl ki si so nu cu el de edi len giz li bil gi yi ki fli sel ç kar u ru na ya da üçün cü ki fli le rin ya ra r na kul lan ma ma s ya da kul la n yor iz le ni mi b rak ma ma s ge rek mek te dir. MAD DE 13 (1) Mes lek men su bu nun giz li lik so rum lu lu u müfl te ri ya da ifl ve ren ile ilifl ki si so na er di i za man bi le de vam eder. (2) Mes lek men su bu, ken di kon tro lü al t n da ça l flan ele man la r n ve da n fl man l k ve ya tav si ye hiz me ti al d di er mes lek men sup la r n n ve ya üçün cü ki fli le rin giz li lik il ke si nin ge rek le ri ne say g gös ter me le ri ni sa la mak la yü küm lü dür. MAD DE 14 (1) Mes lek men su bu nun afla da be lir ti len ko flul la r n var l du ru mun da, sa hip ol du u giz li bil gi le ri aç k la ma s ge rek li ve ya uy gun ola bi lir: a) Ka nun ve ya müfl te ri ya da ifl ve ren iz ni ile ya p lan aç k la ma, b) Ka nun ge re i aç k la ma is te nil me si. Ka nun ge re i ya p la cak aç k lama lar ve ri le bi le cek ör nek ler flun lar ola bi lir: 1) Ya sal sü reç es na s n da bel ge ve ya di er ka n t la r sa lamak ama c yla aç k la ma yap mak, 2) Ka nu na ay k r bir du ru mu or ta ya ç kar mak için il gi li ka mu oto ri tesi ne aç k la ma yap mak, MEVZUAT SERİSİ 1 437

16 MESLEK HUKUKU c) Ka nu nun ya sak lan ma d hal ler de, mes le ki bir gö rev ya da hak dâhi lin de aç k la ma yap mak. 1) Bir mes lek oda s n n ve ya mes lek ör gü tü nün ka li te ra po ru na ve ri sa la mak. 2) Bir mes lek oda s n n, mes lek ör gü tü nün ve ya dü zen le yi ci bir or gan n yü rüt tü ü arafl t r ma ve ya so rufl tur ma ya ve ri sa la mak. 3) Ya sal bir sü reç te mes lek men su bu nun mes le ki ç kar la r n ko ru mak ama c y la aç k la ma yap ma s. 4) Mu ha se be ve/ve ya de ne tim stan dart la r n ve etik ge rek li lik le ri ni kar fl la mak ama c y la aç k la ma yap mak. MAD DE 15 (1) Giz li bir bil gi yi aç k la ma ka ra r ve re cek bir mes lek men su bu nun afla da ki nok ta la r dik ka te al ma s ge rek li dir: a) Bir bil gi nin müfl te ri nin ve ya ifl ve re nin ona y da hi lin de aç k lan ma s du ru mun da il gi li tüm ta rafla r n (üçün cü ki fli ve grup lar da da hil ol mak üze re) ç kar la r n n za rar gö rüp gör me ye ce i, b) Aç k la na cak bil gi le rin ta ma m n n uy gun ve do rulan m fl bil gi ler olup ol ma d (ko flul lar ge re i mes lek men su bu ta mam lan ma m fl ve ya do ru lan ma m fl bil gi le re sa hip ise aç k la ma n n kap sa m hak k n da mesle ki yar g s n kul lan ma l d r). c) Bil gi nin ki me ve han gi yön tem le ve ri le ce i (mes lek men su bu nun, bil gi nin ve ri le ce i gru bun ya da ki fli nin do ru grup ve ya ki fli ol du u konu sun da tat min ol ma s ge rek li dir). 438 MEVZUAT SERİSİ 1

17 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 AL TIN CI BÖ LÜM Mes le ki Dav ra n fl MAD DE 16 (1) Mes le ki dav ra n fl il ke si, mes lek men sup la r na, mesle in iti ba r n ze de le ye cek dav ra n fl lar dan ka ç n ma ve il gi li ka nun ve dü zen le me le re uy ma yü küm lü lü ü nü ge tir mek te dir. Mes le in iti ba r n ze de le ye cek dav ra n fl lar tüm ge rek li bil gi le re sa hip üçün cü ki fli ya da grup ta ra f n dan da, mes le in ad n olum suz et ki le ye ce i dü flü nü len dav ra n fl la r kap sar. MAD DE 17 (1) Mes lek men su bu ken di si nin ve ifli nin ta n t m n yapar ken mes le e za rar ver me me li dir. Mes lek men su bu; a) Dü rüst ve gü ve ni lir ol ma l ; b) Sun du u hiz met ler, sa hip ol du u özel lik ve ifl tec rü be le ri ile il gi li abar t l id di alar da bu lun ma ma l ; c) Di er mes lek men sup la r na yö ne lik do ru lan ma m fl kar fl lafl t r malar ve kü çül tü cü gön der me ler (at flar) yap ma ma l d r. MEVZUAT SERİSİ 1 439

18 MESLEK HUKUKU K N C KI SIM Ba m s z Ça l flan Mes lek Men sup la r n n Uya cak la r Etik l ke ler B R N C BÖ LÜM Gi rifl MAD DE 18 (1) Etik il ke le rin bu bö lü mün de bi rin ci k s m da su nu lan kav ram sal çer çe ve nin ba m s z ça l flan mes lek men sup la r na uy gu la n fl bi çi mi aç k la na cak t r. z le yen k s m lar da ba m s z ça l flan mes lek mensup la r için etik il ke le ri ne uyum ko nu sun da teh dit ya ra ta bi le cek ko flul lara ait ör nek ler su nul mak ta d r. An cak, su nu lan ör nek ler ola s du rum la r n ta ma m n tem sil et me mek te dir. Bu ne den le mes lek men su bun dan bekle nen, bi rin ci k s m da aç k la nan kav ram sal çer çe ve nin, kar fl la fl lan özel du rum ve ya ko flul la ra uy gu lan ma s ola cak t r. MAD DE 19 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu dü rüst lü e, taraf s z l a ve mes le in ad na za rar ve re bi le cek ve so nu cun da mes le ki hiz met le rin ye ri ne ge ti ril me si ile ba dafl ma ya cak her han gi bir ifl ya da fa ali ye te ka t l ma ma l d r. MAD DE 20 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu nun kar fl la fla bile ce i po tan si yel teh dit ler bi rin ci k s m da aç k lan m fl t r. Bu teh dit le rin özel lik le ri ve önem de re ce le ri mes lek men su bu nun sun du u hiz met lerin yö nel til di i müfl te ri grup la r na gö re fark l la fla bi lir (Ör ne in finan sal tab lo de ne ti mi müfl te ri si, fi nan sal tab lo de ne ti mi d fl n da gü ven ce sa la ma söz lefl me müfl te ri si ve ya güven ce amaç l ol ma yan müfl te ri gi bi). MAD DE 21 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu için ki fli sel ç kar tehdi di ya ra ta bi le cek du rum la ra ve ri le bi le cek ba z ör nek ler flun lar ola bi lir: a) Müfl te ri sin den fi nan sal ç ka r ol ma s ve ya müfl te ri ile or tak bir finan sal ç ka r pay lafl ma s, b) Tek bir müfl te ri den al na cak top lam üc re te afl r ba l l k. 440 MEVZUAT SERİSİ 1

19 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 c) Müfl te ri ile ya k n ifl ilifl ki si kur mak. ç) Müfl te ri yi kay bet me ola s l n dik ka te al ma. d) Müfl te ri ta ra f n dan is tih dam edil me ola s l. e) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si ile il gi li flar ta ba l üc ret ler. f) Gü ven ce sa la ma müfl te ri sin den ve ya yö ne ti ci ler den borç al n ma s ya da gü ven ce sa la ma müfl te ri si ne/yö ne ti ci le ri ne borç ve ril me si. MAD DE 22 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu için tek rar de er len dir me teh di di ya ra ta bi le cek du rum la ra ve rile bi le cek ba z ör nek ler flun lar ola bi lir: a) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu nun yap t bir iflin tek rar de erlen di ril me si s ra s n da önem li bir ha ta n n tes pit edil me si. b) Bir fi nan sal sis te min ta sa r m ve uy gu la ma s na ka t ld k tan son ra sis te min ifl le yi fli hak k n da ra por ve ril me si, c) Bir söz lefl me nin esas ko nu su olan ka y t la r n üre tilme sin de kul la n lan ilk ve ri le rin ba m s z ça l flan mes lek men su bu ta ra f n dan ha z r la m fl ol ma s. ç) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si eki bi nin bir üye si nin da ha ön ce den o müfl te ri nin ça l fla n ol ma s. d) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si eki bi nin bir üye si nin ha len ve ya ya k n geç mifl te müfl te ri ta ra f n dan söz leflme nin esas ko nu su üze rinde do ru dan ve önem li bir et ki ya ra ta bi le cek bir po zis yon da is tih dam edil mifl ol ma s. e) Bir müfl te ri ye gü ven ce sa la ma söz lefl me si nin esas ko nu su nu do ru dan et ki le yen bir hiz met su nul ma s. MAD DE 23 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu için ta raf tut ma teh di di ya ra ta bi le cek du rum la ra ve ri le bi le cek ba z ör nek ler flun lar olabi lir: a) Bor sa ya ko te olan fi nan sal tab lo de ne ti mi müfl te ri si nin ku ru cu hisse se ne di ni al mak. MEVZUAT SERİSİ 1 441

20 MESLEK HUKUKU b) Üçün cü ta raflar la il gi li hu ku ki iti laf ve an lafl maz l k lar da gü ven ce sa la ma söz lefl me müfl te ri si ad na ta raf ol mak. MAD DE 24 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu için ya k n l k tehdi di ya ra ta bi le cek du rum la ra ve ri le bi le cek ba z ör nek ler flun lar ola bi lir: a) Söz lefl me eki bi nin bir üye si nin, müfl te ri ifl let me nin bir yö ne ti ci si ve ya me mu ru ile ya k n ve ya bi rin ci de re ce ai le vi ilifl ki ye sa hip ol ma s. b) Söz lefl me eki bi nin bir üye si nin, müfl te ri ifl let me ile ya p lan söz leflme nin esas ko nu su üze rin de do ru dan ve önem li et ki ya pa bi le cek bir ça l fla n ile ya k n ya da bi rin ci de re ce ai le vi ilifl ki si nin ol ma s. c) Fir ma n n es ki bir or ta n n, müfl te ri nin yö ne ti ci si ve ya söz lefl me ko nu su üze rin de di rekt ve önem li bir et ki ya pa bi le cek ça l fla n ol ma s. ç) De e ri önem siz olan lar ha riç, bir müfl te ri den he di ye ve ya ay r cal k l hiz met al n ma s, d) Üst dü zey per so nel ile gü ven ce sa la ma müfl te ri si aras n da uzun sü re li ar ka dafl l k ilifl ki si nin ol ma s. MAD DE 25 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu için y l d r ma tehdi di ya ra ta bi le cek du rum la ra ve ri le bi le cek ba z ör nek ler flun lar ola bi lir: a) Müfl te ri söz lefl me si ile il gi li ola rak az le dil me ve ya gö re vi bafl ka s na ver me ile teh dit edil mek. b) Da ha dü flük üc ret öden me si için su nu lan hiz me tin kap sa m n n uygun suz bir bi çim de azal t l ma s yö nün de bas k ya ma ruz kal mak. MAD DE 26 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu nun ma ruz ka labi le ce i te mel il ke le re uyum la il gi li ba z özel teh dit ler s n flan d r la maya bi lir. An cak mes lek men su bu ifl ilifl ki le rin de bu tür teh dit le re kar fl her za man dik kat li ve uya n k ol ma l d r. MAD DE 27 (1) Teh dit le rin or ta dan kal d r l ma s ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di ril me si için al na bi le cek ön lem ler ge nel ola rak iki gru ba ay r la bi lir. a) Mes lek, mev zu at ve ya dü zen le me ler ile olufl tu ru la bi le cek ön lem ler. 442 MEVZUAT SERİSİ 1

21 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 b) fl çev re sin den sa la na cak ön lem ler. (2) Mes lek mev zua t ve ya dü zen le me le ri ile olufl tu ru lan ön lem ler, temel etik il ke le ri ne ilifl kin bu dü zen le me nin Bi rin ci K s m-bi rin ci Bö lüm 4 ün cü mad de sin de aç k lanm fl t r. MAD DE 28 (1) fl çev re sin den sa la na bi le cek ön lem ler fark l koflul ve ya du rum la ra gö re çe flit li lik gös te rir. Bu tür ön lem ler fir ma ya veya söz lefl me ye ba l ola rak olufl tu ru la bi lir. Mes lek men su bu be lir li bir teh dit le na s l ba fla ç ka ca na ka rar ver me li dir. Bu ka ra r n ve ril mesin de mes lek men su bu or ta ya ç ka bi le cek teh dit hak k n da ge rek li tüm bil gile re sa hip olan üçün cü ki fli ya da grup la r n, ve ri len ka rar la r na s l de er len di re ce i ni de dik ka te al ma l d r. Bu de er len dir me; teh di din önem de re ce si, söz lefl me nin ni te li i ve fir ma n n ya p s gi bi fak tör ler den et kile ne cek tir. MAD DE 29 fl çev re sin de fir ma ça p n da al na bi le cek ön lem ler flunlar ola bi lir: a) Fir ma n n te mel etik il ke le re uyu mun öne mi ni vur gu la mak. b) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si eki bi nin ka mu ç ka r na uy gun ha reket ede ce i yö nün de bir bek len ti nin olufl mas n sa la mak. c) Söz lefl me ler de ka li te kon tro lü uy gu lan ma s ve iz len me si ni sa laya cak po li ti ka ve sü reç ler. ç) Teh dit le rin be lir len me si, bu teh dit le rin önem de re cesi nin de er lendi ril me si, önem siz olan lar d fl n da ki teh dit le ri or ta dan kal d ra cak ve ya ka bul edi le bi lir dü ze ye in di re cek ön lem le rin be lir len me si ve uy gu lanma s na ilifl kin bel ge ye da ya l po li ti ka lar. d) Gü ven ce sa la ma söz lefl me le ri ni kul la nan fir ma lar için ba m s zl a yö ne lik teh dit le rin ve bu teh dit le rin önem de re ce si nin be lir len me si, teh dit le ri (önem siz olan lar d fl n da ki) yok ede cek ve ya ka bul edi le bi lir dü ze ye in di re cek ön lem le rin de er len di ril me si ve uy gu lan ma s na yöne lik bel ge ye da ya l ba m s z l k po li ti ka la r. MEVZUAT SERİSİ 1 443

22 MESLEK HUKUKU e) Te mel etik il ke le re uyum ge rek ti ren bel ge ye da ya l iç po li ti ka ve sü reç ler. f) Fir ma ve ya söz lefl me eki bi üye le ri ve müfl te ri ler ara s n da ki ç kar ilifl ki le ri nin be lir len me si ni sa la ya cak po li ti ka ve süreç ler. g) Tek bir müfl te ri den el de edi len ge li rin iz len me si ve ge rek ti in de bu ge li re olan ba m l l n yö ne til me si ni sa la ya cak po li ti ka ve sü reç ler. h) Söz lefl me eki bi nin üye si ol ma yan ki fli le rin söz leflme nin so nu cunu uy gun suz bir bi çim de et ki le me si ni en gel le ye cek po li ti ka ve sü reç ler üret mek. ı) Tüm or tak lar ve mes le ki kad ro ya fir ma n n uy gu la d po li ti ka ve sü reç ler le ile il gi li dü zen li bil gi sa la mak ve e i tim ver mek. i) Fir ma n n ka li te gü ven ce sis te mi nin ye ter li li i nin de net len me sin den so rum lu ola cak üst yö ne tim den bir kifli yi gö rev len di ril mek. j) Po li ti ka ve sü reç le re uyu mun sa la na bil me si için ge rek li di sip lin me ka niz ma s n kur mak. k) Fir ma per so ne li nin te mel etik il ke le re uyum hak k n da ken di le rini il gi len di ren her han gi bir ko nuy la il gi li ola rak üst yö ne tim le ile ti flim kur ma la r n tefl vik edi ci ve yet ki ve ri ci ya y m lan m fl po li ti ka ve sü reç ler ya rat mak. l) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si müfl te ri si ne ay n za man da gü ven ce sa la ma ya yö ne lik ol ma yan bafl ka bir hiz met su nul ma s n da fark l ortak la r n ve söz lefl me ekip le ri nin ve ay r ra por la ma zin cir le ri nin kul la n lma s n sa la mak. m) Gü ven ce sa la ma söz lefl me si müfl te ri si ne hiz met ve ren or tak la r ve mes le ki kad ro yu ba m s z ol ma la r n n zo run lu ol du u ko nu sun da bil gi len dir mek ve yön len dir mek. MAD DE 30 (1) fl çev re sin de ki söz lefl me ye öz gü ön lem ler ise flunlar ola bi lir. a) Bafl ka bir mes lek men su bu nun ya p lan ifli göz den ge çir me si ve ya ge re ki yor sa tav si ye ler de bu lun ma s n sa la mak. 444 MEVZUAT SERİSİ 1

23 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 b) Ba m s z bir üçün cü gru ba da n fl mak (ör ne in, ba m s z yö ne ti ciler den olu flan bir ko mi te, mes le i dü zen le yi ci bir or gan ve ya bafl ka bir mes lek men su bu). c) Etik ko nu la r n, müfl te ri nin yön te min den so rum lu ki fli ler le tar t flmak. ç) Müfl te ri yö ne ti mi ne su nu lan hiz met le rin özel lik le ri ve ta lep edi len üc ret le il gi li aç k la ma yap mak. d) Söz lefl me ko nu su hiz me tin bir k s m n n bafl ka bir fir ma ta ra f n dan ifa edil me si ve ya ye ni den ye ri ne ge ti ril me si ni sa la mak. e) Üst dü zey gü ven ce sa la ma söz lefl me si eki bi ni ro tas yo na ta bi tutmak. MAD DE 31 (1) Söz lefl me nin özel li i ne ba l ola rak, ba m s z çal flan mes lek men su bu, müfl te ri si nin al d ön lem le re de gü ve ne bi lir. An cak, teh dit le rin ka bul edi lebi lir dü ze ye in di ril me sin de sa de ce bu tür ön lem le re gü ve nil me si müm kün de il dir. MAD DE 32 (1) Müfl te ri nin sis tem ve sü reç le rin de ki ön lem ler flun lar ola bi lir: a) Müfl te ri nin yö ne tim ka rar la r n ala cak per so ne li nin de ne yim li ve ifli nin eh li, k dem li ça l flan lar ol ma s, b) Müfl te ri nin fir ma n n hiz met le ri ile il gi li ola rak uy gun gö ze tim ve ile ti fli mi sa la ya cak ku rum sal yö ne ti flim ya p s n n mev cut ol ma s. MEVZUAT SERİSİ 1 445

24 MESLEK HUKUKU K N C BÖ LÜM Mes le kî Ata ma lar Müfl te ri ka bu lü MAD DE 33 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu ye ni bir müflte ri yi ka bul et me den ön ce, bu tür bir ifl ka bu lü nün te mel etik il ke le re yö ne lik bir teh dit ya rat ma ya ca n dan emin ol ma l d r. Müfl te ri ile il gi li (sa hip le ri, yö ne ti mi ve fa ali yet le ri) ba z kufl ku lu nok ta lar dü rüst lük ve ya mes le ki dav ra n fl il ke le ri ne yö ne lik teh dit olufl tu ra bi lir. (2) Müfl te ri nin ya sa d fl fa ali yet ler için de bu lun ma s (pa ra ak la ma gibi), dü rüst ol ma ma s ve ya tar t fl ma l fi nan sal ra por la ma uy gu la ma la r te mel etik il ke le ri teh dit eden müfl te ri ile il gi li ko nu lar d r. (3) Bu tür teh dit le rin öne mi de er len di ril me li ve önem siz olan lar d fl n da ki teh dit le ri or ta dan kal d r ma ya ve ya azalt ma ya yö ne lik ön lem ler al n ma l d r. (4) Al na bi le cek uy gun ön lem ler; müfl te ri nin ken di si, sa hip le ri, yö neti ci le ri ve fa ali yet le ri ile il gi li bil gi nin ve an la y fl n ge lifl ti ril me si, iç kontro lün ve ya ku rum sal yö ne ti min ge lifl ti ril me si yö nün de müfl te ri ta ah hüdü sa lanma l d r. (5) Teh dit le rin ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di ri le me me si du ru mun da mes lek men su bu müfl te ri yi ka bul et mek ten ka ç n ma l d r. (6) Müfl te ri ka bu lü ile il gi li ka rar lar da ye ni le nen söz leflme ler pe ri yo dik ola rak göz den ge çi ril me li dir. Söz lefl me ka bu lü MAD DE 34 (1) Ba m s z ça l flan bir mes lek men su bu sa de ce ba m s z mes lek men sup la r n n ya pa bi le ce i hiz met le ri ver me yi ka bul et me li dir. Mes lek men su bu, be lir li bir müfl te ri söz lefl me si ni ka bul etme den ön ce, ka bu lün te mel etik il ke le re yö ne lik bir teh dit ya ra t p ya 446 MEVZUAT SERİSİ 1

25 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 rat ma ya ca n dik ka te al ma l d r. Ör ne in; söz lefl me eki bi nin söz lefl me flart la r n ye ri ne ge ti re cek ge rek li ye ter lili e sa hip ol ma ma s, mes le ki ye ter li lik ve özen il ke si ne yö ne lik ki fli sel ç kar teh di di ya ra ta cak t r. (2) Mes lek men su bu nun söz ko nu su teh dit le ri or ta dan kal d r mak veya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in dir mek için ala bi le ce i ön lem ler flun lar ola bi lir: a) Müfl te ri nin yap t iflin özel li i, fa ali yet le ri nin kar mafl k l, söz leflme nin özel flart la r, su nu la cak hiz me tin özel li i, ama c ve ya p s ile il gi li ye ter li bir bil gi ye sa hip ol mak, b) Kul la n la cak dü zen le me ve ya ra por la ma usul le ri ile il gi li de ne yim sa hi bi ol mak, c) Ge rek li ye ter li li e sa hip per so ne li ata mak, ç) Ge rek li ol du un da uz man kul lan mak, d) Söz lefl me yi ger çek çi bir za man di li min de ye ri ne ge tir mek, e) Söz lefl me le ri, sa de ce ye ri ne ge ti ri le bi lir se ka bul edilme si ni sa lama ya yö ne lik ka li te gü ven ce sis te mi ge lifltir mek. Mes le ki ata ma lar da ki de i flik lik ler MAD DE 35 (1) Bafl ka bir mes lek men su bu nun ye ri ne geç me si is tenen ve ya o an da bafl ka bir mes lek men su bu ta ra f n dan ye ri ne ge ti ri len bir söz lefl me için tek lif ver me yi dü flü nen bir mes lek men su bu, söz leflme yi ka bul et me me si ni ge rek ti ren, te mel etik il ke le re yö ne lik tehdit ler gi bi, ne den ler olup ol ma d n be lir le me li dir. Ör ne in; bir mes lek mensu bu nun, bir söz lefl me yi ka bul et me den ön ce, ko nuy la il gi li tüm ger çekle ri bil me me si mes le kî ye ter li lik ve özen il ke si ni teh dit ede bi lir. (2) Söz ko nu su teh dit le rin öne mi de er len di ril me li dir. Bu amaçla mev cut mes lek men su bu ile do ru dan ile ti flim ku ru la rak, öne ri len de i flim ile il gi li tüm ger çek le rin or taya ko nul ma s ve böy le ce mes lek men su bu nun söz lefl me nin ka bul edil me si nin uy gun olup ol ma ya ca na ka rar ver me si sa la n r. MEVZUAT SERİSİ 1 447

26 MESLEK HUKUKU (3) Mev cut mes lek men su bu giz li lik il ke si ne uy mak la yü küm lü dür. Do la y s y la mev cut mes lek men su bu nun ifli al ma s öne ri len mes lek men su buy la müfl te ri si ko nu sun da ya pa bi le ce i gö rüfl me nin kap sa m müfl te ri si nin izin ver me si ne ya da bu tür bir ile ti fli me izin ve ren ya sal ya da etik ge rek li lik le re ba l ola cak t r (Bu ge rek li lik ler K s m 1 Bö lüm 5 de yer al mak ta d r). (4) Be lir le nen teh dit ler den aç k ça önem siz olan lar d fl n da ki ler için ön lem al n ma s ge rek li dir. Al na bi le cek ön lem ler flun lar ola bi lir. a) Mev cut mes lek men su buy la müfl te ri nin ifl le ri hak k n da tü müy le ve öz gür ce ko nufl mak, b) fl tek lif edi len mes lek men su bu nun ka rar ver me den ön ce, mev cut mes lek men su bun dan, bil me si ge re ken gerçek ler le il gi li bil gi is te mek. (5) Ön lem le rin uy gu lan ma s na ra men, mev cut teh dit ler or ta dan kal d r la m yor ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di ri le mi yor sa, mes lek men su bu, mev cut ve ri ler den tat min ol ma d k ça, söz lefl me nin ka bu lünden ka ç n ma l d r. 448 MEVZUAT SERİSİ 1

27 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 ÜÇÜN CÜ BÖ LÜM Ç kar Ça t fl ma la r MAD DE 36 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu ç kar ça t fl ma s na ne den ola bi le cek du rum la r be lir le me ye ça l fl ma l d r. Bu tür du rum lar te mel etik il ke le re uyul ma s ko nu sun da sa k n ca la ra ne den ola bi lir. Örne in, bir meslek men su bu nun müfl te ri si nin ra ki biy le or tak bir ya t r m ve ya bir an lafl ma yap ma s ta raf s z l k il ke si ni teh dit ede bi lir. Ay n za manda, mes lek men su bu nun ç kar ça t fl ma s için de olan müfl te ri le re hiz met sun ma s ta raf s z l k ve ya giz li lik il ke si ne yö ne lik teh dit ya ra ta bi lir. (2) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu her tür lü teh di din öne mi ni de er len dir me li dir. De er len dir me; mes lek men su bu nun bir müfl te ri yi kabul et me den ön ce, po tan si yel müfl te ri siy le ara s n da her han gi bir teh dit ya ra ta bi le cek ç kar ilifl ki si nin olup ol ma d n n tes pit edil me si ne da yan r. Önem siz olan lar d fl n da ki teh dit le ri yok et mek ve ya ka bul edi le bi lir dü ze ye in dir mek için ge rek li ön lem ler al n ma l d r. MAD DE 37 (1) Ça t fl ma ya ne den olan ko flul la ra ba l ola rak, mes lek men su bu ta ra f n dan al n ma s ge re ken ön lem ler flun lar d r: a) Fir ma n n ç kar ça t fl ma s ya ra ta bi le cek fa ali yet le ri ile il gi li ola rak müfl te ri ye bil gi ve ril me si ve ona y n n al n ma s, b) Mes lek men su bu nun ç kar ça t fl ma s için de olan iki ya da da ha fazla müfl te ri için hiz met ver me si du ru mun da, du rum hak k n da il gi li tüm ta rafla ra bil gi ve ril me si ve onay la r n n al n ma s, c) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu nun hiç bir müfl te ri ye özel hiz met sun ma d ko nu sun da müfl te ri ye bil gi ve ril me si ve ona y n n al n ma s, ç) Fark l söz lefl me ekip le ri nin kul la n l ma s, d) Bil gi ye ula fl m en gel le yen sü reç ler olufl tu rul ma s, e) Gü ven lik ve giz li lik le il gi li ko nu lar da söz lefl me ekip le ri için reh berler ha z r lan ma s, MEVZUAT SERİSİ 1 449

28 MESLEK HUKUKU f) Fir ma or tak la r ve ça l flan la r ta ra f n dan im za la nan giz li lik an lafl mala r ya p l ma s. MAD DE 38 (1) Bir ç kar ça t fl ma s ta raf s z l k, gizli lik ve mes le ki davra n fl da dâ hil ol mak üze re te mel il ke ler den bir ve ya bir ka ç n teh dit ediyor sa ve bu teh dit ler sa y lan ön lem le rin uy gu lan ma s y la yok edi le mi yor ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di ri lemi yor sa, mes lek men su bu be lir li bir söz lefl me nin kabul edil me si nin uy gun ol ma ya ca ve ya ça t fl ma yaratan söz lefl me ler den vaz ge çil me si ge rek ti i so nu cu nu ç kar ma l d r. 450 MEVZUAT SERİSİ 1

29 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 DÖR DÜN CÜ BÖ LÜM kin cil Gö rüfl ler MAD DE 39 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bun dan müfl te ri si ol ma yan bir ifl let me ad na, mu ha se be, de ne tim, ra por la ma ve ya di er stan dart la r n uy gu lan ma s ko nu sun da ikin cil gö rüfl sa la ma s is ten di i du rum lar, te mel etik il ke le re uyum la il gi li teh dit le re ne den ola bi lir. Örne in, mes lek men su bu nun ikin cil gö rü flü mev cut mes lek men su bu na su nu lan ay n ve ri se ti ne da yan maz ise ve ya ye ter siz ka n ta da ya n r sa, mes le ki ye ter li lik ve özen il ke si ne yö ne lik teh dit olufl tu ra bi lir. (2) Bu tür de bir gö rüfl is te nen mes lek men su bu, teh di din öne mi ni de er len dir me li, bu nu or ta dan kal d ra cak ve ya ka bul edi le bi lir dü ze ye in di re cek ön lem le ri al ma l d r. Bu tür ön lem ler, müfl te ri den izin al na rak mev cut mes lek men su bu ile gö rü flül me si, her han gi bir gö rüfl le il gi li s n rla ma la r n müfl te ri ile gö rü flül me si ve mev cut mes lek men su bu na bu gö rü flün bir kop ya s n n su nul ma s flek lin de ger çek lefl ti ri le bi lir. (3) kin cil gö rüfl is te yen müfl te ri mev cut mes lek men su bu ile ile ti flim kur ma s na izin ver mi yor sa, ba m s z ça l flan mes lek men su bu nun tüm ko flul la r dik ka te ala rak gö rüfl bil dir me nin uy gun olup ol ma ya ca na karar ver me si ge rek li dir. MEVZUAT SERİSİ 1 451

30 MESLEK HUKUKU BE fi N C BÖ LÜM Üc ret ler ve Di er Ge lir ler MAD DE 40 (1) Mes lek men su bu, sun du u hiz me te gö re uy gun gör dü ü bir üc re ti ta lep ede bi lir. Bir mes lek men su bu nun di e ri ne gö re da ha dü flük üc ret ta lep et me si ken di için de etik ol ma yan bir dav ra n fl de il dir. Bu nun la bir lik te, ta lep edi len üc ret dü ze yi ne de niy le te mel etik il ke le re uy ma ya yö ne lik teh dit ler or ta ya ç ka bi lir. Ör ne in, be lir li bir hizme tin ye ri ne ge ti ril me si için ta lep edi len üc ret dü ze yi nin çok dü flük olma s mes lek men su bu nun hiz me ti uy gun tek nik ve mes le ki stan dart la ra gö re ye ri ne ge tir me si ni güç lefl ti re cek se, mes le ki ye ter li lik ve özen il kesi ne yö ne lik ki fli sel ç kar teh dit le ri or ta ya ç ka bi lir. Bu ne den le; mes lek men sup la r sun duk la r hiz met ler için uy gun üc ret dü ze yi ni be lir le me de ser best ol mak la bir lik te bu üc ret, Bir lik ta ra f n dan be lir len mifl ve ilan edil mifl as ga ri üc ret dü ze yi nin al t n da ola maz. MAD DE 41 (1) Bu tür teh dit le rin öne mi, ta lep edi len üc re tin dü zeyi ne ve kar fl l n da su nu lan hiz met gi bi fak tör le re ba l ola cak t r. Bu tür teh dit ler için al na bi le cek ön lem ler flun lar ola bi lir: a) Müfl te ri nin su nu la cak hiz met le rin kap sa m kar fl l n da ta lep edi len üc re tin han gi te me le gö re be lir len di i hu susun da bil gi len di ril me si, b) Gö rev için uy gun sü re ve ka li fi ye per so nel tah sis edil me si. MAD DE 42 (1) Gü ven ce sa la ma ya yö ne lik söz lefl-me le rin ba z türle rin de flar ta ba l üc ret ge nifl öl çü de kul la n l mak ta d r. An cak, bu tür üc ret ler te mel etik il ke le re yö ne lik teh dit le re, ör ne in ta raf s z l k il ke si ne yö ne lik ki fli sel ç kar teh di di ne ne den ola bi lir. Bu tür teh dit le rin önem dere ce si söz lefl me nin özel li i ne, ola s üc ret aral na ve hiz me tin so nu cunun ba m s z bir üçün cü grup ta ra f n dan in ce le nip in ce len me ye ce i ne ba l ola cak t r. (2) Bu tür teh dit ler de er len di ril me li ve önem li ka bul edi len ler için 452 MEVZUAT SERİSİ 1

31 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 ön lem ler al n ma l d r. Al na bi le cek ön lem ler den ba z la r flöy le s ra la nabi lir: a) Müfl te riy le üc ret esas la r n gös te ren ön an lafl ma ya p l ma s, b) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu nun sun du u iflin ve üc ret lendir me esas la r n n he defle nen kul la n c la ra aç klan ma s, c) Ka li te kon trol po li ti ka ve sü reç le ri, ç) Mes lek men su bu nun sun du u hiz me tin, ta raf s z üçün cü bir grup ta ra f n dan in ce len me si. MAD DE 43 (1) Be lir li du rum lar da mes lek men su bu bir müfl te ri ile il gi li ola rak müfl te ri gön der me be de li ve ya ko mis yon ala bi lir. Ör ne in, mes lek men su bu nun be lir li bir hiz me ti sa la ya ma ma s ve müfl te ri si ni bafl ka bir mes lek men su bu na gön der me si so nu cu üc ret al ma s ve ya bir ma l n ya da hiz me tin bir müfl te ri ye sa t l ma s ile il gi li ola rak (ör ne in yaz l m pa ke ti) üçün cü bir grup tan ko mis yon al ma s bu du rum la ra ör nek ola rak ve ri le bi lir. (2) Bu tür üc ret ve ya ko mis yon la r n ka bul edil me si taraf s z l k ve mesle ki ye ter li lik ve özen il ke le ri ne yö ne lik ki fli sel ç kar teh dit le ri ya ra tabi le cek tir ve mes lek men su bunun bu tür üc ret le ri ya da ko mis yon la r al ma s ve ya ödeme si uy gun de il dir. MEVZUAT SERİSİ 1 453

32 MESLEK HUKUKU AL TIN CI BÖ LÜM Mes le kî Hiz met le rin Pa zar lan ma s MAD DE 44 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu rek lam yap ma ve ya di er pa zar la ma yön tem le ri ile ye ni ifl ve ya müfl te ri ara d n da, te mel etik il ke le re uyum ko nu sun da po tan si yel teh dit ler or ta ya ç ka bilir. Ör ne in, mes lek men su bu nun ba fla r la r n ve ya sun du u hiz met le rin pa zar la ma s, mes le ki dav ra n fl il ke si nin pren sip le riy le ters dü fle cek biçim de ya p l r sa, bu il ke ye yö ne lik ki fli sel ç kar teh dit le ri or ta ya ç ka bi lir. MAD DE 45 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu mes le ki hiz metle rin pa zar la ma s n da mes le in iti ba r n ze de le me me li dir. Ba m s z ça l flan mes lek men su bu do ru ve dü rüst ol ma l ve a) Sun du u hiz met ler, sa hip ol du u özel lik ler ve ifl tecrü be siy le il gi li abar t l id di alar da bu lun ma ma l ve ya b) Di er mes lek men sup la r n n hiz met le ri ile il gi li as l s z kar fl lafl t rma lar ve kü çül tü cü at flar yap ma ma l d r. (2) Ba m s z mes lek men sup la r, mes le ki hiz met le ri nin ta n t m konu sun da Hak s z Re ka bet ve Rek lam Ya sa Hak k n da Yö net me lik hüküm le ri ne uyar. 454 MEVZUAT SERİSİ 1

33 SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MESLEKİ FAALİYETLERİNDE UYACAKLARI ETİK İLKELER HAKKINDA YÖNETMELİK 23 YE D N C BÖ LÜM He di ye ler ve A r la ma MAD DE 46 (1) Ba m s z ça l flan mes lek men su bu na ve ya bir yak n ai le üye si ne bir müfl te ri ta ra f n dan he di ye tek lif edi le bi lir. Bu tür bir he di ye te mel etik il ke le ri ne yö ne lik teh dit le re yol aça bi lir. Ör ne in, müfl te ri den bir he di ye ka bul edil me si ob jek tiflik il ke si ne yö ne lik ki fli sel ç kar teh di di olufl tu rur ken, bu tür tek lifle rin ka mu ta ra f n dan bi lin me si du ru mun da ta raf s z l k il ke si ne yö ne lik y l d r ma teh di di olu fla cak t r. (2) Bu tür teh dit le rin önem dü ze yi he di ye tek li fi nin özel li i ne, de eri ne ve tek li fin ar ka s n da ki ama ca ba l ola cak t r. Ya p lan he di ye tek li fi bu tek li fi bi len ve ge rek li tüm bil gi le re sa hip üçün cü bir grup ta ra f n dan önem siz ola rak ka bul edi li yor sa, bu du rum da mes lek men su bu tek li fin bil gi edin me ve ya ka rar al c y et ki le me gi bi bir ni yet le ya p l ma d, ifl ha ya t na öz gü nor mal bir ha re ket ol du u ve te mel etik il ke le ri ne yö ne lik bir teh dit olufl tur ma d so nu cu na va r la bi lir. (3) Olu flan teh dit le rin önem li ola rak gö rül dü ü du rum lar da bu tehdit le ri or ta dan kal d r mak ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in dir mek için ge rek li ön lem ler al n ma l ve uy gu lan ma l d r. Al nan ön lem le re ra men teh dit yok edi le miyor ve ya ka bul edi le bi lir bir dü ze ye in di ri le mi yor sa, mes lek men su bu bu tür bir he di ye tek li fi ni ka bul et me me li dir. MEVZUAT SERİSİ 1 455