BÖLÜM BANKALARIN FAALİYET ALANLARININ GELİŞİMİ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER SUNUŞ...xiii ÖN SÖZ... xv TABLOLAR LİSTESİ... xvii ŞEKİLLER VE GRAFİKLER LİSTESİ... xix BİRİNCİ BÖLÜM BANKALARIN FAALİYET ALANLARININ GELİŞİMİ 1. Bankacılık Faaliyet Alanları Mevduat Kabulü Katılım Fonu Kabulü Ödeme ve Tahsilat İşlemleri Kredi Verme İşlemleri Çek ve Diğer Kambiyo Senetlerinin İştirası İşlemleri Saklama Hizmetleri Kredi Kartları, Banka Kartları Efektif Dâhil Kambiyo İşlemleri; Para Piyasası Araçlarının Alım ve Satımı, Kıymetli Maden ve Taşların Alımı, Satımı veya Bunların Emanete Alınması İşlemleri Finansal Araçların Alımı, Satımı ve Aracılık İşlemleri Sermaye Piyasası Araçlarının Alım ve Satımı ile Geri Alım veya Tekrar Satım Taahhüdü İşlemleri Halka Arz Yoluyla Satışına Aracılık İşlemleri İkincil Piyasa İşlemleri Garanti İşlemleri Yatırım Danışmanlığı Portföy İşletmeciliği Piyasa Yapıcılığı Forfaiting ve Faktöring İşlemleri Bankalar Arası Piyasada Para Alım Satımı İşlemlerine Aracılık Finansal Kiralama İşlemleri Sigorta Acenteliği Bireysel Emeklilik Aracılık Hizmetleri KAYNAKÇA v

2 İKİNCİ BÖLÜM KRİZ SONRASI BANKACILIK RİSKLERİNE YAKLAŞIM 2.1. Giriş Bankacılıkta Risk Kavramı ve Risk Yönetiminin Önemi Bankacılıkta Risk Kavramı Bankacılıkta Risk Yönetiminin Önemi Bankacılık Sektöründe Karşılaşılan Riskler Kredi Riski Piyasa Riski Likidite Riski Faiz Oranı Riski Döviz Kuru Riski Hisse Senedi Pozisyon Riski Operasyonel Risk Diğer Riskler Risk Ölçüm Yöntemleri Kredi Riski Ölçüm Yöntemleri Likidite Riski Ölçüm Yöntemleri Faiz Oranı Riski Ölçüm Yöntemleri Döviz Kuru Riski Ölçüm Yöntemleri Operasyonel Risk Ölçüm Yöntemleri Küresel Kriz Sonrasında Bankacılık Risklerine Yaklaşım Uluslararası Ödemeler Bankası Basel Kriterleri Küresel Kriz Sonrasında Ortaya Çıkan Basel 3 Kriterleri Küresel Kriz Hakkında Genel Bilgi Basel 3 Kriterlerinin Getirdiği Yenilikler Basel 3 Kriterlerine Yönelik Eleştiriler Basel 3 Kriterlerinin Dünya Bankacılık Sektörüne Etkileri Basel 3 Kriterlerinin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri KAYNAKÇA ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BANKACILIĞIN EKONOMİYE KATKILARI 3.1. Giriş Bankacılığın Temel Teorileri Finansal Aracılık Teorisi Transfer Maliyeti vi

3 Vade Uyumsuzluğu Bankaların Ekonomiye Katkısı Banka Bilançosu Küresel Finans Krizi Süresince ve Sonrasında Bankalar KAYNAKÇA DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BANKACILIK SEKTÖRÜNDE REKABET, YERİ VE ÖNEMİ 4.1. Giriş Bankacılıkta Rekabetin Yerini ve Önemi Pazarlama ve Satış Kapsamında Rekabetin Gelişimi Finansal Tüketici Açısından Rekabet Mevzuat Işığında Rekabet Hukuku Uygulamaları Bankalar Arasında Mali Performans Açısından Rekabet Diğer Sektörler ile Mali Performans Bazlı Rekabet İnsan Kaynakları Açısından Bankaların ve Çalışanların Rekabeti Ürün ve Hizmet Bazlı Rekabet Teknolojik Gelişmeler Işığında Rekabet Gelecek Dönemlerde Bankacılıkta Rekabet KAYNAKÇA BEŞİNCİ BÖLÜM BANKACILIK SİSTEMİNDE KAMU OTORİTELERİNİN YERİ 5.1. Giriş Türk Bankacılık Sisteminin Regülasyon Yapısı Sermaye Piyasası Kurulu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Gelişmiş Ülkelerde Banka Otorite Örnekleri İngiltere Avrupa Birliği Amerika Birleşik Devletleri KAYNAKÇA ALTINCI BÖLÜM BANKA TÜRLERİ (TÜRKİYE DE VE DÜNYADA DURUM) 6.1. Banka Türleri Yasal Niteliklerine Göre Banka Türleri vii

4 Mülkiyetlerine Göre Banka Türleri Örgütlenme Alanlarına Göre Banka Türleri Faaliyetlerine Göre Bankalar Ekonomik Faaliyetlerine Göre Bankalar Dünyada Bankacılık Türleri Amerika Birleşik Devletleri nde Bankalar ve Bankacılık İngiltere de Bankalar ve Bankacılık Çin ve Hindistan da Bankalar ve Bankacılık Küresel Kriz Sonrasında Bankacılık Türlerinde Yaşanan Değişim ve Dönüşüm KAYNAKÇA YEDİNCİ BÖLÜM YENİ NESİL BANKACILIK ÜRÜNLERİNİN ANALİZİ 7.1. Yeni Nesil Bankacılık Ürünleri Dijital ve Mobil Bankacılık Tüketici Finansmanı Türev Ürünler Kredi Türev Araçları ve Türkiye Koşullarına Göre Yeniden Tasarlanması KAYNAKÇA SEKİZİNCİ BÖLÜM KÜRESEL KRİZ SONRASI ULUSLARARASI BANKACILIKTA YAŞANAN GELİŞMELER 8.1. Uluslararası Finansal Piyasaların Küreselleşmesi Uluslararası Bankacılık Tanımı ve Özellikleri Uluslararası Bankacılığın Gelişimi Uluslararası Bankaların Piyasalarda Örgütlenme Şekilleri Uluslararası Bankacılık Departmanı Muhabir Banka İşlemleri (Correspondent Banks) Temsilcilikler (Representatives) Bağlı veya Yan Kuruluşlar (Affiliated Bank ve Subsidiary Bank) Konsorsiyum Bankalar (Consortium Banks) Acentalar (Agents) Şubeler (Branches) Kıyı Bankacılığı (Off-Shore Banking) Uluslararası Bankacılık İşlemleri ve Faaliyetleri Klasik Uluslararası Bankacılık İşlemleri viii

5 Danışmanlık ve Yönetim Hizmetleri Uluslararası Bankaların Karşılaştıkları Riskler Kriz Sonrası Uluslararası Bankacılıkta Yaşanan Gelişmeler KAYNAKÇA DOKUZUNCU BÖLÜM KRİZ SONRASI ELEKTRONİK BANKACILIĞIN GELİŞİMİ 9.1. Elektronik Bankacılık Kavramı Elektronik Bankacılığın Gelişim Süreci Bankacılık Sektöründe Teknoloji Uygulamaları: Sistemler ve Ürünler Elektronik Bankacılıkta Kullanılan Bireysel Sistemler Diğer Bireysel Sistemler Elektronik Bankacılıkta Kullanılan Kurumsal Sistemler Elektronik Fon Transfer Sistemi (EFT) Bankalar Arası Takas Odaları Merkezi (BTOM) Bankalar Arası Kart Merkezi (BKM) Uluslararası Ödeme Sistemleri Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWIFT ) Clearing House International Payment Systems-CHIPS Federal Reserve s Fund Transfer (FEDWIRE) Clearing House Automates Systems (CHAPS) Elektronik Bankacılıkta Kullanılan Bireysel Ürünler Kredi Kartları Banka Kartları Borçlandırma Kartları Akıllı Kartlar Elektronik Para Elektronik Bankacılık Uygulamalarının Sağladığı Faydalar Elektronik Bankacılıkta Hukuki Düzenlemelere Genel Bakış Küresel Kriz Sonrası Elektronik Bankacılığın Gelişimi Global Kriz Sonrası Yeni Düzenlemeler ve Yapılan Değişiklikler Global Kriz Öncesi ve Sonrasında Dünyada ve Türkiye de Elektronik Bankacılığın Durumu KAYNAKÇA ONUNCU BÖLÜM KÜRESEL KRİZ SONRASI BANKA BİRLEŞME VE SATIN ALMALARI Giriş ix

6 10.2. Birleşme ve Satın Almalar Birleşme Kavramı Satın Alma Kavramı Birleşme Türleri Birleşme ve Satın Almaları Açıklayan Teorik Modeller Türk Bankacılık Sektöründe Birleşme ve Satın Almalar KAYNAKÇA ON BİRİNCİ BÖLÜM KRİZ SONRASI MERKEZ BANKALARININ DURUMU Merkez Bankacılığı Para Politikası Para Politikası Araçları Açık Piyasa İşlemleri (APİ) Zorunlu (Munzam) Karşılık Oranları Reeskont Oranları Sınırlayıcı - Geliştirici Araçlar Kriz Dönemlerinde Merkez Bankaları Merkez Bankaları ve Arz Yönlü Krizler Merkez Bankaları ve Talep Yönlü Krizler Küresel Finans Krizinde Merkez Bankalarının Tutumu Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Merkez Bankaları Ayrışması KAYNAKÇA ON İKİNCİ BÖLÜM KRİZ SONRASI BANKACILIK SEKTÖRÜNDE DENETİM MEKANİZMASI Denetim Kavramı Denetim Türleri Denetimin Konusu ve Amaçlarına Göre Denetim Türleri Denetçinin Statüsüne Göre Denetim Türleri Denetimin Kapsamına Göre Denetim Türleri Denetimde Kanıt Toplama Yöntemleri Fiziki İnceleme Doğrulama Gözlem Soruşturma Belgeleri İnceleme Yeniden Hesaplama x

7 Yeniden Uygulama Analitik İnceleme Denetim Süreci Denetim Testleri Kontrol Testleri Maddi Doğruluk Testleri Denetimde Risk Kavramı Denetim Riski Modeli Önemlilik Düzeyi Aktif Oranına Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesi Örnek Uygulama Basit Yönteme Göre Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesi Örnek Uygulama Ortalama Yönteme Göre Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesi Örnek Uygulama Bankaların Denetimi Bankalarda Denetim Türleri Bankalarda Denetim Komitesi Denetim Komitesinin Bankaların Organizasyon Yapısı İçerisindeki Yeri Bankalarda İç Kontrol Bankalarda İç Denetim Türk Bankacılık Sistemi İç Denetim Hakkında Yasal Düzenlemeler Bankacılık Sektöründe Geleneksel İç Denetim Yöntemleri Bankacılık Sektöründe Modern İç Denetim Yöntemleri Bankacılık Sektöründe Modern ve Geleneksel İç Denetimin Farkı İç Denetim ve İç Kontrolün Farkı Bankalarda Dış Denetim (Muhasebe Denetimi) Türk Bankacılık Sistemi Dış Denetim Hakkında Yasal Düzenlemeler Türk Bankacılık Sistemi BDDK Denetimi Yasal Düzenlemeler Sonuç KAYNAKÇA ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KRİZ SONRASI BASEL KRİTERLERİNDE GELİŞMELER Basel Kriterleri xi

8 Bankacılık ve Düzenlemeler Basel Bankacılık Denetim Komitesi Basel Kriterlerinin Kısa Tarihçesi BASEL I: Sermaye Yeterliliği Standartları BASEL II: Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının Uluslararası Düzeyde Uyumlaştırılması Krizin Basel Kriterlerine Etkisi Global Finans Krizi ve Basel III Düzenlemeleri: Bankalar İçin Uluslararası Düzenleme Çerçevesi Basel II den Basel III e Geçiş Süreci: BASEL Basel III ün Getirdiği Yeni Düzenlemeler ve Güncellemeler Basel III Kriterlerine Yapılan Eleştiriler Basel III ve Türkiye KAYNAKÇA Öz Geçmişler xii