Akciğer Kanseri. Prof. Dr. Pınar Çelik

Transkript

1 Akciğer Kanseri Prof. Dr. Pınar Çelik

2 Epidemiyoloji Tüm kanserlerin %12.7 sini, kanser ölümlerinin %18.2 sini akciğer kanseri oluşturmaktadır. Erkeklerde en sık, kadınlarda 4. sıklıkta görülen kanserdir. Türkiye de akciğer kanseri insidens hızı erkeklerde 74.2/ , kadınlarda ise 9.3/

3 Etyoloji Sigara AC Ca, sigara içme süresi, başlama yaşı, içilen sigara tipi ve günlük tüketilen sigara sayısı ile ilişkilidir 20 paket-yıldan sonra rölatif risk artar. Light sigara içimi kanser riskini azaltmaz. Light sigara içenlerde periferik yerleşimli akciğer adenokarsinom gelişim riski artar. Sigara dumanında 4000 den fazla kimyasal (50-60 ı karsinojen) var (polisiklik aromatik hidrokarbonlar, nitrozaminler, radon, bizmut, polonyum, kadmiyum gibi radyoaktif maddeler, krom, arsenik, civa, kurşun, nikel gibi ağır metaller).

4 Etyoloji Çevresel maruziyet Asbest (çevresel ve endüstriyel maruziyet)(mezotelyoma, AC CA) Silika maruziyeti (silikozis) ve interstisyel AC hast. Radyasyon Hava kirliliği (Dış ortam ve ev içi) Genetik yatkınlık KOAH Beslenme alışkanlığı ve yaşam tarzı

5 Karsinogenezis Mutasyon iki gen sınıfını hedef alır. 1. Onkogenler (hücre çoğalmasını uyaran genler) 2. Tümör baskılayıcı genler

6 Histopatoloji Skuamöz hücreli karsinom Adenokarsinom Büyük hücreli karsinom Küçük hücreli akciğer karsinomu

7 Semptom ve bulgular Öksürük Halsizlik İştahsızlık Nefes darlığı Göğüs ağrısı Balgamda kan Ses kısıklığı Nörolojik semptomlar VCSS Horner sendromu

8 AC Ca için risk grubu: Genellikle erkek, 40 yaş üstü ve uzun süre sigara içenler Tümöre bağlı semptomlar sigaraya bağlı semptomlar nedeniyle maskelenebilir (tanıda gecikme).

9 Vena Cava Superior Sendromu Vena Cava Superior basısı sonucu baş ve üst ekstremitelerde venöz dönüşün bozulmasına bağlı tablodur.

10 Pancoast tümörü Akciğerin apikal bölgesinde yerleşen tümörlerdir. Sempatik pleksus tutulumuna bağlı ipsilateral terleme kusuru, enoftalmi, pitozis ve myozis (Claude-Bernard-Horner Sendromu) gelişebilir. Skuamöz tipte histoloji yaygın

11 Ekstrapulmoner semptomlar Metastatik Kemik, sürrenal, KC, SSS ve karşı AC Non-metastatik (Paraneoplastik sendromlar) Sistemik: Anoreksi, kaşeksi, kilo kaybı, dermatomyozit Deriye ait: Çomaklaşma, hipertrofik pulmoner osteoartropati, ürtiker Endokrin ve metabolik: Galaktore, Cushing sendromu, hiperkalsemi, hipoglisemi Hematolojik: Anemi, polisitemi, eosinofili, koagulopati Nörolojik: Eaton-Lambert sendromu, periferik nöropati Renal: Nefrotik sendrom, glomerülonefrit

12 Çomak parmak

13 Tanı AC grafisi: Santral ya da periferik kitle Santral yerleşimli skuamöz ya da KHAK, periferik yerleşim genellikle adenokarsinom

14 Toraks BT BT, mediastinal lenf bezlerini, mediastinal invazyonu ve pulmoner nodülleri göstermesi nedeniyle evrelemede önemlidir.

15 Bronkoskopi

16 Skuamöz hücreli ve adenokarsinom bronkoskopik görünümleri Nodüler skuamöz hücreli ca Nodüler adenokarsinom Nekrotik skuamöz hücreli ca

17 KHAK bronkoskopik görünümleri Segmental Subkarinal Nodüler infiltrasyon görünüm infiltrasyon

18 Diğer tanı yöntemleri Transtorasik İİAB Balgam sitolojisi VATS Mediastinoskopi Torakotomi

19 Prognostik faktörler Hücre tipi (KHAK ya da KHDAK) Hastalık evresi Hastanın performans durumu

20 Performans durumu (ECOG) PS 0: Herhangi bir yakınması yok, normal günlük aktivitesini gerçekleştiriyor. PS 1: Günlük işlerini destekli olarak yapıyor PS 2: Semptomatik, günün yarıdan azını yatakta geçiriyor PS 3: Semptomatik, günün yarıdan fazlasını yatakta geçiriyor. PS 4: Hospitalizasyon gerektiren yatalak hasta

21 Soliter pulmoner nodül (SPN) 3 cm den küçük, normal akciğer parankimi ve/veya visseral plevrayla çevrili nodüle SPN denir. 3 cm den büyük lezyonlar kitle lezyonudur. SPN en az 2 yıllık bir stabilite gösteriyorsa ya da ikiye katlanma zamanı 1 aydan daha kısa ise benign kabul edilir. İkiye katlanma zamanı gün ise malignite olasılığı fazladır.

22 Evreleme TNM KHDAK KHAK Sınırlı ya da yaygın hastalık KHAK

23 TNM sınıflaması T: Primer tümör Tx: Primer tümör değerlendirilemedi, ya da balgam sitolojisinde veya bronsiyal lavajda malign hücreler tespit edildi ancak görüntüleme yöntemleriyle veya bronkoskopiyle gösterilemedi. T0: Primer tümöre ait bir bulgu yok. T1: Tümörün en büyük çapı 3 cm veya daha küçük, akciğer veya visseral plevrayla çevrilmiş, bronkoskopide lober bronştan daha proksimale ulaşmamış (ana bronşta tümör yok). T1a: Tümörün en büyük çapı 2 cm veya daha küçük T1b: Tümörün en büyük çapı 2 cm den daha büyük, ancak 3 cm den daha büyük değil T2: Tümörün en büyük çapı 3 cm den büyük fakat 7 cm den daha büyük değil; veya tümör aşağıdaki durumlardan birine sahip Karinadan 2 cm veya daha uzak noktada ana bronş tutulmuş Visseral plevra invazyonu var Hiler bölgeye ulaşan ancak tüm akciğeri kapsamayan atelektazi veya obstrüktif pnömoni T2a: Tümörün en büyük çapı 3 cm den daha büyük fakat 5 cm den değil T2b: Tümörün en büyük çapı 5 cm den daha büyük fakat 7 cm den değil T3: Tümörün çapı 7 cm den büyük veya aşağıdaki aşağıdaki durumlardan birine sahip Göğüs duvarı (superior sulkus tümörleri dahil), diyafragma, frenik sinir, mediastinal plevra, parietal perikard invazyonu Tümör ana bronşta karinayı tutmadan 2 cm den daha yakın mesafede Akciğerin tamamını kapsayan atelektazi veya obstrüktif pnömoni Tümörle aynı lobta satellit nodül T4: Aşağıdaki yapıları invaze eden herhangi bir büyüklükteki tümör Mediasten, kalp, büyük damarlar, trakea, rekürren laringeal sinir, özefagus, vertebra gövdesi, karina Primer tümörle aynı akciğerde fakat ayrı lobta satellit nodül.

24 TNM sınıflaması N: Bölgesel lenf nodları N: Bölgesel lenf nodları NX: Bölgesel lenf nodları değerlendirilemiyor N0: Bölgesel lenf nodu metastazı yok N1: İpsilateral peribronşial ve/veya ipsilateral hiler ve intrapulmoner lenf nodlarında metastaz N2: İpsilateral mediastinal ve/veya subkarinal lenf nodlarında metastaz N3: Kontrlateral mediastinal ve/veya hiler, ipsilateral ya da kontrlateral skalen veya supraklaviküler lenf nodlarında metastaz

25 TNM sınıflaması M: Uzak metastaz M0: Uzak metastaz yok M1: Uzak metastaz var M1a: Kontrlateral akciğerde metastatik nodül; malign plevral veya perikardial effüzyon ya da plevrada tümör nodülleri M1b: Uzak organ metastazı

26 Evrelemede gruplar Gizli karsinom TX N0 M0 Evre 0 Tis N0 M0 Evre IA T1a,1b N0 M0 Evre IB T2a N0 M0 Evre IIA T1a,1b N1 M0 T2a N1 M0 T2b N0 M0 Evre IIB T2b N1 M0 T3 N0 M0 Evre IIIA T1a,1b, T2a,2b N2 M0 T3 N1, N2 M0 T4 N0, N1 M0 Evre IIIB T4 N2 M0 Evre IV Herhangi bir T N3 M0 Herhangi bir T Herhangi bir N M1

27

28 Evreleme yöntemleri Toraks BT PET-BT Mediastinoskopi Batın USG Kemik sintigrafisi Kraniyal MRG

29 PET-BT

30 Tedavi KHDAK tedavisi Cerrahi Radyoterapi Kemoterapi KHAK tedavisi Cerrahi (Evre IA olgular) Eş zamanlı KRT (sınırlı hastalık) KT (yaygın hastalık)

31 Prognoz ve korunma Prognoz kötü Önlenebilir kanser