ÜRETİM ve MALİYETLER. Üretim Fonksiyonu Kısa Dönemde Üretim Fonksiyonu. Doç.Dr. Erdal Gümüş

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜRETİM ve MALİYETLER. Üretim Fonksiyonu 14.12.2011. Kısa Dönemde Üretim Fonksiyonu. Doç.Dr. Erdal Gümüş"

Deniz Sporel
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 .. Üretim Fonksiyonu ÜRETİM ve MALİYETLER Doç.Dr. Erdal Gümüş Üretim fonksiyonu: Üretim girdileri ile çıktı ilişkisini ifade eden bir fonksiyondur. Başka bir tanım: teknoloji veri iken belirli miktarlardaki girdilerle elde edilebilecek maksimum çıktı miktarını gösterir. Üretim Fonksiyonu; Qx = f(l, K, N, T) - Qx (üretim miktarı, çıktı, ürün, hasıla) - L (emek, ya da işgücü) - K (sermaye) - N (doğal kaynaklar, toprak, materyal) - T (teknoloji) Amaç; maksimum üretim ve maksimum kâr. Kısa Dönemde Üretim Fonksiyonu Toplam Ürün (TP) = f(üretim Faktörleri) Belirli bir zaman diliminde yapılan üretimin tamamı Kısa dönem ve uzun dönem Ortalama Ürün (AP) Toplam Ürün Miktarı (TP) Ortalama Ürün(AP) = Değişken Faktör Miktarı(L) Marjinal Ürün (MP) Toplam Ürün Miktarında Değişim Marjinal Ürün MP L = Değişken Faktör Miktarında Değişim Sermaye Miktarı (K) Tek Değişken Faktör Olarak Emeğin Kabul Edilmesi Durumunda TP, AP ve MP Toplam Ürün (TP) Ortalama Ürün (AP=TP/L) Marjinal Ürün (MP= ΔTP/ ΔL)

Üretim Fonksiyonu; Qx = f(l, K, N, T) - Qx (üretim miktarı, çıktı, ürün, hasıla) - L (emek, ya da işgücü) - K (sermaye) - N (doğal kaynaklar, toprak, materyal) - T (teknoloji) Amaç; maksimum üretim

2 Üretim miktarı Toplam Ürün Ortalama Ürün (AP) Toplam Ürün Üretim Marjinal Ürüm (MP) Üretim.. TP TP 8 fig fig 8 - MP TP TP b 8 8 b AP = TP / L AP 8 AP - fig 8 - fig 8 - MP

. TP TP 8 fig 8 8 - fig 8 - MP TP TP b 8 8 b

3 Üretim Üretim Üretim.. Azalan Verimler Kanunu TP Artan Verim Negatif Verim Azalan Verimler Kanunu Ceteris paribus, üretimde değişken faktörün miktarı arttırıldığında, verimin başlangıçta artmasına rağmen, belirli bir seviyeden sonra azalmaya başlaması, iktisat literatüründe Azalan Verimler Kanunu kavramı ile ifade edilir. Azalan Verim 8 TP 8 Azalan Verim - fig 8 MP AP 8 Uzun Dönem Üretim Fonksiyonu Uzun Dönem: Tüm üretim faktörlerinin miktarında değişiklik yapmaya imkan veren zaman dilimidir. Bütün üretim faktörleri aynı oranda artırıldığında;. Ölçeğe göre sabit getiri. Ölçeğe göre artan getiri Arz Kanunu: Bir malın fiyatı yükseldikçe firmaların o malın üretimini ve satışını artırma isteği de artar. Bu nedenle arz eğrisi pozitif eğimlidir.. Ölçeğe göre azalan getiri

bir seviyeden sonra azalmaya başlaması, iktisat literatüründe Azalan Verimler Kanunu kavramı ile ifade edilir.

4 .. Firmanın Amacı Bir firmanın ekonomik amacı kârını maksimumlaştırmaktır. lerin Önemi Üretim kararlarının verilmesinde ve Fiyat stratejilerinin belirlenmesinde maliyetler önemli rol oynar. Kavramına Genel Bakış Kâr, Ortalama Hasılat, Marjinal Hasılat Üretimde Temel Amaç: kâr maksimizasyonu Bunun için; toplam gelir (hasıla) ve toplam maliyet arasındaki farkın toplam gelir lehine pozitif olması gerekir. Toplam : firmanın üretim sürecinde kullandığı üretim faktörlerinin (girdilerin) piyasa değeridir. Kâr = Toplam Gelir (Hasıla) Toplam ler Toplam Hasılat: (TR) Satıştan elde edilen toplam gelir. TR=P*Q Ortalama Hasılat: Bir birim satışa karşılık elde edilen gelir. AR=TR/Q Marjinal Hasılat: Satışı yapılan son birim maldan sağlanan hasılat. Son bir birimlik satışın toplam hasılada meydana getirdiği artış. MR= TR/ Q

olması gerekir. Toplam : firmanın üretim sürecinde kullandığı üretim faktörlerinin (girdilerin) piyasa değeridir.

5 .. Fırsat i Bir kararı uygularken vazgeçilen başka karar. Bir malın üretiminde kullanılan bir girdinin fırsat maliyeti, bu girdinin alternatif bir üretimde istihdam edilmesi halinde elde edebileceği gelire eşittir. Toplam fırsat maliyeti; bir üretimde kullanılan bütün girdilerin alternatif üretim alanında elde edecekleri gelirlerin toplamına eşittir. Alternatif (Fırsat leri) (Toplum Açısından) Kaynak Tahsisinin Etkinliği Hedefi: Yalnız üretilen malın ekonomik maliyetini değil, bu faktörler başka bir malın üretiminde kullanılsaydı ne kadar üretim yapılabileceğinin değerlendirilmesini de içerir. A malının üretilmesiyle ne kadarlık B malının üretiminden vazgeçtik? İktisat teorisinde fırsat maliyetlerini ifade etmek için kullanılan üretim maliyeti, iktisadi maliyet kavramı ile de tanımlanır. Firmanın Üretim leri Kavramları Açık ler (explicit costs): Satın alınan üretim faktörlerine yapılan harcamaların tutarı Örtük/Zımni ler (implicit costs): Firmanın kendi mülkiyetinde olması nedeniyle üretim esnasında bir bedel ödemeden sahip olduğu faktörlerin kiralandığı takdirde elde edilecek (kira,ücret v.b.) gelirler İktisadi (Ekonomik) (Açık+Örtük ler) (Firma Açısından) Kâr Maksimizasyonu Hedefi: Toplam hasılat toplam maliyet farkını olabildiğince açmak Kâr Kavramına Yeniden Bakış Bir İktisatçının Firmaya Bakışı Firmaya Bakış Bir Muhasebecinin Firmaya Bakışı. Muhasebe Kârı = Satış Hasılatı - Açık. İktisadi Kâr = Satış Hasılatı - İktisadi = Satış Hasılatı - (Açık +Örtük ) GELİR Ekonomik Kâr Zımni Muhasebe Kârı GELİR Açık Toplam Fırsat i Açık

Toplam fırsat maliyeti; bir üretimde kullanılan bütün girdilerin alternatif üretim alanında elde edecekleri gelirlerin toplamına eşittir.

6 ler.. Kısa ve Uzun Dönem ler Kısa Dönem: Üretimde kullanılan girdilerden en az birinin kullanım miktarında değişiklik yapılamayan zaman dilimidir. Uzun Dönem: Üretimde kullanılan bütün girdilerin kullanım miktarında değişiklik yapmaya yeterli olan zaman dilimidir. Firmanın üretim kararları analiz edilirken kısa ve uzun dönem, hem üretim faktörü değişikliği hem de maliyet için dikkate alınır. Kısa Dönem ler Toplam (Total Cost: TC = +) Toplam Sabit (Total Fixed Cost: ) Toplam Değişken (Total Variable Cost: ) Ortalama (Average Cost: AC=TC/Q) Ortalama Sabit (AFC=/Q) Ortalama Değişken (AVC=/Q) Marjinal (Marginal Cost: MC= TC/ Q) Üretim Sabit ler Değişir Toplam Ortalama Sabit Ortalama Değişir Ortalama Marjinal 8 8 9,, 8,, 8,,, 8 8,, 9,,,, 8,,,,,,,, 8,, 8,, 8,, 9 8 9, 9,,,, 9, 8 X Firmasının Toplam leri fig 8

Firmanın üretim kararları analiz edilirken kısa ve uzun dönem, hem üretim faktörü değişikliği hem de maliyet için dikkate alınır.

7 ler ler ler.. X Firmasının Toplam leri X Firmasının Toplam leri fig 8 fig X Firmasının Toplam leri Toplam Kısa Dönem Toplam ler Toplam Sabit () Toplam Değişir () Toplam (TC = + ) fig 8

leri 8 8 8 9 fig 8 fig 8 8 8 9 X Firmasının

8 ler ler ler ler.. X Firmasının Toplam leri TC X Firmasının Toplam leri fig 8 fig 8 TC X Firmasının Toplam leri TC X Firmasının Toplam leri TC fig 8 fig 8 8

Toplam leri 8 8 9 8 8 9 8 fig 8 fig 8 TC X

9 ler ler ler.. Kısa Dönem ler Ortalama ve Marjinal ler Marjinal ve Ortalama Eğrileri MC AC AVC Marjinal MC = TC Q Ortalama ler Ortalama Sabit (AFC) AFC = Q z Ortalama Değişir (AVC) AVC = Q Ortalama (Toplam) (AC) AC = TC Q x y AFC Marjinal ve Ortalama Arasındaki İlişki Ortalama ve Marjinal ler MC AC MC AC AVC MC>AC Z=MC=AC z z y MC<AC x AFC Q 9

Marjinal MC = TC Q Ortalama ler Ortalama Sabit (AFC) AFC = Q z Ortalama Değişir (AVC)

10 .. Kısa Dönem ve Uzun Dönem Üretim Artışları Kısa Dönemden Uzun Döneme Geçiş Kısa Dönem Uzun Dönem Girdi Girdi Girdi Girdi 9 Kısa Dönem ve Uzun Dönem Üretim Artışları Kısa Dönem Uzun Dönem Girdi Girdi Girdi Girdi 9 Kısa Dönem ve Uzun Dönem Üretim Artışları Kısa Dönem Uzun Dönem Girdi Girdi Girdi Girdi 9

Dönem Üretim Artışları Kısa Dönem Uzun Dönem Girdi Girdi Girdi Girdi 9 Kısa

11 ler.. Kısa Dönem ve Uzun Dönem Üretim Artışları Kısa Dönem Uzun Dönem Girdi Girdi Girdi Girdi 9 Uzun Dönem ler Uzun Dönemin Anlamı Üretim faktörlerinin tümünün değişken olduğu dönemdir. Kavramları; Uzun Dönem Toplam (Long-Run Total Cost-LRTC) LRTC Uzun Dönem Ortalama (Long-Run Average Cost-) = LRTC Q Uzun Dönem Marjinal (Long-Run Marginal Cost-LRMC) LRMC = LRTC Q Uzun Dönem Ortalama Uzun Dönem Ortalama Eğrisinin Elde Edilişi Üretim miktarı başına düşen maliyeti ifade eder. Bir birim üretim miktarına karşılık, firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyettir. SRAC SRAC SRAC SRAC SRAC Uzun dönem maliyet eğrisi kısa dönem maliyet eğrileri esas alınarak elde edilebilir.. Fabrika. Fabrika. Fabrika. Fabrika. Fabrika Uzun dönem maliyet eğrisi; üretim hacmini artıran firmanın, üretim ile ilgili her yeni ayarlamada, üretimi minimum maliyet ile yaptığını gösteren kısa dönem ortalama maliyet eğrileri üzerindeki noktaların geometrik yeridir. Kısa Dönem Ortalama Eğri Örnekleri O

Uzun Dönem Ortalama Eğrisinin Elde Edilişi Üretim miktarı başına düşen maliyeti ifade eder. Bir birim üretim miktarına karşılık, firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyettir.

12 ler ler ler ler.. Uzun Dönem Ortalama Eğrisinin Elde Edilişi Uzun Dönem Ortalama Eğrisi Uzun dönem maliyet eğrisi; üretim hacmini artıran firmanın, üretim ile ilgili her yeni ayarlamada, üretimi minimum maliyet ile yaptığını gösteren kısa dönem ortalama maliyet eğrileri üzerindeki noktaların geometrik yeridir. Uzun dönem maliyet eğrisi; üretim hacmini artıran firmanın, üretim ile ilgili her yeni ayarlamada, üretimi minimum maliyet ile yaptığını gösteren kısa dönem ortalama maliyet eğrileri üzerindeki noktaların geometrik yeridir. O O Uzun Dönem Marjinal Eğrisi Uzun Dönem Marjinal Eğrisi Uzun Dönem Marjinal ; Üretim miktarındaki bir birimlik ilave artışın toplam maliyette yol açtığı değişmedir. LRMC LRMC Z=LRMC= LRMC> z z Uzun Dönem Marjinal Eğrisi; bu eğri ile uzun dönem ortalama maliyet eğrisi arasındaki ilişkiler esas alınarak açıklanabilir LRMC< Q Q

yaptığını gösteren kısa dönem ortalama maliyet eğrileri üzerindeki noktaların geometrik yeridir.

13 ler ler ler.. Ölçek Ekonomileri Artan Getiri: Pozitif Ölçek Ekonomileri Artan Getiri Sabit Getiri Azalan Getiri Artan Getiri Sabit Getiri Azalan Getiri Üretim hacmi genişledikçe; - İş bölümü ve uzmanlaşma artar - Teknoloji imkanından yararlanma ihtimali artar - Düşük fiyatlarla girdi alma imkanı artar O O Azalan Getiri; Negatif Ölçek Ekonomileri Artan Getiri Sabit Getiri Azalan Getiri Negatif Ölçek Ekonomisinin nedenleri; - Yönetim sorunlarının artması; karar ve uygulama prbl. - Ulaşım ve pazarlama maliyetlerinin artması O

Azalan Getiri Üretim hacmi genişledikçe; - İş bölümü ve uzmanlaşma artar - Teknoloji imkanından yararlanma ihtimali artar - Düşük

Benzer belgeler

ÜRETİM MALİYETLERİ Muhasebe Maliyeti İktisadi Maliyet Ayrımı iktisadi maliyet açık maliyet

ÜRETİM MALİYETLERİ Muhasebe Maliyeti İktisadi Maliyet Ayrımı iktisadi maliyet açık maliyet İktisadi analizde üretim maliyeti, fırsat maliyeti anlamında tanımlanır. Bu bağlamda X malı üretiminde kullanılan bir A girdisinin fırsat maliyeti, A girdisinin en iyi alternatif üretim alanında elde edeceği