Akciğer Karsinomlarının Histopatolojisi

Transkript

1 Akciğer Karsinomlarının Histopatolojisi Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Akciğer karsinomlarının gelişiminde preinvaziv epitelyal lezyonlar; Akciğer karsinomlarının gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülen üç tür preinvaziv epitelyal lezyon tanımlanmıştır: 1. Skuamöz displazi ve karsinoma in situ, 2. Atipik adenomatöz hiperplazi, 3. Difüz idyopatik pulmoner nöroendokrin hücre hiperplazisi. Akciğer karsinomlarında görülen histolojik tipler; Dünya Sağlık Örgütü 2004 klasifikasyonunda malign epitelyal tümörler başlıgı altında sekiz ayrı tümör kategorisi ve bu tümörlere ait çok sayıda varyant bulunmaktadır. 1. Yassı hücreli karsinoma (skuamöz hücreli karsinoma, epidermoid karsinoma); Akciğer karsinomları arasında % oranında görülür. Genellikle santral yerleşmekle birlikte periferik de olabilirler. En sık kavitasyon gösteren tümördür. Sigara kullanımı ile en fazla ilişki gösteren (%90) ve erkeklerde daha sık görülen bir tümördür. Yassı hücreli karsinom preoperatif biopsi materyallerinde doğru tanı oranı en yüksek olan (%79) tümör tipidir. Metaplastik skuamöz hücrelerden oluşurlar. Yassı hücreli karsinom, diğer tiplere göre daha geç metastaz yapar, genellikle lokal yayılma eğilimindedir. Yassı hücreli karsinomlar, akciğer kanserleri içerisinde p53 mutasyonlarını en sık gösteren karsinomlardır. Göğüs Cerrahisi Akın Yıldızhan -Papiller 211

2 -Berrak hücreli -Küçük hücreli -Bazaloid 2. Küçük Hücreli Karsinom; Nöroendokrin hücrelerden orijin alırlar. Kultchitsky tip III olarak da adlandırılırlar. Santral hava yollarında oluşma eğilimindedirler. Tüm akciğer kanserlerinin %20-25 ini oluştururlar. Akciger kanserlerinin en hızlı seyreden tipidir. Oldukça agresif seyirli bir tümördür. Erkeklerde ve sigara içenlerde daha sık gözlenen bu tümörlerin ortalama görülme yaşı 60 dır. Hızlı büyüme fraksiyonu, erken sistemik yayılım gösterme ve ileri evrelerde bile Kemoterapiye iyi yanıt vermesi gibi klinik, biyolojik ve genetik özellikleri ile diğer akciğer kanserlerinden ayrılırlar. Küçük hücreli karsinomlarda p53 ve retinoblastoma (rb) genleri sıklıkla mutasyona uğramıştır. Tek varyantı Kombine Küçük Hücreli Karsinomdur. 3. Adenokarsinomlar; Adenokarsinomlar %25-40 oranında görülür. Son yıllarda adenokarsinom oranı yükselmiş olup, skuamöz hücreli karsinoma yaklaşmıştır. Sigara içiminin tümörle ilişkisi diğer tiplere göre daha az olmakla birlikte, son yıllarda düşük katranlı sigaraların daha derin aspirasyonu ile oluşan etkinin bu tip tümörlerin artmasına yol açtığı düşünülmektedir. Sigara içmeyen kadınlarda daha sık görülür. Tümör genellikle periferik yerleşir ve mezotelyama ile karışabilir. Bronkioloalveoler karsinomun (BAK) periferik özelliği bir yana bırakılırsa diğer tipler alveol veya bronşlardan 212

3 çıkabilir, endobronşiyal olabilir. Plevra ve göğüs duvarı invazyonu diğer tiplere göre daha sık görülür. Clara hücrelerinden veya tip 2 pnömositlerden oluşurlar. K-ras mutasyonları akciğer kanserleri arasında en çok adenokarsinomlarda tesbit edilir. Ayrıca yassı hücreli karsinomlara yakın oranda p53 gen mutasyonları izlenir. Asiner, papiller, bronkioloalveoler, müsin içeren solid tip veya bunların karışımı olmak üzere alt tipleri tanımlanmıştır. -Bronkioloalveoler karsinom; Bronkioloalveoler karsinom in situ karsinom olarak kabul edilmektedir. Atipik adenomatöz hiperplazinin bu tipin öncüsü olduğu üzerinde kuvvetli deliller vardır. Bronkioloalveoler lepidik büyüme paterni gösteren tümördür. Stromal, plevral ve vasküler invazyon görülmez. İnvazyon olmadığının gösterilmesi küçük biyopsilerde mümkün olmadığı için bu tanı rezeksiyon materyalinde konulabilir. Son yıllarda özellikle hedefe yönelik tedavilerin (EGFR inhibitörleri) gelişmesi sonucunda bu tip üzerindeki çalışmalar yoğunlaşmıştır. Müsinöz ve non-müsinöz tiplerin farklı tümörler olduğu görüşü kuvvetlenmiştir. Bronkioloalveoler karsinomda EGFR mutasyonun daha sık olduğunu bildiren birçok çalışma vardır. Subipleri: -Asiner 213

4 -Papiller -Bronkioloalveoler karsinom Non-müsinöz (Clara hücreli/ tip II pnömosit) Müsinöz (Goblet hücreli) Mikst müsinöz-non müsinöz veya belirlenemeyen -Müsin içeren solid adenokarsinom -Mikst subtipler içeren adenokarsinom Tipleri; -İyi diferansiye fötal adenokarsinom -Müsinöz (kolloid) adenokarsinom -Müsinöz kistadenokarsinom -Taşlı yüzük hücreli karsinom -Berrak hücreli adenokarsinom 4. Büyük hücreli kanserler; Kötü diferansiye hücrelerden meydana gelmiştir. Büyük hücreli karsinom terimi herhangi bir kategoriye sokulamayan tümörleri tanımlamak için kullanılmıştır. Akciğer karsinomlarının %9 unu oluşturur. -Büyük hücreli nöroendokrin karsinom -Bazaloid karsinom -Lenfoepitelyoma benzeri karsinom -Berrak hücreli karsinom -Rabdoid fenotipli büyük hücreli karsinom 5. Adenoskuamöz Karsinom; Adeno ve skuamöz karsinomun birlikte yer aldığı tümörlerdir. Komponentlerden birisi baskın olabilir, ancak diğerinin oranı %10 dan az olmamalıdır. 6. Sarkomatoid Karsinom; 214

5 Sarkom veya sarkoma benzer (iğsi ve/veya dev hücreli) diferansiyasyon gösteren az diferansiye küçük hücreli dışı karsinomlardır. Bu grup tümörler, akciğer tümörleri arasında % oranında görülürler. Ortalama 60 yaş civarında, erkeklerde daha sıktır. Santral veya periferik olabilir. Pleomorfik, sarkomatoid veya sarkomatöz elemanlar içeren karsinomlar -Pleomorfik karsinom -İğsi hücreli karsinom -Dev hücreli karsinom -Karsinosarkom -Pulmoner blastom 7. Karsinoid Tümörler Tipik karsinoid ve atipik karsinoidlerden oluşan karsinoid tümörler tüm akciğer tümörlerinin %1-2 sini oluştururlar. Normal hava yollarında bulunan nöroendokrin hücrelerden köken alan düşük ve intermediate gradeli nöroendokrin tümörlerdir. Karsinoid tümörler genellikle yaş grubu arasında görülmektedir. Tipik karsinoidler, atipik olanlara göre daha erken yaş grubunda görülme eğilimi gösterirler. Genel olarak erkek ve kadın cinsiyet için eşit dağılım izlenmektedir. Pulmoner karsinoid olgularında tanı anında Karsinoid sendrom görülmesi oldukça nadirdir. Tüm karsinoidlerin yaklaşık %75 i bronkoskopik olarak görülebilir durumdadır. 215

6 - Tipik Karsinoidler (Low-Grade Nöroendokrin Tümörler) Kultchitsky tip I hücreli tümör olarak da adlandırılır. Genellikle santral lokalizasyon gösterirler. Yaklaşık olarak %20 ana bronş, %60 lober veya segmental bronş, %20 periferal lokalizasyon izlenir. Ana karina veya trakea invazyonu sık değildir. Lenf nodu tutulumu, vasküler invazyon ve uzak metastaz oldukça nadirdir. 5 yıllık sağkalım % ve 10 yıllık sağkalım % arasındadır. - Atipik Karsinoidler (Intermediate-Grade Nöroendokrin tümörler) Kultchitsky tip II hücreli tümör olarak da adlandırılır. Malign histolojik özellikler ve agresif tavır gösteren tümörlerdir. Sıklıkla periferal yerleşimli olup daha ileri yaş grubunda görülür. Atipik karsinoidli hastalarda yüksek oranda metastaz gelişme riski vardır ve 5 yıllık sağkalım % 56-77, 10 yıllık sağkalım % arasındadır. 8. Tükrük Bezi Tipi Karsinomlar; -Mukoepidermoid karsinom -Adenoid kistik karsinom -Diğerleri 9.Sınıflandırılmayan Karsinomlar 216