Ekonomi I. Doç.Dr.Tufan BAL. 10.Bölüm: Monopolcü Rekabet. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ekonomi I. Doç.Dr.Tufan BAL. 10.Bölüm: Monopolcü Rekabet. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından"

Aydin Jamaković
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ekonomi I 10.Bölüm: Monopolcü Rekabet Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır.

2 10.1.Monopolcü Rekabet Piyasasının Özellikleri Monopolcü rekabet piyasasında tam rekabet piyasasına benzer şekilde hareket eden çok sayıda firma bulunmaktadır. Yalnız bu firmalar tam rekabet piyasasında olduğu gibi homojen bir mal yerine birbirinin yerine kolayca ikamet edebilecek farklılaştırılmış mallar üretmektedirler. Örneğin, eğer blendax marka şampuan kullanıyorsanız, markete gittiğinizde sadece o marka olan şampuanı aranması, diğerlerine bakılmaması... Farklılaştırılmış mallar üretilmesi monopolcü rekabet piyasasının en önemli özelliği olup, birbiriyle rekabet halinde olan firmalara aynı zamanda bir çeşit monopol gücü kazanmaktadır. 2

3 10.1.Monopolcü Rekabet Piyasasının Özellikleri Piyasada çok sayıda firma bulunması dolayısıyla her firmanın piyasa payının küçük olması nedeniyle bir firmanın fiyat politikası diğer firmaları etkilemez. Ürün farklılaştırması marka, ambalajlama, satış yeri, müşteriye hizmet, taksitli satış ve reklam gibi çeşitli yollarla sağlanır. Önemli olan, malın alıcının gözünde, diğer satıcının mallarına göre tercih edilir ve kolayca vazgeçilemez olmasıdır. 3

4 10.1.Monopolcü Rekabet Piyasasının Özellikleri Örnek; piyasada çok sayıda psikiyatrist, IGS, Beymen, Vakko ayakkabı markaları Tam rekabet piyasasında olduğu gibi, firmaların piyasaya giriş çıkışları serbesttir. Ürün farklılaştırması nedeniyle, her firma bir kısmi monopol gücüne sahip olacak ve dolayısıyla her firmanın ürünü için aşağı doğru eğimli bir talep eğrisi bulunacaktır. Her firma karını maksimum yapacak şekilde kendi fiyatını belirleyeceğinden piyasa için bir arz eğrisi söz konusu değildir. 4

5 Kısa Dönem Firma Dengesi Talebin fiyat esnekliği oldukça büyüktür. Çünkü firmaların ürünleri birbirinin yerine kolayca ikamet edebilinir. Yani, monopolcü rekabet piyasasında firmalar için talep eğrisi monopol piyasalarındaki tek firmanın talep eğrisine göre daha az eğimlidir. Monopolcü rekabet piyasasında firma dengesi yine MR=MC dir.

6 Kısa Dönem Firma Dengesi Şekil 1o.1. de görüldüğü gibi, firma marjinal hasılat eğrisi ile marjinal maliyet eğrisinin kesiştiği (MR=MC) noktaya denk düşen Qe miktarında üretim yapacak ve bu miktarı birimi Pe fiyatından satacaktır. Burada Qe denge miktarı ve Pe de denge fiyatıdır. Qe miktarında üretim yapıldığında ortalama toplam maliyet ATCe olacak ve firmanın maksimum karı Şekil 10.1 de taralı alan ile kadar olacaktır.

7 10.2.Kısa Dönem Firma Dengesi 7

8 Uzun Dönem Firma Dengesi Monopolcü rekabet piyasasında uzun dönemde başka firmalar da piyasaya girecek ve genelde piyasada bulunan firmaların piyasa payı azalacaktır. Piyasa payının azalması firmaların talep eğrilerinin aşağı doğru kaymasına ve firma karının sıfır olmasına neden olacaktır.

9 Monopolcü Rekabet Piyasasına Yöneltilen Eleştiriler Monopol piyasalarında olduğu gibi monopolcü rekabet piyasasında da firma dengesinde P>MC olup ekonomik etkinlik sağlanamamaktadır. Ekonomik etkinliğin ifadesi olan P=MC koşulu sağlanamadığı için tam rekabet durumuna göre üretilen miktar daha az, fiyat daha fazladır. Ürün farklılaştırması için özellikle devamlı yeni tasarımlar ve reklamlar için yapılan harcamalar maliyetleri artırır ve artan maliyetler yüksek fiyatlarla tüketicilere yansır.

10 10.4.Monopolcü Rekabet Piyasasına Yöneltilen Eleştiriler Monopolcü rekabet piyasasında gerek kısa dönemde gerek uzun dönemde firmalar kapasitelerinin altında üretim yaparlar. Monopolcü Rekabet Piyasasının Olumlu Yönü Ürün farklılaştırması tüketiciler için çeşitlilik sunar ve değişik tüketici tercihlerinin tatmininde bir rol oynar. Sürekli olarak yapılan yenilikler tüketiciler için sürekli yeni ürünler ve dolayısıyla yeni tatminler anlamına gelir. 10

11 11 İletişim Bilgilerim: Doç.Dr.Tufan BAL Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü ISPARTA

Benzer belgeler

Ekonomi I. Doç.Dr.Tufan BAL. 8.Bölüm: Tam Rekabet Piyasası. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından

Ekonomi I. Doç.Dr.Tufan BAL. 8.Bölüm: Tam Rekabet Piyasası. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından Ekonomi I 8.Bölüm: Tam Rekabet Piyasası Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. Tam Rekabet Piyasası Ekonomi teorisinde