Yönetimsel Iktisat Final

Transkript

1 Yönetimsel Iktisat Final 1) Aşağıdakilerden hangisi tamamlayıcı mal grubuna girer? a) kahve için: süt süt tozu b) beyaz peynir kaşar peynir c) Diş Fırçası Macun d)çay Kahve 2) Talepte bir artış, arzda bir azalış olursa; a) Fiyat azalır, Miktar azalır b) Fiyat belirsiz, Miktar artar c) Fiyat azalır, Miktar belirsiz d) Fiyat artar, Miktar belirsiz 3) Bir bireyin 100TL si olduğunu varsayalım. A ürününün fiyatı 10TL B ürününün fiyatı 15TL ise. Aşağıdaki ürün kombinasyonlarında hangisini alırsa bütçe kısıtı çizgisi üzerinde olur. a) 3 A, 4 B b) 4 A, 5 B c) 4 A, 4 B d) 5 A, 5 B 4) Tüketici tercihinde optimal nokta hangisi ile sağlanır; a) En yüksekteki kayıtsızlık eğrisi ile b) Kayıtsızlık eğrisi ve bütçe kısıtı kesişimi ile c) Marjinal ikame oranının 0 a eşit olması ile d) Bütçe kısıtı altında kalan bölge içinde 5) Bir tüketici, geliri arttığında A ürününden daha az kullanıyorsa, A ürünü için hangisi doğru bir tanımlamadır. a) A ürünü tamamlayıcı maldır. b) A ürünü normal maldır. c) A ürünü düşük(inferior) maldır d) A ürünü lüks bir maldır. 6) X ürününün fiyatı düştüğünde Y ürünü daha fazla tüketiliyorsa a) X düşük bir maldır b) X ve Y alakasız ürünlerdir c) X ve Y tamamlayıcı ürünlerdir d) X ve Y ikame ürünlerdir

2 23) Aşağıdakilerden hangisi ikame ürünlere örnektir? a) Benzin Araba b) Doğalgaz Kombi c) Özel oto metrobüs (*) d) Sigara kaçak sigara

3 7. Bir kişi yediği 3. dilim pastadan 20 birim, 4. dilim pastadan ise 30 birim toplam fayda elde etmiştir. Buna göre, kişinin 4. dilim pastadan elde ettiği marjinal fayda kaç birimdir? A) 1 B) 3 C) 4 D) 6 E) 10* 13. Bir mal n fiyat % 20 artarsa, talep edilen miktar % 10 azalırsa esneklik değeri mutlak olarak kaçt r? A) 0,1 B) 0,2 C) 0,5* D) 1 E) Devletin kira kontrolleri uygulayarak kira bedellerini piyasa düzeyinin alt nda belirlemesi durumunda aşağıdaki durumlardan hangisi ortaya ç kar? A) Arz = olacağı için denge B) Talep > Arz olacağ için art k

4 C) Arz > Talep olacağı için artık D) Talep > Arz olacağı için kıtlık* E) Arz > Talep olacağı için kıtlık 25. Bir firma fiyat 5 TL olan bir maldan 10 birim sattığında elde ettiği toplam gelir 100 TL, satış miktarını 20 birime çıkardığında ise geliri 150 TL ise firman n marjinal geliri kaç TL olur? A) 5* B) 10 C) 15 D) 20 E) Aşağıdakilerden hangisi tam rekabet piyasas nda k sa dönem firma dengesini gösterir? A) MR = MC* B) AR = AC C) MR MC D) MR MC E) AC MC 32. Devlet Demir Yolları nın 60 yaş üzeri yolculara daha düşük fiyat uygulaması aşağıdakilerden hangisi ile adland r l r? A) Birimler arası fiyat farklılaştırma B) Bölgeler arası fiyat farklılaştırma C) Miktarlar arası fiyat farklılaştırma D) Al c lar aras fiyat farklılaştırma* E) Fiyatlar arası fiyat farklılaştırma 33. Toplam sabit maliyet eşitliği aşağıdakilerden hangisine eşittir? A)tfc=tc-avc b)tfc=tvc/tc c)tfc=tc/tvc D)tfc=tc-tvc* e)tfc=tc.tvc 34. Aşağıdakilerden hangisi X malının talep eğrisinin sola doğru kaymasına neden olur? A) X malını tüketen insanların sayısının artmasına yol açan bir nüfus artışı B) X normal mal ise, tüketici gelirinin artması C) Tamamlayıcı malolan Z'nin fiyatının düşmesi D) İkame mal olan Y'nin fiyatının yükselmesi E) X düşük bir mal ise, tüketici gelirinin artmasi*

5 35. Bir malın denge fiyatı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Talep artar ve arz azalırsa, denge fiyatı yükselir B) Arz artar ve talep azalırsa, denge fiyatı düşer C) Talep azalır ve arz sabit kalırsa, denge fiyatı düşer D) Arz azalır ve talep sabit kalırsa, denge fiyatı yükselir E) Talep azalır ve arz artarsa, denge fiyatı yükselir* 36. X malının fiyatındaki bir artış karşısında Y malına olan talep sola kayıyorsa X ve Y mallarının niteliğiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) X, Y nin tamamlayıcısıdır B) X ve Y tamamlayıcı mallardır* C) X malı normal bir maldır D) Y malı düşük bir maldır E) Y malı Giffen malıdır Klasik Sorular:

6 1. bütçe kısıtı çizdirme ve fiyat değişikliğini gösterme sor 1. Koyun eti talebi (Prof. Dr. Tümay Ertek, 2005, Mikroekonomiye Giriş, s. 41) Fiyat Miktar a. Koyun etine olan talebi çiziniz. F T M b. Kalp Hastalıkları Derneği nin koyun etinin zararları ile ilgili bir kampanya başlatması talebi nasıl etkiler. Kalp Hastalıkları Derneği nin koyun etinin zararları ile ilgili olan bir kampanya başlatması koyun etine olan talebi düşüren bir etki yaratır. Fakat bir diğer önemli olan nokta, talepteki bu düşüşün şekil üzerinde gösterimidir. Aşağıdaki şekilde görüldüğü üzere, talep düşüşü fiyatta değişim sonucu değil de diğer bir faktörden olduğundan dolayı talep eğrisi sola doğru kayar. Görüldüğü üzere, tüm fiyatlarda talep edilen koyun eti miktarı düşmüştür.

7 F T T M 2. Arz ve talep eğrilerini aynı grafik üzerinde gösteriniz. a. Denge fiyatını ve denge miktarını bulunuz. F A T 25 M b. Kasırga nedeni ile ildeki koyunların %20 sinin ölmesinin, denge fiyatı ve denge miktarı üzerindeki etkisi ne olur? Kasırga nedeniyle koyun miktarındaki azalış arzı azaltıcı bir etki sağlayacaktır ve arz eğrisinin sola doğru kaymasına neden olacaktır. Bu nedenle denge fiyatı daha yüksek bir düzeyde ve denge miktarı daha az bir düzeyde oluşacaktır. d. Koyun sayısındaki azalış ile tüketici gelirindeki artış ayni zamanda olursa denge fiyatı ve denge miktarı nasıl değişir.

8 Koyun sayısındaki azalıştan dolayı arz eğrisi sola, tüketici gelirindeki artıştan dolayı da talep eğrisinin sağa kayması sonucu denge miktarı değişmeyecek fakat daha yüksek bir denge fiyatına takavül edecektir. 3. Bir ülkedeki kişi başına milli gelir %10 yükselince X malının talep edilen miktarı %25 artış göstermiştir. a. X malına olan talebin gelir esnekliğini hesaplayınız. Talebin gelir esnekliği (Ey) = Talep Edilen Miktardaki % Değişim = 25 = 2.5 Gelirdeki % Değişim 10 b.bulduğunuz gelir esnekliği değerine bağlı olarak bu malın nasıl bir mal olduğunu belirtiniz ve kısaca açıklayınız. X malı normal lüks bir maldır Çünkü; Bulunan gelir esnekliği sıfırdan büyüktür. Yani gelir artınca X malının talebi de artmaktadır, bu da X amlının normal bir mal olduğunu gösterir. Ayrıca 1 den de büyüktür, yani X malının talebindeki artış gelirdeki artıştan daha büyüktür. Bu da X malının normal lüks bir mal olduğunu göstermektedir.. Bu sonuç da X malının lüks bir mal olduğunu yani gelir arttığı zaman tüketiminin yüksek oranda arttığı anlamına gelmektedir. 4. X malına olan talebin fiyat esnekliği -4 ise ve fiyattaki % 20 artış, talep edilen miktarı ne yönde ve ne oranda değiştirecektir? Talebin fiyat esnekliği (EP)= Talep Edilen Miktardaki % Değişim =? = -4 Fiyattaki % Değişim 20 Talep edilen miktardaki % değişim 80 dir (-0.80). Fiyattaki artış sonucu negatif çıkan esneklik değerinde de anlaşılacağı üzere talep edilen miktar azalış gösterecektir. 5. Türkiyede sigara talebi üzerine yapılan bir araştırmada aşağıdaki talep esneklikleri elde edilmiştir. Sigara talebinin fiyat esnekliği= Sigara talebinin gelir esnekliği= 0.45 a. Sigara fiyatı %20 arttığında talep edilen miktar % kaç değişir? EP = Talep edilen miktardaki % değişim =? = Fiyattaki % değişim 20

9 Talep edilen miktardaki % değişim = -3.4 Sigara talebinin fiyat esnekliğinden de anlaşılacağı gibi( < 1,) esnek olmayan talepte %20 lik bir fiyat artışı sonucu sadece %3.4 lük bir düşüş olmuştur. b. Gelir %5 arttığında talep edilen sigara miktarı % kaç değişir? Ey = Talep edilen miktardaki % değişim =? = 0.45 Gelirdeki % değişim Aşağıdaki tablonun Nike Magosa şubesinin sırt çantası talep cizelgezi yansıtmaktadir. Fiyat (YTL) Talep Edilen Miktar(Adet/Hafta) a. Fiyat 3 YTL den 5 YTL ye yükseldiğinde fiyat esnekliğini hesaplayınız. Talebin Fiyat Esnekliği =Talep Edilen Miktardaki % Değişim = = 0.43 Fiyattaki % Değişim Aşağıdaki tabloda Kuzey Kıbrıs ta faaliyet gösteren ARUN firmasının kısa dönem un üretim fonksiyonu verilmektedir. Tablodaki bilgileri kullanarak tabloyu tamamlayınız ve aşağıdaki soruları cevaplayınız. Makine İSÇİ TÜ(paket/gün) OÜ MÜ

10 a.3. işçinin üretime marjinal katkısını (verimliliğini) hesaplayınız. 3. işçinin verimliliği bu işçinin toplam ürünü ne kadar artırdığı ile ölçülen bir kavramdır. Tabloda işçi sayısı 2 iken ve 3. işçi istihdam edildikten sonra toplam üründeki artışın (MÜ) 75 olduğu görülüyor. Bu da demektir ki 3. işçinin marjinal katkısı 75 pakettir. 8.Aşağıdaki grafik tam rekabetci XYZ firmasının maliyet eğrilerini göstermektedir. Grafikteki bilgileri kullanarak aşağıdaki soruları grafik üzerinde cevaplayınız. Fiyat MM OM F=MH=OH Miktar a.malın piyasa fiyatı 10 YTL dir. Firmanın talep, ortalama hasıla ve marjinal hasıla eğrilerini aşağıdaki grafik üzerinde gösteriniz. Eğriler grafik üzerinde gösterilmiştir. b.bu koşullar altında XYZ firması kârını maksimize edebilmek için ne kadar üretmelidir?

11 Kâr Maksimizasyonu Kuralı na göre, piyasa yapısından bağımsız, bir firma kâr maksimizasyonu yapmak için marjinal hasılat eğrisi ile marjinal maliyet eğrilerinin birleştiği noktaya tekabül eden miktarı üretmelidir. Bu bilgi doğrultusunda aşağıdaki şekle bakıldığında, firma kârını maksimize edebilmek için 80 birim üretmesi gerektiği görülmektedir. c.xyz firmasının b şıkkında belirtilen üretim miktarındaki toplam hasılatını ve toplam maliyetini hesaplayınız. Toplam Hasılat = Piyasa Fiyatı*Miktar = 10*80 = 800 YTL Toplam Maliyet = Ortalama Maliyet*Miktar = 7*80 = 560 YTL 9.Monopol ABC firmasının talep, marjinal hasıla, marjinal ve toplam ortamala maliyet eğrileri aşağıdaki şekilde verilmiştir. F π A B MM TOM 2 C T M MH a.monopol bir firmanın kâr maksimizasyonu/zarar minimizasyonu kuralını açıklayınız. Tam rekabet piyasasında da olduğu gibi, monopol bir firmanın kârını maksimize etmesi için Marjinal Maliyet eğrisinin Marjinal Hasılat eğrisi ile kesiştiği noktaya denk gelen

12 miktarda üretim yapması ve bu miktarı talep eğrisi üzerinde fiyatlayarak satış yapması gerekmektedir. b. Firma kârını maksimize/zararını minimize etmek için, i. Ne kadarlık üretmelidir? Şekil üzerinde MM ve MH eğrilerinin C noktasında kesiştikleri gösterilmiştir. Firma 4 birim üretmelidir ii. Hangi fiyattan satmalıdır? A noktası olarak gösterildiği üzere, firma 7 YTL den satmalıdır. c. Firma tolam kârını/zararını grafik üzerinde göstererek hesaplayınız. Firma kârı şekil üzerinde taralı bölge olarak gösterilmiştir. Kâr (+)/Zarar (-) = Tararlı bölgenin alanı = (7-5)*4 = 8 YTL 10. Aşağıdaki a, b ve c şıklarını verilen şekli kullanarak cevaplayınız. a. Tüketici gelirinin 100 YTL (B=100 YTL), X malının fiyatının 10 YTL ve Y malının Y MALI fiyatının 20 YTL olması durumunda, tüketici bütçe doğrusunu çiziniz B A KE2 KE0 KE X MALI

13 b. Yukardaki şekil üzerinde tüketici dengesini gösteriniz? Faydasını maksimize etmek için X ve Y mallarından ne kadar tüketmektedir belirtiniz. Tüketici dengesi, kayıtsızlık eğrisi 1 ile çizilen bütçe doğrusunun kesiştiği nokta olan A noktasıdır. Tüketici bu durumda faydasını maksimize etmek için X malından 4 birim, Y malından ise 3 birim tüketmektedir. Bulunan bileşimin doğru olup olmadığını test etmek için tüketilen birimleri malların fiyatları ile çarparsak, X malına 40 YTL (4x10 YTL) ve Y malına 60 YTL (3x20) harcandığı görülmektedir. Bu iki mala harcanan toplam para bütçemizden az veya fazla olmamalıdır. 100 = c. Tüketici geliri 140 YTL ye yükselmiştir. Yeni durum için, yukardaki şekil üzerinde, a şıkkında verilen fiyat düzeylerini kullanarak, yeni bir bütçe doğrusu çiziniz ve tüketim miktarlarını yazınız. Tüketici geliri 140 YTL ye yükselirse bütçe doğrusu sağa doğru paralel bir şekilde kayar çünkü gelirimiz yükselmiştir ve fiyatlarda bir değişiklik olmadığından her maldan daha fazla alabilmekteyiz. Yeni durum için bütçe doğrusu yukardaki şekil üzerinde çizilmiştir ve denge noktası B ile gösterilmiştir. Yeni denge durumunda tüketici X malından 2 birim ve Y malından 6 birim tüketmektedir. Bileşimin bütçe testi: 140 = 2x10 + 6x20 d. X ve Y mallarının tüketim miktarlarında meydana gelen bu değişimden yola çıkarak, X ve Y malları nasıl mallar olduğu konusunu tartışınız? (Normal, Fakir (Düşük)) b ve c şıkları göz önüne alınırsa, bütçedeki artış sonucu X malının tüketiminin azaltıldığı ve Y malının tüketiminin artırılmış olduğu görülmektedir. Bu durum X malının gelir esnekliğinin sıfırdan küçük yani X malının fakir bir mal, Y malının gelir esnekliğinin ise sıfırdan büyük yani Y malının normal bir mal olduğu anlamına gelmektedir. 11.Kıbrıs kot pantolon piyasası arz ve talep dengesi aşağıdaki birinci şekildeki gibidir. İkinci şekilde ise bu piyasada çok küçük bir payı olan tam rekabetçi Kıbrıs Kot firmasının marjinal maliyet (MM) ve ortalama maliyet (OM) eğrileri verilmiştir. Bu bilgieri kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız. F F A MM OM C F=OH=MH T M M

14 5 7 9 a. Kot Pantolon Piyasası b. Kıbrıs Kot firması a. Firma kârını maksimize/zararını minimize edebilmek için ne kadar üretim yapmalıdır? Grafik üzerinde gösteriniz ve açıklayınız. Firma kâr maksimizasyonu/zarar minimizasyonu için marjinal hasılayı marjinal maliyete eşitleyen miktarda üretim yapmalıdır. Bu nokta grafik üzerinde C ile gösterilmiştir. Yani firma 7 birim, üretmelidir. Firmanın 7 birimin altında üretim yapması halinde bir birim daha üretmenin getirisi (MH) maliyetinden (MM) daha fazla olacaktır (MH>MM). Bu koşulda firmanın kârını maksimize/zararını minimize etmemektedir. Üzerinde üretim yapması halinde ise bir birim daha üretmenin getirisi (MH) maliyetinden (MM) daha az olacaktır (MH<MM). 7 birimde ise MM=MH ya eşittir. Yani 7. ürünün marjınal (extra) getirisi götürüsüne eşittir. 7 birimlik üretim optimal üretim miktarını, dengeyi temsil etmektedir. b. Firma kısa dönemde kâr mı yoksa zarar mı etmektedir? Ne kadar? Firmanın kâr mı yoksa da zarar mı ettiğine 7 birimlik üretim seviyesinde firmanın ortalama hasıla (birim hasıla) ile ortalama maliyet (birim maliyet) değerlerinin karşılaştırması sonucunda karar verilir. 7 birimlik üretim seviyesinde ortalama maliyeti 15 ortalama hasıla ise 10 dur. Yani ortalama maliyet ortalama hasıladan daha büyüktür. Firma 15 liraya mal etmekte ama 10 liraya satmaktadır. Yani firma her birimde 5 liralik zarar etmektedir. Firmanın zararı şekil üzerinde taralı bölge olarak gösterilmiştir. Firmanın toplam zararı (taralı bölge) 5 x 7 = 35 YTL dir. A) Microsoft firmasi karını maksimize/zararını minimize etmek için ne kadar üretmelidir? Fiyat

15 B) Firma bu üretim düzeyinde kar mı yoksa zarar mı etmektedir? Ne kadar?

16